پیشنهاد پرداخت وام IMF از مسیر اینستکس منطقی است؟

شریف نظام مافی

رییس کل بانک مرکزی در پیشنهادی از صندوق بین المللی پول خواست وام درخواستی ایران را از طریق کانال مالی اینستکس پرداخت کند. به نظر من این پیشنهاد، یک حرکت فکر شده است. هر نوع انتقال پول از این مسیر می تواند بهانه را از دولت های متخاصم که از زمین خوردن و اغتشاش در ایران به بهانه کرونا استقبال می کنند، بگیرد.
باتوجه به حجم بالای پول های بلوکه شده ایران در سراسر جهان، ارائه این پیشنهاد منطقی است. اینستکس و سازوکار مالی سوئیس هر دو فعال شده و آمادگی کار در حجم های بالاتر را  دارد. یک اهرم در بهبود عملکرد این سازوکارها تصمیم بانک مرکزی در زمینه تخصیص ارز و امکانات مالی آن است. از نظر فنی و بانکی، راه تبادل پول و تجارت در این سازوکار ها باز شده است اما مهم است که با چه میزان اعتبار آن را تقویت می کنیم. با این حال اگر بانک مرکزی اعتبار تقویت این سازوکارها در داخل را ندارد، باید با فشار بر اتحادیه اروپا و کشورهایی مثل ژاپن و هند و دیگران که پول های ایران را بلوکه کرده اند، برای رشد اعتبار این سازوکارهای مالی تلاش کند.
دولت ترامپ هیچ علاقه ای به باز شدن راهی برای کمک به ایران، حتی برای حفظ جان انسان ها ندارد. اگر دونالد ترامپ در انتخابات آینده آمریکا پیروز نشود، هرچه فعال تر شدن این سازوکارهای مالی می تواند به نقطه شروعی موثر برای فعالیت های اقتصادی بین المللی ایران تبدیل شود. پیروزی جو بایدن به عنوان شخصی که اکنون مشاوران امور خارجی او همه از افراد موثر و کلیدی در برجام بوده اند، فرصتی برای ایران است و تقویت سازوکارهای مالی مثل اینستکس می تواند زمینه استفاده موثر از این فرصت را فراهم کند. به ویژه اینکه همه الزامات مورد نظر در FATF در این سازوکارها رعایت می شود و فعالیت شرکت ها و هر نوع تبادل پول شفاف است.
 امیدوارم با عملی شدن پیشنهاد عالی و فکر شده رییس کل بانک  مرکزی ایران، زمینه تقویت سازوکارهای مالی مثل سازوکار مالی سوئیس و اینستکس فراهم شود. به ویژه که با همه گیری کرونا در ایران، هرچند در زمینه تامین کالاهایی مثل دستکش و دیگر تجهیزات مشکلی نداریم اما باید برای واردات ابزار تست اقدام کنیم.
در شرایط امروز، با توجه به بحران همه گیری کرونا و تهدیدهای تحریم، یکی شدن صدا و توان بخش خصوصی برای کمک رسانی به مردم هم راهگشاست. تجربه پویش نفس که با همت فعالان بخش خصوصی کمک های پراکنده را تجمیع کرده است، یک مدل خوب برای همیاری فعالان این بخش و اثرگذاری بر تصمیم های بزرگ و حرکت های کلان در سطح بین المللی است. به طور حتم در آینده، تجمیع توان بخش خصوصی، یک قطعه مهم در پازل توسعه فعالیت های اقتصادی ایران است.