تقسیمِ سوزن

ترجمه: نسیم بنایی، آینده نگر/ اکونومیست

محموله‌های واکسن یکی‌یکی وارد فرودگاه‌های مختلف جهان می‌شوند. یکی به غنا می‌رود و دیگری به هند. بسیاری از این کشورها برای نخستین بار است که واکسن کرونا را دریافت می‌کنند. آن‌ها از طریق کواکس به واکسن دسترسی پیدا کرده‌اند، ابتکاری که قرار است راه دسترسی به واکسن را برای کشورهای مختلف تسهیل کند. حدود ۱۹۲ کشور در جهان به این طرح ملحق شده‌اند. همه این کشورها قرار است طبق وعده داده شده، دست‌کم واکسن برای ۲۰ درصد از جمعیت خود را دریافت کنند. اما هند اواخر ماه مارس، صادرات واکسن را به صورت موقتی متوقف کرد. دلیلش این بود که ۸۶ درصد از واکسن کواکس را تهیه می‌کند. بقیه هم باید مشارکت کنند.
به نفع جهان است که همه دست به کار شوند و همه به صورت هم‌زمان به واکسن دسترسی پیدا کنند. شکل‌های جدید واکسن در نقاطی از جهان توزیع می‌شود که ویروس در گردش است. موسسان کواکس تلاش دارند همه‌چیز زودتر از زمان‌بندی پیش برود. آن‌ها می‌خواهند جلوی بروز اشتباهات گذشته را بگیرند. به همین خاطر است که موسسان کواکس تلاش می‌کنند مقامات از همه کشورها وارد این مجموعه شوند و با این طرح همکاری کنند. در سال ۲۰۲۰ همه تصور می‌کردند وقتی واکسن تولید شود، شاهد همکاری بی‌نظیری میان کشورها خواهیم بود تا دست‌رنج پزشکان در اختیار مردم قرار بگیرد. اما حالا می‌بینیم که چالش‌هایی در این زمینه وجود دارد. هنوز هم خیلی‌ها توان دسترسی به واکسن را ندارند.
افراد مختلفی در کنار هم قرار گرفته‌اند تا به سازوکاری مناسب برای توزیع موفق واکسن در سرتاسر جهان دست پیدا کنند. طبیعی است که کشورهای ثروتمند دسترسی بهتر و راحت‌تری به واکسن داشته باشند. اما کشورهای فقیر هنوز وابسته به سایر کشورها هستند. واکسن به آهستگی و با سرعتی پایین به دست آن‌ها خواهد رسید. کواکس تصمیم دارد جلوی این کندی را بگیرد و به روند دسترسی کشورهای فقیر به واکسن، سرعت ببخشد. مشابه این تجربه در مورد همه‌گیری‌های قدیمی مثلا در سال ۲۰۰۹ هم بوده به همین خاطر است که اکنون کواکس تلاش دارد مانع بروز مجدد آن اتفاق شود.
زمانی‌که کواکس آغاز به کار کرد هنوز کسی اطمینان نداشت واکسن‌های تولیدشده می‌تواند اثربخش باشد و نتیجه خوبی بدهد. تعداد کمی از واکسن‌ها موفقیت‌آمیز خواهند بود. در نهایت سرمایه‌گذاری‌هایی که کشورهای عموما ثروتمند در زمینه تولید واکسن داشتند باعث شد مسیری برای تولید واکسن‌های قابل اطمینان ایجاد شود و این واکسن‌ها به دست مردم برسد. حالا دنیا به یک فروشگاه نیاز دارد که بتواند از آن، واکسن را خریداری کند. نتیجه آن، کواکس بود.
 واکسن برای همه
نخستین قدمی که کواکس برداشته، تامین واکسن برای کارگران حوزه سلامت بوده‌است. بعد هم افراد آسیب‌پذیر در اولویت قرار گرفته‌اند. کشورهای ثروتمند باید همکاری کنند و بیشتر پول بدهند تا کشورهای فقیر به واکسن برسند. عموم واکسن‌ها از کواکس به دست کشورهایی با درآمد متوسط و پایین می‌رسد. تا کنون تلاش‌هایی که برای توزیع واکسن در کشورهای فقیر صورت گرفته، امیدوارکننده بوده‌است. اما به مرور این وضعیت تغییر خواهد کرد.
کشورهای ثروتمند تنها ۱۴ درصد از جمعیت کل جهان را تشکیل می‌دهند با این حال ۵۳ درصد از کل واکسن‌های تولیدشده با سرمایه‌گذاری همین جمعیت بوده‌است. به هر حال از هر ده نفر، نه نفر از مردم کشورهای فقیر در سال ۲۰۲۱ به واکسن دسترسی پیدا نخواهند کرد. اتحادیه اروپا دوزهای بسیاری از واکسن را تولید کرده‌است. اما میزان کمی از آن‌ها صادر می‌شود. به همین دلیل است که فرایند به اشتراک‌گذاری باید بهتر و دقیق‌تر انجام شود تا همه به واکسن دسترسی پیدا کنند.
اما کشورهای فقیر هم باید همکاری کنند. برای مثال قطع همکاری هند یک خسران بزرگ است. کواکس چشم‌انتظار کمک هند است. این کشور می‌تواند نقش پررنگی در زنجیره تامین مواد غذایی ایفا کند. جهان به دوزهای بیشتری از واکسن کرونا نیاز دارد و تنها در صورتی می‌تواند این نیاز خود را برآورده که جهانیان با همدیگر همکاری داشته باشند.
نکته‌ای که نباید فراموش کرد این است که کشورهای ثروتمند کمتر از کشورهای فقیر آسیب ندیدند. حتی می‌توان گفت جمعیت سالمند و چاق در کشورهای ثروتمند بیشتر در معرض آسیب‌های کرونایی بود و شاهد بودیم که مردم در این کشورها بیشتر آسیب دیدند. به همین دلیل است که این کشورها هم همچنان به واکسن نیاز دارند. در واقع ثروت آن‌ها باعث نمی‌شود که از واکسن بی‌نیاز باشند. صرفا قضیه این است که فقرا هم به واکسن نیاز دارند.
بسیاری از کشورهای فقیر در آفریقا هستند. این کشور چندان تحت تاثیر کرونا قرار نگرفته‌است که دلیل آن می‌تواند جمعیت جوانش باشد. اما انتظار می‌رود در آینده جمعیت مبتلا به کرونا در این منطقه هم افزایش پیدا کند. با توجه به تراکم فقرا در این منطقه، نگرانی‌های بسیاری در این زمینه وجود دارد. نکته‌ای که مدام باید در نظر داشت این است که هم فقرا و هم ثروتمندان، همگی باید به واکسن دسترسی پیدا کنند. هر کدام که میزان آسیب‌پذیری‌شان بیشتر باشد هم باید در اولویت قرار بگیرند و زودتر از این واکسن بهره‌مند شوند.