بورس رشد می کند؟
عباس آرگون
شروع بورس در سال ۱۴۰۰ خوب نبود. بازدهی بازار در ماه های فروردین و اردی بهشت منفی ۱۰ درصد بود و شاخص کل از یک میلیون و ۲۰۹ هزارواحد به یک میلیون و ۱۰۰ هزارواحد هم رسیده است. با این حال نمی توان از عملکرد دوماه، پیش بینی کرد که بازار در ادامه هم همین روند منفی را طی می کند.
رشد بی سابقه بورس از سال ۹۸ آغاز و تا نیمه سال ۹۹ ادامه یافت. در سال ۹۸، بازدهی شاخص کل بورس به ۱۸۷ درصد و در سال ۹۹، به ۱۵۵ درصد رسید. در نیمه نخست سال گذشته، بازدهی شاخص تنها در پنج ماه به ۳۰۰ درصد رسید اما پس از افت، رقم ۱۵۵ درصد برای بازدهی بازار ثبت شد.
سرریز نقدینگی به بورس، کسری بودجه، انتظارات تورمی به ویژه برای نرخ ارز و کاهش نرخ سود بین بانکی و بی تناسبی عرضه و تقاضا زمینه ساز رشد شاخص کل بازار سهام بود. در اواخر مردادماه سال گذشته، افزایش نرخ بهره و آزادی سهام عدالت باعث افت بازار شد. هم چنین اظهارنظرهای غیرتخصصی در کنار تغییر دائمی مقررات حاکم بر بازار و اختلال در سامانه ها و شوک های خبری، به افت بورس انجامید. قیمت گذاری دستوری در مورد بعضی محصولات از جمله خودرو و فولاد، انتخابات آمریکا و تقویت انتظار کاهش قیمت ارز زمینه ساز افت بیشتر شاخص شد. در این بین نباید از تغییر دائمی مقررات بازار از جمله دامنه نوسان گذشت که به عدم اعتماد مردم به بورس و خروج سرمایه های آنان شتاب بخشید.
آینده شاخص کل بازار سهام به متغیرهای مختلفی وابسته است. مهم ترین عامل در این میان، اهرم های ایجاد اعتماد عمومی نسبت به بورس است. زمانی که سازمان بورس با اعمال سیاست های مختلف نقدشوندگی بازار را کاهش داد و صف های فروش را طولانی کرد، اعتماد سرمایه داران به بورس هم آب رفت. اکنون نزدیک به ۵۰ میلیون سهامدار در بازار فعالند. برای استفاده از این ظرفیت باید از دستکاری بازار جلوگیری کرد و سیاست آزمون و خطا را کنار گذاشت. تجربه سایر کشورها در این زمینه راهگشاست و قیمت گذاری دستوری و کاهش قدرت نقدشوندگی در بازار، به زیان منافع آتی بورس است.
این امید وجود دارد که با بهبود حال اقتصاد کشور، بورس هم به عنوان تابعی از اقتصاد کل رشد کند. در بازار سهام ایران ظرفیت های خوبی وجود دارد. هرچند سهم بعضی شرکت ها ۶۰ تا ۷۰ درصد افت کرده اما این سهم ها هم چنان ارزنده است.
نقش بازار سهام به اندازه ای در اقتصاد کشور مهم است که باید گفت، برنامه ریزی برای آن از انتظارات و مطالبات جدی اقتصادی از رییس جمهور آینده است. بازار سهام ایران بزرگ شده و فرصت های بسیاری در دل آن نهفته که تامین مالی برای پروژه های نیمه تمام یکی از آن هاست. بورس را می توان ضامن توسعه بخش های مولد اقتصاد دانست و انتظار داریم نامزدها برنامه مشخص خود را برای استفاده اقتصاد کشور از بورس اعلام کنند. در این برنامه ها باید مشخص کنند که چه برنامه ای برای بخش های مولد و هدایت جریان نقدینگی به این بخش ها دارند.
