شکارچیان متان
اکونومیست
ژانویه ۲۰۱۹ بود که یک ماهواره بزرگ بر فراز یک آتشفشان در ترکمنستان به دنبال چیزهای خاصی میگشت که ناگهان با یک توده عظیم متان مواجه شد. اما این توده متان از کجا نشئت گرفته بود؟ بررسیهایی که در این زمینه صورت گرفت نشان میداد که این توده متان از یک خط لوله گاز سرچشمه گرفته که در یک میدان گازی بزرگ و مهم در این منطقه فعالیت دارد. کمی بعد در همان منطقه دو توده متان دیگر هم کشف شد. ماهوارهای که در این زمینه اطلاعات مخابره میکرد همینطور به مخابره اطلاعات ادامه داد. مقامات دولتی و سیاسی هم بالاخره از ماجرای توده متان آگاه شدند. چند ماه این خبرها متوقف شد و دیگر خبری از توده متان نشد. این رویداد نشان داد که ماهوارهها در این زمینه تا چه اندازه میتوانند نقش ایفا کنند و این نقش چقدر میتواند اهمیت داشته باشد. همچنین نشان داد که نقش تودههای متان دستکم گرفته شدهاست در حالیکه این تودههای متان میتوانند مشکلات بزرگی را ایجاد کنند.
اما چه دلیلی برای نگرانی در زمینه متان وجود دارد؟ بررسیها نشان میدهد وجود متان در جو زمین بسیار خطرناک است و میتواند مشکلات جوی و اقلیمی را ایجاد کند. مطالعات دیگری در این زمینه همچنین نشان میدهد که بخش زیادی از گرمایش زمین که از طریق انسانها ایجاد شده، به همین گاز متان مربوط میشود. در واقع گاز متان میتواند منجر به بروز گرمایش زمین شود و این از طریق انسانها ایجاد خواهد شد. بخش زیادی از متانی که انسانها تولید میکنند ناشی از تولید نفت و گاز است. در واقع هرجا که پای نفت و گاز به میان بیاید، باید در انتظار تولید تودههای عظیم متان نیز باشیم که بسیار خطرآفرین است. صنعت نفت و گاز میتواند تودههای عظیم متان را همراه با خودش به ارمغان بیاورد.
*علیه زمین
دادههایی که بعدا در زمینه ترکمنستان منتشر شد نشان میدهد که نشتی گاز متان در این کشور، بسیار سنگین است و میتواند خطرات بسیار جدی را به همراه داشته باشد. تصاویری که ماهواره از توده متان گرفته بود بارها مورد بررسی قرار گرفت. این تصاویر نشان میداد که این توده متان بسیار بزرگ و در نتیجه بسیار خطرناک است. ماهوارههایی وجود دارند که وضعیت جو زمین را رصد میکنند. این ماهوارهها نشان میدهند که وضعیت زمین بسیار وخیم است و با تودههای مهم متانی مواجه است. برخی بررسیها نشان میدهد در فاصله یک سال بیش از ۱۴۲هزار تن متان وارد جو زمین میشود که بسیاری خطرناک است. در ترکمنستان، آن توده متان به تنهایی حدود ۹۷هزار تن وزن داشته و به همین دلیل آسیبی جدی به وضعیت هوای آن منطقه وارد کردهاست. تولید گاز و نفت در بسیاری از مناطق به دلیل همین تولید گاز متان، بسیار بدنام است.
نشتیهای بزرگ دیگری هم در زمینه گاز متان وجود دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد. سال گذشته گروهی از پژوهشگران نشان دادند که در جو زمین تودههای بزرگی از گاز متان وجود دارد که همگی تغییرات اقلیمی و آسیب به جو زمین را به همراه داشتهاست. تولید گاز طبیعی باید کنترل شود. شیوههای تولید متان هم باید به صورت مرتب مورد بررسی قرار گیرد.
متان به راحتی تولید میشود و باید آن را شناسایی و کنترل کرد بلکه بتوان جلوی آسیبهای بیشمار آن را گرفت. مانند بسیاری از دیگر گازها، متان هم نور را جذب میکند و به این ترتیب مشکلاتی را برای ساکنان زمین به وجود میآورد. تحلیلهای ماهوارهای نشان میدهد تولید گاز متان یکی از پرخطرترین مسائل در زمینه گرمایش زمین است. در واقع بخش عمده گرمایش زمین از همین گاز متان ناشی میشود. بسیاری از گونههای مختلف حیوانی از تولید گاز متان آسیب میبینند. آنها توان زیست در حضور گاز متان را ندارند. به این ترتیب قربانی این گاز خطرناک میشوند.
ابزارهای جدیدی تولید شده تا بتوان از نزدیک تغییرات اقلیمی را مشاهده کرد. یکی از چیزهایی که قرار است بیشتر رصد شود، همین تولید گاز متان است. شرکتها و بنگاههای مختلف نیز تلاش دارند دستگاهها و ابزارهایی برای کنترل، مهار و شناسایی گاز متان ارائه کنند. مدافعان محیط زیست نیز کاملا پیگیر این مسئله هستند. آنها از هر ابزاری بهره میگیرند تا به جنگ تغییرات اقلیمی بروند. به هر حال گاز متان به عنوان یکی از دشمنان اصلی محیط زیست شناسایی شده و باید با آن مقابله کرد. این شاید تنها راه نجات باشد. متان باید از میان برداشته شود تا آسیبها به جو زمین و تغییرات اقلیمی به حداقل برسد.
اکونومیست/ترجمه آینده نگر