جاسوسی از سرزمین سرما

اکونومیست

پنج سال پیش وقتی ولادیمیر پوتین به محل نشست گروه ۲۰ رسید، چهره‌ای خاص و متفاوت داشت. او در آن زمان، شخصیتی کاملا یخ‌زده به شمار می‌آمد. ماجرای کریمه هم به اوج خود رسیده بود و برایش دردسرهای زیادی درست کرده بود. حمله به اوکراین شرقی برای او گران تمام شده بود. علاوه بر آن یک مسافر هلندی-استرالیایی هم در خطوط هوایی کشته بود، و همه اینها وضعیت را برای او کاملا پیچیده کرده بود. این ماجراها باعث شد غربی‌ها هم دست‌به‌کار شوند. اولین اتفاقی که افتاد این بود که رهبران غربی، روسیه را از گروه ۷ بیرون انداختند. البته گروه ۷ واقعا قدرت سیاسی در جهان ندارد و صرفا گروهی برای نمایش قدرت برای جهانیان به شمار می‌آید. اختیارات این گروه بسیار کم است و در برابر گروه ۲۰ اصلا قدرت ندارد. روسیه از گروه ۷ کنار گذاشته شد اما در گروه ۲۰ که گروهی مهم‌تر بود همچنان حضور داشت. غربی‌ها اقدام دیگری هم علیه روسیه کردند. آنها تحریم‌هایی را علیه این کشور وضع کردند. برخی از رهبران غربی تلاش می‌کردند از احوال‌پرسی کردن با رئیس‌جمهوری روسیه شانه خالی کنند و به هر طریقی از او دوری می‌کردند. او در گروه ۲۰ هم از سوی رهبران این گروه بسیار تحقیر شد و به همین خاطر خیلی سریع این نشست را ترک کرد تا بیشتر از این تحقیر نشود.
حالا پنج سال از آن ماجرا می‌گذرد. روسیه اتفاقات بسیاری را پشت سر گذاشته‌است. این کشور موفق شده تصویر جدیدی از خودش در عرصه جهانی به نمایش بگذارد. این روزها روسیه در زمینه حل تنش‌های خاورمیانه حرف اول را می‌زند. این کشور موفق شده یک دوستی استراتژیک و مهم داشته باشد، دوستی به نام چین. چین این روزها یکی از مهم‌ترین قدرت‌های جهانی است، شی جین‌پینگ با سیاست‌هایش، موی دماغ آمریکا شده و حالا همین چین که برای اولین قدرت جهان شاخ و شانه می‌کشد، به دوستی صمیمی برای روسیه تبدیل شده‌است. پوتین و شی جین‌پینگ با هم در مراسم‌های مختلف حضور پیدا می‌کنند و حتی پوتین برای تولد شی جین‌پینگ بستنی می‌خرد و به او یک جعبه از بستنی مورد علاقه‌اش را هدیه می‌دهد. حتی رجب طیب اردوغان هم برای حل مشکلاتش در زمینه سوریه دیگر به سراغ آمریکا نمی‌رود. اردوغان برای حل مشکلات در زمینه سوریه به ناچار با پوتین دیدار کرده و این کشور را به نوعی دوست خودش می‌داند.
*ظهور قدرت تازه
اردوغان اخیرا سخنرانی‌هایی در زمینه قدرت روسیه داشته و اعلام کرده این کشور نقشی کلیدی را در منطقه خاورمیانه ایفا می‌کند. او که به تازگی به منطقه کردنشین در سوریه حمله کرده و بابت این حمله مورد سرزنش جهانیان قرار گرفته، تلاش می‌کند حمایت روسیه را به دست بیاورد. اما پوتین در سایر کشورها هم با استقبال گرمی مواجه شده‌است. همین چند وقت پیش بود که او به عربستان سعودی رفت، کشوری که سومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان به شمار می‌آید. در گذشته تصاویری از او در کنار بن سلمان، ولیعهد سعودی دیده شده، برای مثال او در نشست گروه ۲۰ طوری با بن سلمان دست داد که گویی با او رفیق گرمابه و گلستان است. کمی بعد هم در یک نشست اعلام کرد اگر عربستان از ما سلاح و موشک‌های دفاعی می‌خرید می‌توانست از آرامکو در مقابل حملات نظامی، دفاع کند. بسیاری از تحلیل‌گران می‌گویند سفر پوتین به ریاض هم در راستای همین صحبت‌ها بود. در واقع به نظر می‌رسد سعودی‌ها می‌خواهند بخشی از سلاح مورد نیاز خود را از روسیه تامین کنند. این در حالی است که آمریکا همیشه تامین‌کننده اصلی سلاح برای سعودی‌ها بوده‌است. به این ترتیب به نظر می‌رسد روسیه بیش از هر زمانی به نفوذ در منطقه خاورمیانه و به طور کلی در جهان دست پیدا کرده‌است.
پوتین سعی دارد روابط نزدیکی را با چین برقرار کند در حالی‌که چین می‌تواند رقیب این کشور هم در دنیای سیاست و هم در دنیای اقتصاد باشد. اما او می‌داند که باید با چین دوستی کند. این در حالی است که آمریکایی‌ها ماجرای جنگ تجاری را با چین به راه انداخته‌اند. به این ترتیب، پوتین تلاش دارد نفوذ روسیه را در این منطقه به حداکثر برساند. این همان‌جایی است که غربی‌ها باید از آن درس بگیرند. کسی که از نگاه آنها منفور بود و او را در مناسبت‌های مختلف طرد می‌کردند حالا به مهم‌ترین عنصر در مناسبات سیاسی جهان تبدیل شده‌است. او شرکایی دارد که برای غربی‌ها بسیار اهمیت دارد. همه این مسائل باعث شده رویکرد اروپایی‌ها هم به پوتین و کشور تغییر کند. آنها به مرور به این نتیجه می‌رسند که باید با روسیه دوستی کنند چرا که از قبال این دوستی می‌توانند به سود زیادی دست پیدا کنند. حالا به نظر می‌رسد که روسیه دوباره به یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین قدرت‌های جهان تبدیل شده‌است.
*ترجمه نسیم بنایی/ آینده نگر