محکم‌تر ببندید
اکونومیست
اگر قرار باشد جایی در امتداد کمربند و جاده از سخاوتمندی چین منفعت برده باشد، آنجا پاکستان است. این کشور متحد واقعی چین به حساب می‌آید که بازوی غربی نسبتا ضعیف چین را برابر هند تقویت می‌کند. چینی‌ها به دانشمندان پاکستانی روش ساختن بمب هسته‌ای را یاد دادند. خودشان با شعاری می‌گویند که دوستی بین این دو کشور «فراتر از رشته‌کوه هیمالیاست.» بنابراین با این‌که طبق نمودار، تامین مالی پروژه کمربند و جاده در همه‌جای جهان طی یک سال اخیر کُند شد، پاکستان جایی را به نظر می‌رسد که گویا این پروژه پایه طبیعی خود را پیدا کرده.
با این‌حال، در مرکز تجاری کراچی، کارکنان ۱۲۰ بنگاه چینی به موفقیت خیلی کمی دست پیدا کرده‌اند و به سختی سعی می‌کنند چیزی را آموزش دهند. الکس هو، کارمند بنگاهی از استان شژیانگ که پوشش پی‌وی‌سی به کارخانه‌ها می‌فروشد، می‌گوید که مسئولان پاکستانی می‌توانستند کارهای خیلی بیشتری برای ارتقای این رویداد بکنند. به طور کل، مثال پاکستان به ما نشان می‌دهد که چین چقدر در سیاست‌گذاری‌های حتی ابتدایی خارجی خود هم به مشکلاتی بر می‌خورد.
زمانی که تصمیم کمربند و جاده در سال ۲۰۱۳ معرفی شد، نیازمند یک پروژه معرف خوب بود. پاسخ این نیاز کریدور اقتصادی چین-پاکستان (سی‌پی‌ای‌سی) بود. لی کیکیانگ، نخست‌وزیر چین گفت که این کریدور یک برنامه اقتصادی دگرگون‌کننده است که «می‌تواند مردم را از شر زندگی عقب‌مانده‌ای که دارند رها کند».
زمان‌بندی این پروژه هم خیلی خوب از آب درآمد. در سال ۲۰۱۳ یک دولت مردمی در پاکستان به سر کار آمده‌بود که هدف و شعارش انجام پروژه‌های زیرساختی و حل مشکل قطعی برق وحشتناکی بود که در پاکستان وجود داشت. برچست قیمتی که به آن کریدور خورده‌بود از ۴۶ میلیارد به ۶۰ میلیارد دلار رسید. برنامه‌های زیادی برای نیروگاه، جاده‌ها و خطوط راه‌آهن طراحی شدند و بنادری هم راه‌اندازی شدند که باعث می‌شدند پاکستان از ابعاد زیادی مشابه سنگاپور شود.
ضعف سیاست بین‌المللی
با این‌حال، در همین حالی که چین مشغول ساختن نقطه اوجی در پاکستان بود، نتوانست زمینه سیاسی را در این منطقه به خوبی ایجاد کند. به طور مشخص هند اصلا روی خوشی به این داستان نشان نمی‌داد و بد نیست بدانید که هنوز هم به پروژه کمربند و جاده نپیوسته. جدای از آن هم این‌قدر صحبت کردن از «کریدور» باعث شد که شاخک‌های تندروهای واشنگتن تیز شود. از سال ۲۰۱۷ به این سو دولت ترامپ یک روایت جهت‌دار مشخص را ساخته: هدف اصلی کریدور اقتصادی چین-پاکستان، در اصل این است که چین می‌خواهد جایگاه راهبردی خاصی در زمینه پیوند به مناطق غرب دور در دریای عرب باز کند تا از این طریق مسیرهای جدید انرژی را ایجاد کرده و در اقیانوس هند غربی هم قدرت‌نمایی کند. آمریکایی‌ها می‌گویند این پروژه در نهایت پاکستانی‌ها را بدهکار چین کرده و به چین قدرت نفوذ زیادی در این کشور می‌دهد.
این نکته را هم نباید فراموش کرد که دولت چین در خواندن سیاست داخلی آمریکا خیلی درست عمل نکرد زیرا دولت عمران خان روی کار آمد و شعار تبلیغاتی‌اش مبارزه با فساد بود که شامل فسادهای موجود در پروژه کریدور اقتصادی چین-هند می‌شود. حزب عمران خان به زودی متوجه مشکلاتی اساسی در ترازهای پرداختی شد که یکی از عواملش همین کریدور بود زیرا باعث شده‌بود تقاضای داخلی بالا رفته و به موجب آن نرخ ارز پاکستان رشد کرده و در واردات به مشکل بخورند. در سال ۲۰۱۸ این حباب ترکید و روپیه پاکستان افت ارزش پیدا کرد و اقتصاد این کشور به شدت کُند شد. خان در نهایتا به سراغ کمک چینی‌ها رفت، اما شرایطی را هم برای این مسئله تعیین کرد.
به طور کل از زاویه دیگر هم اگر به این پروژه کمربند و جاده نگاه کنیم متوجه می‌شویم که تعداد ساختمان‌هایی که در حال تکمیلی عجولانه هستند بسیار بیشتر از ساختمان‌هایی است که تکمیل شده‌اند و همین مسئله باعث شده که مثلا سال گذشته یک ساختمان مرتفع ریزش کرده و ۲۸ کارگر را به کشتن دهد و این مشکلاتی است که پروژه برای کشور کامبوج پدید آورده. شاید اتفاقات بد سپری شده‌باشند. سال پیش دولت کامبوج نهایتا به این مسئله واکنش نشان داد و جلوی خیلی از این اشکال جدید قماربازی را گرفت. شاید این حباب ترکیده باشد، اما این شهر زمان بیشتری برای بهبود نیاز دارد.
*اکونومیست/ ترجمه آینده نگر
