کدام کسب وکار؟ کدام اخلاق؟
مهرداد عباد
منظور از اخلاق در کسبوکار چیست؟
اخلاق کسبوکار مجموعهای از اصول است که مشخص میکند چه چیزی در محل کار درست، اشتباه یا مناسب است. اخلاق کسبوکار در شرکت روی شیوه رفتار هر کارمند تأثیر دارد که شامل روابط بین فردی در شرکت و نیز روابط کاری با مشتریان و یا ذینفعان بیرونی میشود. هدف از اخلاق کسبوکار اطمینان از وجود نگرش اخلاقی هماهنگ در شرکت از مدیریت اجرایی تا تازهواردان شرکت است. بهاینترتیب هر کس در شرکت احترام میبیند و باانصاف و صداقت با او برخورد میشود.
چرا اخلاق در کسبوکار اهمیت دارد؟
رفتار اخلاقی در کار هم به نفع کارفرما و هم به نفع مشتریان است و شامل:
اطمینان از فعالیتهای قانونی:
آییننامه رفتاری شامل مجموعهای قوانین و قواعد باهدف این است که شرکت بر اساس پارامترهای قانونی کار کند که از مدیران و روسای شرکت، کارکنان و مشتریان محافظت میکند. شماری از حوزههای قانونی شامل مقررات زیستمحیطی، مقررات مالی و مالیاتی و عدالت در استخدام، قوانین کار، قوانین بیمه، قوانین اخلاقی عرفی جامعه، قانون حمایت از مصرفکننده و قوانین تعزیراتی است.
ایجاد اعتماد بین شرکتها و مصرفکنندهها:
اخلاق در کسبوکار به ایجاد رابطه مثبت و توام با اعتماد بین شرکت و مشتریان کمک میکند. وقتی شرکت بهصورت مداوم رفتار اخلاقی از خود بروز میدهد، مشتریان در انتخاب این شرکت درنگ نمیکنند.
کمک و همکاری سهامداران:
کسبوکارهای اخلاقی میتوانند پشتیبانی مالی بیشتری از سهامداران دریافت کنند زیرا سرمایهگذاران احتمالاً مایل هستند تا با شرکتهای متعهد و بااخلاق بیشتر کار کنند.
جذب استعدادهای برتر:
کسبوکارهای متعهد استعدادهای برتر را جذب میکنند زیرا آنها سراغ شرکتهایی میروند که احساس کنند که اینجا برای آنها مناسب و به مشارکت آنها در شرکت احترام میگذارند و نفع بیشتری برای کارکنان دارند. این روند میتواند کار را بهبود بخشد و داوطلبین متعهد را به شرکت بیاورد و نقلوانتقال و جابجایی کارکنان کمتر میشود.
بهبود روند حفظ کارکنان:
اخلاق کاری قدرتمند اغلب مدیران را ترغیب میکند تا از کار و تلاش مجدانه کارکنان تقدیر کنند. در نتیجه اعضای تیم ممکن است وفاداری بیشتری به شرکت داشته و تلاش کنند تا بهرهوری بیشتری داشته باشند.
رهبری مؤثرتر:
وقتی مدیری بر اساس اصول اخلاق کاری کار میکند، بهاحتمالزیاد رفتار بهتری با کارکنان هم دارد. در نتیجه گروهها تمایل دارند تا از رهبری خود تبعیت کنند. این موضوعات و مشکلات انضباطی را به حداقل میرساند و تیم به مدیران و ناظران در تصمیمات سخت کمک میکند.
افزایش ارزش تخصصی و حرفهای:
وقتی دارای نگرش قدرتمندی نسبت به کار خود و همکاران خود هستید، میتوانید کیفیت کار خود را افزایش دهید. همچنین میتواند ارزش شما برای تیم و کل شرکت را بیشتر نماید.
