کارون بی صاحب نیست

رودخانه کارون یکی از مهم ترین رودخانه های جنوب و جنوب غرب کشور است که در تولید برق، کشت محصولات مختلف کشاورزی و آب مصرفی بسیاری از شهرهای استان خوزستان نقش موثری ایفا می کند.  باتوجه به سهم بالای استان خوزستان در تامین محصولات کشاورزی ایران، رودخانه کارون، یکی از مهم ترین رودخانه های کشور است اما در سال های گذشته، این رودخانه مهم به دلیل مدیریت ناکارآمد و برداشت های بی رویه، سدسازی بدون مطالعه پایه و عدم بهره وری در استفاده از آب دچار مشکل شده است. از نیمه دهه ۹۰، مسئله انتقال آب سرچشمه های کارون برای مصرف شرب استان های دیگر مطرح شده است که اگر ارزش واقعی آب این رودخانه در انجام آن در نظر گرفته نشود، غیر بهینه و آسیب زا خواهد بود.  یک نکته مهم که می تواند سیاستگذاران را نسبت به استفاده صحیح از رودخانه کارون قانع و آن ها را نسبت به پیامدهای تصمیم هایشان پاسخگو کند، اطلاع از ارزش واقعی رودخانه کارون به عنوان یک موهبت طبیعی و ثروت ملی است.
یک مطالعه ایرانی تلاش کرده ارزش اقتصادی منافع غیرمستقیم رودخانه کارون را برای بخش کوچکی از استفاده کنندگان آن یعنی ساکنان شهر اهواز استخراج کند. این بررسی نشان می دهد ارزش منافع اجتماعی سالانه رودخانه کارون برابر با ۱۲۴۹ میلیارد ریال معادل ۱۲۴.۹ میلیارد تومان است.
هم چنین اگر این منافع در طولانی مدت تداوم پیدا کند، با بهره گیری از نرخ بهره واقعی بخش کشاورزی ارزش سرمایه ای این رودخانه برابر ۱۹۸۲۵ میلیارد ریال محسبه می شود. ۱.۹۸۲ میلیارد تومان است.
پژوهشگران توصیه کرده اند تخصیص آب رودخانه کارون با در نظر گرفتن ارزش اقتصادی آن انجام شود.  پژوهشگران می گویند  هر نوع تخصیص بین حوزه ای آب توسط دولت، یک تخصیص غیربهینه است و باید از مکانیزم های بازارهای آب بین استانی در این زمینه استفاده کرد. پژوهشگران می گویند ارزش سرمایه ای این رودخانه نشان از اهمیت آن برای صاحبان اصلی یعنی جامعه دارد. بنابراین روندی که در گذشته برای حفاظت از رودخانه وجود داشته باید اصلاح شود تا وضعیت کیفی رودخانه بهبود پیدا کند. هم چنین همه وزارت خانه ها از جمله وزارت نیرو، سازمان ها وارگان هایی که در محدوده رودخانه فعالیت های منجر به دستکاری طبیعت بکر آن را دارند، باید نسبت به زیان اقتصادی وارده پاسخگو باشند.
برای مطالعه بیشتر مقاله «منافع اقتصادی رودخانه کارون: آیا جامعه برای حفاظت از این رودخانه حاضر به پرداخت است؟» را بخوانید. این مقاله در نشریه اقتصاد مقداری در تابستان ۱۴۰۰ منتشر شده است.