دلیل نوسانات اخیر قیمت ارز چه بود؟
قیمت ارز در روزهای اخیر نوسانات زیادی داشته است. تا ۲۶ هزار تومان بالا رفت و دوباره در عرض ۲۴ ساعت به ۲۲ هزار و ۸۰۰ تومان رسید. در واقع وضعیت در اقتصاد به گونه ای شده است که کار از پیش بینی گذشته است و برای چشم انداز آینده به پیشگویی نیاز است.
اما نکته مهم در افزایش و کاهش قیمت دلار این است که قیمت ها در بازار چسبندگی دارد. به این معنی که اگر قیمت دلار بالا برود، قیمت دیگر کالاها هم با آن بالا می رود، اما وقتی قیمت دلار کاهش یابد، قیمت ها به تبعیت آن کاهش نمی یابد.
در تحلیل افزایش قیمت دلار در چند روز گذشته و فتح کانال ۲۶ هزار تومان باید گفت که در این مدت، تقاضا با کاهش مواجه بوده است. پروازها به شدت کاهش یافت که باعث شد مصرف ارزهای مسافرتی هم کم شود. به هر حال هرسال ۴ تا ۵ میلیون نفر از ایران به سفرهای خارجی می رفتند و برای این سفرها ارز مصرف می کردند، اما در این مدت این تقاضا به شدت کاهش یافته است. بحث قاچاق هم به دلیل شیوع کرونا و کم شدن امکان تردد، با کاهش مواجه شد، البته رفع نشد.
از طرفی قیمت های دلار در کانال ۲۰ هزار تومان، آنقدر صرفه سرمایه گذاری ندارد که مردم به سمت آن هجوم ببرند. همچنین به دلیل محدودیت هایی که بانک مرکزی در نظر گرفته است، رقم های بالا معامله نمی شود. رقم چک های بانکی با محدودیت همراه شده البته این کار سفته بازی را به صفر نرساند اما تا حدود زیادی آن را مدیریت کرد. بنابراین مشخص است که در این مدت تقاضا به طور کلی برای ارز کمتر از همیشه بوده است.
اما با این حال مساله مهم در افزایش قیمت دلار، بحث عدم عرضه به بازار و مدیریت بازارسازی است. در این مدت نقش آن کسی که در بازار موثر بوده و بازار را کنترل می کرده، کمرنگ بوده است. بنابراین نقش بانک مرکزی و عدم ورودش به مدیریت بازار یکی از دلایل عمده صعود قیمت ارز در چند روز اخیر بوده است. البته شاید بانک مرکزی هم با محدودیت هایی از جمله عدم دسترسی به منابع ارزی اش مواجه بوده است.
به هرحال بانک مرکزی منابع ارزی خوبی دارد اما محدودیت دسترسی به آن مطرح است. علاوه بر این هم کاهش قیمت نفت و کاهش صادرات نفت ایران هر دو باعث کاهش درآمد ارزی در سال جاری شده است.
