تجارت فراموش شده

سالانه در جهان ۱۳۰ میلیون تن گیاهان دارویی خرید و فروش می شود. حجم مبادلات جهانی گیاهان دارویی در دهه اخیر به ۲۰۰ میلیارد دلار رسیده است. بر اساس گزارش بانک جهانی، تجارت گیاهان دارویی در جهان در سه دهه گذشته تنها ۵‌ میلیارد دلار بود که هم‌اکنون گردش مالی این بازار حدود ٢٠ برابر شده و به ١٠٠‌میلیارد دلار رسیده است.
بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند که تا ‌سال ٢٠۵٠ گردش مالی این بازار به ۵٠٠‌ میلیارد دلار برسد. در این میان ٣٠ کشور جهان در عرصه تجارت گیاهان دارویی رقابت جدی‌تری دارند. چین، هند، مالزی و کشورهای آفریقایی از جمله رقبای بزرگ بازار جهانی گیاهان دارویی محسوب می‌شوند. به گزارش روزنامه شهروند، مرکز تجارت جهانی گیاهان دارویی در آلمان قرار دارد، زیرا این کشور به‌ عنوان یکی از بزرگ‌ترین واردکنندگان گیاهان دارویی در جهان به شمار می‌آید و با فرآوری ماده خام اولیه، ارزش افزوده خیره‌کننده‌ای به جیب می‌زند.
هرچند ایران از ۱۳ اقلیم شناسایی شده در جهان دارای ۱۱ اقلیم است اما سهم کشورمان از تجارت گیاهان دارویی در جهان به کمتر از ۲ درصد می رسد. ایران دارایی ۳۰۰ روز آفتابی است و به طور تقریبی ۸ هزار گونه گیاهی که دوبرابر گونه های گیاهی اروپایی است در کشور یافت می شود با این حال جایگاه جهانی ایران در این زمینه متناسب با این ظرفیت نیست.
ایران در سال ۲۰۱۶ در مجموع به ۳۰ کشور گیاهان دارویی و معطر  صادر کرده است.  آلمان، عراق، اسپانیا، اتریش، پاکستان، امارات متحده عربی، ترکیه، روسیه، استرالیا و هند از جمله مشتریان گیاهان دارویی ایران است اما نام آلمان و عراق همواره در بین مشتریان عمده گیاهان دارویی ایران دیده می شود. ایران هم چنین به عنوان یکی از واردکنندگان گیاهان دارویی شناخته می شود و حجم عمده ای از ادویه ها و گیاهان دارویی مورد نیاز را از هند، امارات متحده عربی، افغانستان، اندونزی، کره جنوبی، پاکستان و چین وارد می کند. حجم واردات گیاهان دارویی ایران در سل ۲۰۱۶ میلادی، ۹ میلیون و ۹۰۶ هزار دلار بوده است.
خام فروشی، نقص در برندینگ و بسته بندی، ناشناخته بودن محصولات ایرانی و عدم توجه مسئولان به این تجارت پرسود باعث شده ایران به رتبه های بالای ۵۰ در تجارت گیاهان دارویی سقوط کند.
هرچند به تازگی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از اختصاص تسهیلات ۱۰ میلیارد تومانی به عشایر برای توسعه گیاهان دارویی و لزوم تقویت بخش تحقیق و توسعه در این زمینه خبر داده اند اما هیچ برنامه مدونی از سوی دولت برای حمایت از بخشی که سودآوری آن برای دیگر کشورها بیش از درآمد نفتی ایران است،  وجود ندارد.