۱۲ مثال از اخلاق کاری عمومی
شفافیت
صداقت
اعتماد
وفاداری
برابری
دلسوزی
احترام
قانونمندی
ایجاد تعالی
مسئولیتپذیری
حمایت از برند شرکت
پاسخگویی
شفافیت
شفافیت به معنای بیان دقیق حقایق، بیان حقیقت بهصورت کامل و انتقال صریح و آزادانه هر آن چیزی است که شرکت انجام میدهد، میگوید و قول میدهد. همچنین شفافیت پایه و مبنای ایجاد رابطه قدرتمند و پایدار با مشتریان است که مستقیماً روی موفقیت و ثبات یک شرکت اثر دارد. هر چه شرکتی روراستتر باشد، مردم و عموم اعتماد بیشتری به خدمات و محصول شرکت میکنند. این امر بهویژه در زمان بحران کمک زیادی به حل مشکلات میکند.
تمامیت
پافشاری به اجرای یک تصمیم درست بهویژه وقتی بحث فشار برای اجرای کار به نحوی دیگر در میان است نشاندهنده صداقت یک مدیر است. شرکتهایی که به آنچه باور دارند عمل میکنند ازنظر اخلاقی صداقت و انصاف بیشتری دارند و ماهیت قدرتمندی از خود بروز میدهند.
اعتماد
شرکتهایی که به قول خود پایبندند و تعهدات خود نسبت به کارکنان، شرکای تجاری و مشتریان را انجام میدهند تعهد خود به اخلاق کاری را به نمایش میگذارند. اعتماد، بخش اصلی و ماندگار در موفقیت تجاری است زیرا افراد معمولاً خواهان همکاری و خرید از افرادی هستند که آنها را مطمئن و پایبند میدانند.
وفاداری
وفاداری شامل تمامی روابطی است که یک کسبوکار دارد که شامل روابط با کارکنان، شرکا، ذینفعان و مشتریان میشود. وفاداری به شرکت اجازه میدهد تا تصمیماتی به نفع این روابط بگیرد و بر تأثیرگذاریهای بیرون از آن و متضاد فائق آید. این بخش نشاندهنده ارزشگذاری شرکت برای پیشرفتهای خود و کارکنانش به میزانی بیش از نفع شخصی خود است.
برابری و انصاف
شرکتها باید تلاش کنند تا با تعهد و انصاف از قدرت و اختیارات خود استفاده نمایند. روسا تنها باید از روشهای مطمئن و صادقانه برای کسب مزیت بر رقبا استفاده نمایند. بهعلاوه، انصاف نیز مربوط به برابری است که به معنای داشتن ذهنی باز و برخورد منصفانه با همگان است. انصاف و برابری میتواند در استخدام، بازاریابی و شراکتهای کاری و نیز در رقابت در بازار برای مشتریان جدید خود را به نمایش بگذارد.
دلسوزی
شرکتهای اخلاق مدار مهربانی اصیل، درک و احترام به زندگی و معاش دیگران را سرلوحه کار خود قرار دادهاند. در کسبوکار این به معنای انجام و تحقق اهداف کاری با نیت ایجاد بهترینها و حداقل خسارتها است. وقتی یک تصمیم در مورد کسبوکار باید اتخاذ شود، باید گزینههای مختلف را بهدقت مدنظر گرفت و نحوه تأثیر آنها روی فرد، جامعه و کمک به کاهش آثار منفی بالقوه را بر اساس نوع صنعت در نظر گرفت.
احترام
احترام به حقوق، حریم خصوصی، افکار و شأن افراد ازجمله افراد داخل و بیرون از شرکت یک استاندارد اخلاقی مهم است. شرکتهایی که قطعنظر از مذهب، جنسیت، نژاد، ملیت و دیگر خصوصیات فردی به افراد با احترام رفتار میکنند در چشم عموم مردم شرکتهایی مثبت بهحساب میآیند.
احترام به حریم خصوصی مشتری هم اهمیت دارد زیرا شرکت اخلاقاً متعهد به رعایت استانداردهای اخلاقی در عدم افشای اطلاعات هستند. حفظ این حد از حریم خصوصی نشانه احترام است.
