صادرات گیاهان دارویی با ظرفیت های ایران همخوانی ندارد

۱۱ اقلیم از ۱۴ اقلیم شناخته شده جهان در ایران وجود دارد. برخورداری از ۳۰۰ روز آفتابی در سال و اختلاف دمای ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتی گرادی میان سردترین و گرم ترین نقطه در ایران، اکولوژی منحصر به فردی در ایران ایجاد کرده است. در این اکولوژی منحصر به فرد، بیش از ۹۰ درصد از گونه های گیاهی جهان وجود دارد. به همین دلیل ایران در گروه مستعدترین کشورها برای تولیدگیاهان دارویی است. ۷۵۰۰ گونه گیاهی در ایران یافت شده که ۲ تا ۳ برابر پوشش گیاهی کل قاره اروپاست. پیش بینی شده که بیش از ۷۵۰ گونه دارویی در پوشش گیاهی ایران وجود دارد. با این حال در سال ۸۱ کمتر از ۱۰ هزارهکتار زمین در ایران زیر کشت گیاهان دارویی بوده و گونه های کشت به ۴۰ گونه محدود شده بود. این درحالی است که در چین، این رقم به ۲۰۰ گونه می رسد. تعداد کل داروهای گیاهی ثبت شده در ایران ۱۰۰ نوع بود که در کمتر از ۴ درصد داروهای موجود در بازار را تشکیل می داد. درحالیکه در کشورهای اروپایی این نسبت به بیش از ۳۵ درصد می رسد. خوشبختانه در یک دهه گذشته کشت و صادرات گیاهان دارویی ۴ برابر شده است. شیرین بیان، زعفران، مصطکی، رازیانه، حنا، بادام کوهی، وشا، اقلام سبزیجات خشک شده، عصاره و عرقیجات از عمده ترین گیاهان صادراتی ایران است. اما هنوز تجارت گیاهان دارویی در ایران همخوانی با ظرفیت های آن ندارد.
هفت مشکل باعث شده سهم صادرات گیاهان دارویی در صادرات غیرنفتی کشور محدود بماند. ضعف در برندینگ، ضعف در بسته بندی، ناشناخته بودن محصولات ایرانی، خام فروشی، عدم شناخت تولیدکننده، مصرف کننده و بازرگانان این بخش با یکدیگر، تولید بدون شناسنامه گیاهان دارویی در عطاری ها و عدم نظارت بر عطاری ها، هزینه بالای تولید و قیمت تمام شده و انقراض بسیاری از گونه هایی دارویی ارزشمند از جمله مشکلات تجارت گیاهان دارویی است. علاوه بر این، چالش های بازاریابی بین المللی در صادرات گیاهان دارویی ایران هم مشکل آفرین شده که حل و فصل آن، در اتاق های بازرگانی و شوراهای مشترک ممکن است. بازاریابی اینترنتی، توجه بیشتر رایزنان تجاری و دفاتر بازرگانی سازمان توسعه تجارت به صادرات گیاهان دارویی، توسعه بازارچه های مرزی و نمایشگاه های بین المللی می تواند به توسعه صادرات گیاهان دارویی ایران کمک کند. هم چنین مسئولان وعده دادند با اختصاص ۱۳۰۰میلیارد تومان در قالب تسهیلات و کمک‌های بلاعوض کشت گیاهان دارویی در کشور شتاب می‌گیرد.
برای مطالعه بیشتر مقاله «بررسی ارزآوری صادرات گیاهان دارویی ایران در تجارت جهانی» را بخوانید. این مقاله در نشریه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری در زمستان سال جاری منتشر شده است.