ستون فقرات اقتصادها

تاریخ بنگاه های کوچک و متوسط به اواخر دهه ۵۰ و اوایل دهه ۶۰ میلادی یعنی دوران طرح بحث های توسعه ای در قالب جدید باز می گردد. این بنگاه های کوچک و متوسط به عنوان موتور رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه مطرح شده اند. توسعه و موفقیت این بنگاه ها به معنای توسعه اقتصادی کشورهاست.
کدام بنگاه ها کوچک و متوسط است؟
 اصطلاح کسب وکارهای کوچک و متوسط به طور معمول به شرکت هایی اطلاق می شود که مقیاس کارکنان یا فروش آن ها  از حد معینی کوچکتر است. کسب وکارهای کوچک و متوسط می توانند با توجه به اهداف مختلف،، مثل تعداد افراد شاغل، حجم تولید یا فروش یا ارزش دارایی مورد استفاده، در دسته بندی های متفاوتی قرار بگیرند. رایج ترین معیار، تعداد افراد شاغل است. به طور تقریبی یک سوم کشورها، کسب وکارهای کوچک و متوسط را بنگاهی می دانند که با ۲۵۰ کارمند بچرخد. اتحادیه اروپا صنایع را اینطور طبقه بندی می کند: بنگاه های اقتصادی با کمتر از ۱۰ کارمند، به عنوان خرد، ۱۰ تا ۴۹ کارمند کوچک، و ۵۰ تا ۲۴۹ کارمند به عنوان بنگاه های متوسط شناخته می شوند، و صنایعی که بیش از ۲۵۰ کارمند دارند، بزرگ هستند.
هیچ تعریف منحصر به فرد و استانداری برای شرکت های کوچک و متوسط در ایران وجود ندارد و وزارت خانه ها، موسسات وسازمان های مختلف، دسته بندی ها و تعاریف خاص خود را ارائه می کنند. اما براساس تعریف قدیمی که وزارت صنایع و معادن از این کسب و کارها ارائه کرده، در ایران کسب وکارهای کوچک متوسط را با مشاغل کمتر از ۵۰ کارمند تعریف می کنند. به این ترتیب، تعداد کسب وکارهای کوچک و متوسطی که تا سال ۲۰۰۹ در ایران به طور رسمی ثبت شده، ۳۴۵ هزار مورد بوده است.
امروز در اقتصادهای بزرگ و مهم جهان، کسب وکارهای کوچک نقش مهمی ایفا می کنند. بانک جهانی اعلام کرده در اقتصادهای درحال توسعه و نوظهور، شرکت های کوچک و متوسط به طور رسمی ۶۰ درصد کل اشتغال و ۴۰ درصد از دؤآمد ملی اقتصادهای پرتحرک را تشکیل می دهد و اگر بنگاه های غیررسمی را هم به آن اضافه کنیم، این آمار به میزان چشم گیری افزایش پیدا می کند.  این شرکت ها ۹۵ درصد از کل شرکت های اتحادیه اروپا و سازمان همکاری های اقتصادی و کشورهای توسعه یافته را تشکیل می دهند. کسب وکارهای کوچک و متوسط هم چنین نقش مهمی در ایجاد اشتغال دارند و بیش از دو سوم اشتغال را در سطح جهان به خود اختصاص می دهند. بنابراین بخش بزرگی از جمعیت جهان در معرض اثر فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی این کسب وکارهاست. هرچه این کسب وکارها به سمت استفاده از منابع پایدار حرکت کنند و فعالیت های خود را با استانداردهای زیست محیطی و سلامتی، بیشتر تطبیق دهند، آسیب های توسعه اقتصادی کشورها به منابع پایدار و سیاره زمین هم کاهش پیدا می کند.
غذای ارگانیک، حوزه خوب برای توسعه SME
از جمله حوزه فعالیت هایی که در جهان، مورد توجه صاحبان بنگاه های کوچک و متوسط قرار گرفته، تولید محصولات غذایی ارگانیک است. ارزش بازار این محصولات در سال ۲۰۱۴ به ۸۰ میلیارد دلار رسید. بازار ۹۰ درصد این محصولات، درآمریکای شمالی و اروپاست اما بیشتر تولیدکنندگان این مواد غذایی یعنی بیش از ۸۶ درصد، در کشورهای در حال توسعه فعالیت می کنند. باتوجه به سهم ۲۵ درصدی بخش کشاورزی در اقتصاد ایران، تولید محصولات ارگانیک می تواند علاوه بر بهبود استفاده از منابع آب و خاک، به توسعه فرصت های شغلی و بهبود رشد اقتصادی کمک کند.
پژوهش های علمی در ایران، براساس بعضی ویژگی های صنعت تولید محصولات غذایی ارگانیک توصیه کرده اند نهادها وسازمان های دولتی مرتبط، پیش از صدور مجوز برای ورود کارآفرینان به این حوزه، با ارائه آموزش های تخصصی و حرفه ای، زمینه ارتقای سطح دانش این افراد نسبت به این کسب وکار خاص را فراهم کنند.
هم چنین باتوجه به کمبود دانش، شناخت و اطالاعات عمومی در حوزه محصولات ارگانیک، پیشنهاد می شود مدیران و مسئولان مرتبط برای رشد، توسعه و موفقی این نوع کسب وکارها از مسیرهای مختلف مثل رسانه به اطلاع رسانی عمومی و تخصصی بپردازند.
باتوجه به اینکه یکی از مشکلات اصلی سرمایه گذاران و تولیدکنندگان محصولات ارگانیک، دانش و اگاهی اندک مشتری از شیوه تولید، بسته بندی و بازار فروش .. است، پیشنهاد می شود نهادهای مربوط، برای افزایش سطح آگاهی عمومی در این باره تلاش کنند و از سوی دیگر، سرمایه گذاران و تولیدکنندگان از ابزارای ترغیب مشتری در بازار برای تمایل به خرید هرچه بیشتر محصولات ارگانیک، استفاده کنند.
برای مطالعه بیشتر مقاله «ارائه چارچوبی برای توانمندسازی کسب وکارهای کوچک و متوسط در صنعت محصولات غذایی ارگانیک» را بخوانید. این مقاله در نشریه تعاون و کشاورزی در بهار ۱۴۰۰ منتشر شده است.