قانونمندی
اخلاق در کسبوکار شامل تبعیت از مقررات و پایبندی به تعهدات در مورد فعالیتهای کاری مانند مالیاتها، ایمنی کارگران و استخدام و قوانین کارگری و بیمه است. شرکتهایی که تمام قوانین کار را رعایت میکنند بسیار مطمئن و قابلاعتماد هستند و وجهه مثبتی بهعنوان کارفرما دارند که افراد توانمند را برای کار در آن شرکتها ترغیب میکنند.
ایجاد تعالی
سازمانهای اخلاقی تلاش میکنند تا با ارائه خدمات و محصولات با بالاترین کیفیت به مشتریان خود تعالی ایجاد کنند. آنها در پی خلاقیت و نوآوری هستند و به دنبال بهترین راهها برای ارائه کالاهای خود هستند و پیدرپی در جستجوی هستند تا کارایی خود، رضایت مشتری و رفتار کارکنان را بهبود بخشند.
مسئولیتپذیری
شرکتهای با استانداردهای اخلاقی بالا مسئولیتهای خود را بر اساس کارمندان و مشتریان خود مجدداً سازماندهی میکنند و نحوه تأثیر رهبری آنها روی کسبوکار را درک میکنند. شرکتها مسئولیت انجام امور بر اساس ارزشها و مأموریت سازمان را دارند تا تصمیمات منطقی بگیرند که به نفع همگان باشد. روسای شرکت باید استانداردهای اخلاقی را اجرا و خود اسوه اجرای آن باشند.
حمایت از برند شرکت
یک شرکت اخلاق مدار به دنبال آن است تا از وجهه مثبت شرکت برای ایجاد یک فرهنگ کاری مشترک محافظت نماید و سرمایهگذاران را درگیر و خدمات استثنایی را به مشتریان ارائه دهد. ترفیع برند شرکت و ارائه وجههای مناسب از آن به معنای انجام رفتاری است که موقعیت شرکت را ارتقا میدهد. اگر اقدامی برای کاستن از وجهه شرکت انجام شود، در آن صورت روسا باید وضعیت را با استفاده از دیگر استانداردهای اخلاقی مانند شفافیت، پاسخگویی و مسئولیتپذیری مدیریت نمایند.
پاسخگویی
کسبوکارهای اخلاق مدار مسئولیت تمامی تصمیمات خود بهعنوان شرکت را میپذیرند و اشتباهات خود را در پیشگاه تمامی افرادی که از آن متضرر شدهاند قبول میکند که شامل سهامداران، کارمندان و عموم مردم میشود. علاوه بر پاسخگویی، آنها پیامدها و تبعات تصمیمات خود را نیز میپذیرند و با شفافیت عمل میکنند.
نحوه پایبندی به اصول اخلاقی در کار برای کارمندان
ابزار اصلی که شرکت با آن اصول اخلاقی خود را پیادهسازی میکند منشور اخلاقی یک سازمان است که استانداردهای اخلاقی شرکت و کارکنان را مشخص میکند. هر کس در بدو استخدام باید نسخهای از این سند را دریافت نماید و برای تعیین بهترین راه برای پایبندی به اصول اخلاقی در شرکت و محل کار باید از آن تبعیت نماید.
برای داشتن یک محیط کاری اخلاقی راههای زیادی وجود دارد که ازجمله میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
گزارش موارد تعارض منافع
مراقبت از اموال شرکت
تشخیص و حفظ اطلاعات حساس
صداقت
حضور مستمر در محل کار
احترام به همکاران و دیگر کارکنان
تبعیت از آییننامههای موجود مثل آئیننامه برای پوشش
بحث و مذاکره با مدیریت در خصوص مسائل و مشکلات
پیگیری آموزشهای اخلاقی بیشتر
گزارش موارد تعارض منافع
اغلب سازمانها دارای خطمشی در مورد دریافت هدایا از مشتریان و طرفهای بیرونی هستند. شماری دیگر حتی قوانینی در مورد کار پارهوقت، فرصتهای فریلنسری و مشاغل جانبی دارند. در تمامی موارد این قوانین ابزاری برای اطمینان از این مهم هستند که کارکنان بر اساس محدودیتها و حدومرزهای تعارض منافع فعالیت میکنند که میتواند روی صداقت کارکنان اثر بگذارد.
