بهره بردن از فرصت
اکونومیست
پیگیری شرایط جهان در دوران پاندمی مانند تماشای بحران اقلیمی در حالی است که تصویر با سرعت رو به جلو حرکت کند. نه ویروس و نه گازهای گلخانه‌ای، هیچ‌کدام، اهمیت خاصی برای مرزها قائل نیستند و زخم‌های خود را در سطح جهانی وارد می‌کنند. هر دوی آن‌ها فقرا را بیشتر در فشار قرار می‌دهند تا ثروتمندان و هر دوی آن‌های نیازمند اقدامات دولت‌ها در مقیاسی هستند که در دوران صلح به ندرت دیده شده. در حال حاضر که رهبری چین بیشتر به دنبال منافع خود است و آمریکا بیشتر به دنبال مسخره کردن سازمان بهداشت جهانی و توافق اقلیمی پاریس، هیچ‌یک از این موارد آن پاسخ بین‌المللی مهمی را که نیاز دارد، دریافت نمی‌کند.
این دو بحران تنها شبیه یکدیگر نیستند، بلکه با هم تعامل هم دارند. تعطیلی بخش‌های گسترده‌ای از اقتصاد باعث شده که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به شدت کاهش پیدا کند. در اولین هفته ماه آوریل، انتشار روزانه در سطح جهان ۱۷ درصد کمتر از مقدار مشابه سال قبل بود. آژانس بین‌المللی انرژی انتظار دارد که انتشار گازهای گلخانه‌ای صنعتی جهان در سال ۲۰۲۰ چیزی در حدود ۸ درصد کمتر از سال ۲۰۱۹ باشد، که این بیشترین مقدار افت از زمان جنگ جهانی دوم به این سو است.
این افت انتشار، حقیقتی مهم را درباره بحران اقلیمی بیان می‌کند. برای حل کردن این بحران کاری بسیار فراتر از رفتن از مراتع، ترک کردن قطارها و خودروها لازم است. اگر مردم بتوانند تغییرات عظیم در سبک زندگی خود را تحمل کنند، این آزمایش دردناک به ما نشان داده که جهان هنوز هم ۹۰ درصد کربن‌زدایی ضروری دیگر نیاز دارد تا بتواند به رویایی‌ترین هدف‌گذاری توافق پاریس برسد که می‌خواست جهان تنها ۱.۵ درجه گرمتر از دوران پیش از انقلاب صنعتی باشد.
با این‌حال همان‌طور که می‌دانید، این پاندمی هم نشان می‌دهد چه چالش بزرگی پیش روی ماست و هم فرصتی یگانه برای پیاده کردن سیاست‌های دولتی و دور کردن اقتصاد از کربن با هزینه مالی، اجتماعی و سیاسی کمتری نسبت به حالت‌های دیگر، ایجاد می‌کند. قیمت‌های انرژی بسیار پایین باعث شده که به سادگی بتوان یارانه سوخت‌های فسیلی را حذف کرد و روی کربن مالیات بست. درآمدها به دست آمده از این مالیات طی دهه آینده می‌تواند به اوضاع مالی بد دولت‌ها کمک کند. کسب‌وکارهای کانونی اقتصاد مبتنی بر سوخت فسیلی، یعنی بنگاه‌های نفت و گاز، تولیدکنندگان فولاد و خودروسازان، همین حالا هم دوران سختی را گذرانده و مجبور هستند ظرفیت و نرخ اشتغال خود را که برای مدتی طولانی بسیار بالا بود کاهش دهند. احیای اقتصادهایی که به صورت تعمدی به کما رفته‌اند، وضعیتی خاص است که به خوبی از سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌های دوست‌دار اقلیم حمایت کرده و باعث خواهد شد که رشد در این بخش‌ها رخ داده و شغل‌هایی جدید ایجاد شوند. نرخ بهره پایین باعث می‌شود که هزینه‌ها کمتر از هر زمان دیگری باشند.
رویکردهای مختلف
بعضی از دولت‌ها تلاش خود را معطوف سبز کردن طرح‌های نجات کووید -۱۹ خود کرده‌اند. به ایرفرانس گفته شده که یا بی‌خیال مسیرهای داخلی شود که با قطارهای سریعی رقابت می‌کند که از برق هسته‌ای بهره می‌برند، یا از خیر کمک‌هایی با منبع مالیاتی بگذرد. اما کنترل دولتی که خود را به عنوان یک یاری دهنده قالب می‌کند، عواقب خطرناکی دارد: بهتر است روی این مسئله تمرکز کنیم که دولت‌ها نباید طرح‌های نجات خود را به سمت سوخت‌های فسیلی ببرند. در کشورهای دیگر خطر موجود مربوط به سیاست‌هایی است که به اقلیم آسیب می‌زنند. آمریکا طی دوران پاندمی قوانین مربوط به محیط زیست خود را ساده‌تر کرده و چینی که باعث شده‌بود انتشار گازهای گلخانه‌ای اوج بگیرند به افتتاح نیروگاه‌های زغالی ادامه می‌دهد.
وقفه‌ای که توسط کووید -۱۹ ایجاد شده لزوما دوست‌دار اقلیم نیست. این کشورها هستند که باید از آن بهره‌برداری مناسب کنند. هدف آن‌ها باید این باشد که تا سال ۲۰۲۱، یعنی زمانی که باید بگویند از زمان توافق پاریس به این سوی چقدر پیشرفت کرده‌اند، نشان دهند که این دوران پاندمی یک کاتالیزور برای بهبود اوضاع زیست‌محیطی بوده.
کووید -۱۹ نشان داده که بنیادهای ثروت، خطرناک هم هستند. فجایعی که خیلی درباره آن‌ها صحبت کرده، اما جدی نگرفته‌ایم، می‌توانند بدون هیچ هشداری سراغ شما بیایند. این مسئله باعث می‌شود که زندگی همه ما زیر و رو شده و هرچیزی را که به نظر مستحکم و پایدار می‌آمد، تکان دهد. آسیب ناشی از تغییرات اقلیمی آهسته‌تر از پاندمی خواهد بود، اما هم حجم بیشتری خواهد داشت و هم مدت زمان بیشتری همراه ما خواهد بود. اگر لحظه‌ای نیاز باشد تا رهبران جهان از خود شجاعت نشان دهند و فاجعه را از کشورها دور کنند، آن لحظه هم‌اکنون است. هیچ وقت دیگری مخاطبان اینقدر حواس‌جمع نخواهند داشت.
