بازگشت به وضعیت سفید

مفهوم تاب آوری برای نخستین بار در دائره المعارف بریتانیایی در سال ۱۸۲۴ میلادی دیده شده است. این مفهوم را قابلیت یک بدن برای بازیابی اندازه و شکل خود پس از تغییر شکل و فشرده شدن یا توانایی بهبودی یا سازگاری با شرایط بد تعریف کرده اند. 
بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی، تاب آوری ملی مورد توجه اقتصاددانان و سازمان های بین المللی قرار گرفت. از این سال به بعد، جهان دریافت تاب آوری ملی تنها به قدرت نظامی ختم نمی شود و می توان آن را اینطور تعریف کرد: فرایند سازگار شدن یا جذب ناملایمان تحمیل شده به واسطه تهدیدهای خارجی.
هم چنین در تاب آوری اقتصاد ملی، می توان ریشه ناملایمات را اقتصادی یا غیر اقتصادی دانست و آن را در سه سطح کلان، میانی و خرد بررسی کرد. در سطح کلان کل اقتصاد و تعامل بازارها و تمامی افراد بررسی می شود. در سطح میانی، پای صنایع و بازارهای منفرد به میان می آید و سطح خرد، سطح  اشخاص و فعالیت های اقتصادی است.
تاب آوری اقتصاد منطقه ای، از دیگر تاب آوری هایی است که در ادبیات اقتصادی جهان مطرح شده است. تاب آوری اقتصاد منطقه ای درواقع به ظرفیت های اقتصادی یک منطقه برای مقاومت یا بهبود از شوک های ناشی از بازار، رقابت پذیری، بلایای طبیعی، انطباق ساختارهای اجتماعی- اقتصادی برای بازگشت به مسیر توسعه قبلی و یا حرکت در یک مسیر جدید توسعه اشاره دارد.
در اقتصاد منطقه ای شش ویژگی می تواند به تاب آوری بیشتر کمک کند: 
*تنوع ساختاری: تنوع اقتصادی منطقه ای باعث ارتقا نیرومندی و سازگاری می شود. تخصصی شدن در یک بخش اقتصادی می تواند قدرت پاسخگویی را کاهش و آسیب پذیری را افزایش دهد.
*شبکه خوشه ای: شبکه ای از مولفه های اقتصادی که بتواند به طور جداگانه یا ارتباط ضعیف کار کند، در بهبودی اقتصادی پس از بحران موثر است. این مکانیسم باعث نگه داشتن شوک در مقیاس محلی و یا کاهش اثر سرایت شوک به کل منطقه و افزایش قدرت پاسخگویی می شود.
*ساختار پشتیبانی: به قدرتمندی یک منطقه در جایگزینی بنگاه ها و یا بخش هایی شکست خورده در مقابل شوک ها گفته می شود.
*اثر وابستگی: هرچه یک نوع خاصی از ساختار اقتصادی در مناطق بیشتر غالب باشد و یا به بخش های خاصی وابسته باشد، احتمال گسترش بحران به کل منطقه بیشتر است.
*صنایع متنوع مرتبط: این ایده مکمل ساختارهای ارتقا دهنده سازگاری اقتصاد محلی به وسیله تسهیل ارتباطات منابع و ارتقا فرایندهای نوآوری است. اگرچه تبعات این کار برای تاب آوری مبهم است و باعث کاهش اثر شبکه-خوشه ای می شود.
*تخصص های متنوع: تخصصی کردن یک منطقه در چند بخش اقتصادی می تواند به بهره وری و نوآوری بالاتر منجر شود و ریسک آسیب پذیری را در بین کل سیستم توزیع کند. به گونه ای که اولی باعث مقاومت در برابر شوک می شود  و دومی باعث پاسخگویی سریع و بهبود می شود.
یک پژوهش ایرانی به تاب آوری اقتصاد ایران در سطح ملی پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد در سطح ملی استان تهران بالاترین ظرفیت تاب آوری را در کشور داشته است. ظرفیت تاب آوری استان تهران به واسطه عملکرد بهتر عواملی مثل بالا بودن میزان نوآوری، بهره وری و قدرت تنوع اقتصادی و تعداد شبکه های خوشه ای نسبت به سطح ملی بیشتر بوده است.
برای مطالعه بیشتر مقاله چارچوب تاب آوری اقتصاد منطقه ای، مطالعه موردی استان تهران را بخوانید. این مقاله در نشریه پژوهش های برنامه و توسعه در تابستان سال ۱۴۰۰ منتشر شده است.