مراقبت از اموال شرکت
احتمالاً شما دارای ابزارها، فناوری، تجهیزات و اقلامی هستند که کارفرما در اختیار شما برای اجرا کار گذاشته است. این اقلام معمولاً تنها برای انجام کار در اختیار شما قرار میگیرند. از قوانین مربوط به استفاده و نگهداری این اقلام تبعیت کنید تا مطمئن شوید که مسئولانه از این وسایل استفاده مینمایید.
تشخیص اطلاعات حساس
در بعضی از شرکتها و سمتهای شغلی، فرد با دادهها و اطلاعات حساس سروکار دارد که نیازمند سازماندهی دقیق، استفاده از کلمه عبور و دیگر اقدامات امنیتی هستند. برای شناخت و درک الزامات این اطلاعات و مواجهه با آنها از آییننامه رفتاری استفاده کنید.
صداقت
کار خود را مطابق بالاترین استانداردهای انصاف، صداقت و کیفیت انجام دهید. باید در مورد نحوه انجام کار و حوزههای قابلبهبود آنها شفاف عمل کنید. اشتباهات خود را بپذیرید و سعی کنید تا آنها را در سریعترین زمان ممکن تصحیح نمایید. تیم و ناظرین خود را از اشتباهات و روند پیشرفت کار مطلع نمایید.
حضور مستمر در محل کار
محل کار شما ممکن است دارای قوانینی برای حضوروغیاب باشد تا کارکنان را برای انجام کار و سر موقع حاضر شدن پاسخگو نماید. حضور در محل کار در موقع نیاز به شما بیانگر احترام شما به همکاران و نیز کارفرمای شما است. ممکن است بر اساس قوانین شرکت درخواست مرخصی بکنید. اگر رخدادی مانند مریضی، تصادف، یا مشکلات دیگری رخ داد و شما نتوانستید در محل کار حاضر شوید، بهسرعت مدیر و ناظر را در جریان بگذارید. مدیر یا ناظر شما در صورت اطلاع شما، کار شما را به فرد دیگری میسپارد. اگر دیر شد، میتوانید از قبل به مدیر اطلاع دهید.
احترام به همکاران و دیگر کارکنان
شما میتوانید با برخورد حرفهای با همکاران و برخوردی به همان صورت که برای خود میخواهید، احترام را در سازمان ایجاد کنید. در صورت هرگونه ابهامی حدومرزهای رفتاری و خطمشیها را با کارفرما و بخش کارگزینی به بحث بگذارید و از او سؤال کنید.
تبعیت از آییننامههای موجود برای پوشش
شیوه لباس پوشیدن شما روی جو محل کار و نحوه ارتباط مردم با شما تأثیر دارد. مطمئن شوید که لباسهای خود را بر اساس آییننامه پوشش شرکت انتخاب کنید تا از ایمنی و راحتی حین کار و وجهه حرفهای شرکت کاسته نشود.
بحث و مذاکره با مدیریت
گاهی ممکن است در محل کار مشکلات رفتاری رخ دهد که بهخوبی در آییننامهها و آموزشهای شما به آن اشاره نشده باشد. در این موارد، موضوع را به ناظرین خود به بحث بگذارید و به کارگزینی مراجعه کنید و یا درصورتیکه شرکت دارای مدیر رفتارها است با او صحبت کنید. کار با افراد آشنا با استانداردهای شرکت به شما کمک میکند تا این وضعیتها را مدیریت نمایید.
پیگیری آموزشهای اخلاقی بیشتر
در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر در مورد اخلاق در محل کار، شرکت شما ممکن است از طریق سمینار و دورههای آنلاین آموزشهای بیشتر را ارائه دهد. این بخش میتواند به تقویت این بخشها در اسناد شرکت کمک کند. در صورت نیاز به آموزش سالانه اصول رفتاری، حتماً آنها را انجام دهید. باگذشت زمان این نکات جا میافتند و رفتار شما در محل کار را شکل میدهند.