پیر، برکت است

اکونومیست/ ترجمه نسیم بنایی/ آینده نگر

شما می‌توانید هر چیزی در دوبی پیدا کنید، به جز افراد سالمند. مهاجرانی که به این شهر می‌آیند و با پول و نیروی کار خود، اقتصاد این منطقه را به گردش درمی‌آورند همه تعداد زیادی از افراد جوان هستند و اقامت‌شان کاملا مرتبط با کارشان است. وقتی هم بازنشسته شوند دوباره با اولین پرواز به کشور خودشان بازمی‌گردند. یعنی دلیلی ندارد در دوبی بمانند. حتی گردشگرانی که به این شهر می‌آیند و در آن تفریح می‌کنند، همگی جوان هستند. حتی یک فرد مسن هم در میان آن‌ها پیدا نمی‌کنید. اما قرار است به زودی در امارات موهای سفید و گندمی رویش کند.
ماه سپتامبر بود که دوبی اعلام کرد یک ویزای اقامتی جدید برای افراد ۵۵سال به بالا در نظر گرفته‌است. کسانی‌که وضعیت مالی خوبی دارند می‌توانند برای دریافت این ویزا اقدام کنند. اما کسانی‌که متقاضی دریافت این ویزا می‌شوند یا باید پس‌اندازی برای یک زندگی راحت داشته باشند یا یک دارایی به ارزش ۲میلیون درهم (۵۴۰هزار دلار) خریداری کنند. کسانی‌که این طرح را به میان آورده‌اند، امید دارند بتوانند بازنشستگان و مستمری‌بگیرانی که به سواحل پرتغال می‌روند را به خلیج فارس بکشانند. این طرح می‌تواند در عرض دو سال وضعیت اقتصاد امارات را بهبود ببخشد، اقتصادی که همین امسال طبق برآوردها ۱۱درصد کوچک شده‌است.
شهر غیرنفتیِ خلیج فارس
دوبی، برخلاف سایر شهرهای حاشیه خلیج فارس، تنها به نفت و گاز متکی نیست. این شهر که جزئی از امارات متحده عربی است، به منابع دیگری هم تکیه دارد. کالای سیاه تنها سهم ۱درصدی در تولید ناخالص داخلی این شهر دارد. پس دوبی به چه چیزی متکی است؟ به آسمان‌خراش‌ها و ساختمان‌هایی که در آن خدمات مختلفی عرضه می‌شود و در نهایت این شهر را به یک منطقه برای ساخت‌وساز تبدیل کرده‌است. هر روز هتل‌های جدیدی در این شهر ساخته می‌شود تا پذیرای گردشگران باشد. همین ساخت‌وسازها هم مشاغل جدیدی را ایجاد می‌کند و باعث می‌شود بسیاری از کارگران به این منطقه هجوم بیاورند. 
حتی پیش از شیوع کووید ۱۹، دوبی با مشکلاتی مواجه شده بود چرا که بیش از حد به ساخت‌وساز تکیه کرده بود. بازار ساخت‌وساز و مسکن در این منطقه تقریبا اشباع شده‌است. در برخی از وبسایت‌ها می‌توان دیدی که بیش از ۱۹هزار آپارتمان تنها در یک بخش از این شهر برای فروش گذاشته شده‌است. یا ۳۲هزار آپارتمان برای اجاره گذاشته شده‌است. متوسط قیمت فروش هم به همین مازاد عرضه کاهش پیدا کرده‌است. در واقع قیمت مسکن در این شهر به پایین‌ترین میزان خود در یک دهه گذشته رسیده‌است. حتی قیمت اجاره مسکن هم در حال کاهش است. 
کرونا هم باعث شده موتور اقتصاد این منطقه خاموش شود، یعنی دیگر خبری از گردشگران و سرمایه‌گذاران خارجی نیست. بررسی‌ها نشان می‌دهد حمل‌ونقل مسافران در دوبی دست‌کم ۲۰درصد کاهش پیدا کرده‌است. البته تعطیلی‌ها در راه است و شرایط می‌تواند خیلی بدتر از این‌ها شود. هتل‌ها که معمولا بالای ۸۰درصد از آن‌ها پر بودند هم اکنون به طور میانگین به ۴۵درصد رسیده‌اند. هواپیماییِ این منطقه هم ۱۰درصد از نیروهای کار خود را تعدیل کرده‌است. این تعدیل نیرو، به خوبی وخامت اوضاع را نشان می‌دهد. 
بدهی‌های دولت در امارات متحده عربی در حال افزایش است. تولید ناخالص داخلی هم در روند نزولی قرار گرفته‌است. حالا دولتی که حسابی گرفتار شده و به دنبال راه نجاتی برای خودش است، ناگهان به خاطر آورده که جمعیت سالمندِ ثروتمند می‌تواند یک راه نجات باشد. دوبی می‌تواند جای خوبی برای حضور بازنشستگان باشد. آن‌ها می‌توانند با جیب‌های پر از پول خود به این منطقه بیایند. همان‌طور که تکیه بر نفت و گاز خوب نیست، تکیه بر ساخت‌وساز هم خوب نیست. در واقع در اقتصاد، به صورت کلی نباید تنها روی یکی از موارد تکیه کرد بلکه باید شکل‌های مختلف کسب درآمد را دنبال کرد. در غیراینصورت، اقتصاد کاملا آسیب‌پذیر خواهد بود. منطقه‌ای که به دنبال رشد اقتصادی است، باید اقتصاد خود را کاملا متنوع اداره کند. یعنی محل کسب درآمد باید متنوع باشد. اگر فقط از یک ناحیه درآمد حاصل کند، بدون تردید با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد. آن‌ها سال‌ها ساخته‌اند و حالا وقت آن رسیده‌اند که عده‌ای با پول خود بیایند و ساکن این خانه‌ها شوند و در نهایت پول خود را در این منطقه خرج کنند. بازنشستگان بهترین گزینه برای نجات اقتصاد ورشکسته دوبی خواهند بود.