بازگشت به شکوه گذشته
ترجمه: نسیم بنایی، آینده نگر/ اکونومیست
درست به مانند مهمانی که دیرهنگام از ترک مهمانی خودداری میکند، کشتی مغروق در کانال سوئز هم لجاجت به خرج می دهد. در روز ۲۹ مارچ سال ۲۰۲۱، این کشتی بالاخره آزاد شد. اما پیگیری های خبرنگاران و منابع مطلع نشان میدهد که این کشتی چندان هم دور نشده است. طبق گزارش ها در مکانی ملقب به دریاچه گریت بیتر قرار دارد که در میانه راه کانال سوئز قرار گرفته است. این همه در حالی است که بسیاری از کشتیها در این کانال و در فاصله نزدیکی لنگر انداخته اند و بعضی هم در آستانه کانال.
اما این حادثه شاید چیزی نبود که مصری ها چندان از آن استقبال کنند. در حدود هفت سال پیش، مصری ها وعده دادند که عبور و مرور از کانال سوئز افزایش خواهد یافت و البته تسهیل خواهد شد. در سال ۲۰۱۴، در مدت بسیار کوتاهی پس از به دست گرفتن قدرت در مصر، ژنرال السیسی از طرحی بالغ بر ۸ میلیارد دلار پرده برداری کرد. در این طرح پیشنهاد داده شده بود که کانال سوئز تعریض شود. در آن زمان کشتی ها تنها در یک مسیر میتوانستند حرکت کنند که در نتیجه ترافیک سنگینی را سبب میشد. در این مسیر کارگران قسمتی از کانال را تعریض نموده و یک مسیر میانبر به طول ۷۲ کیلومتر برپا ساختند که به کشتی ها کمک می کرد تا بتوانند در مسیر رفت و برگشت حرکت کنند.
در مکانی که کشتی اور گیون به گل نشست، کانال تنها به اندازه یک کشتی پهنا دارد. استدلال در زمان ساخت میانبر این بود که لازم نیست مسیر جدید در کل کانال ساخته شود. بنابراین تنها قسمتی ازین کانال دو طرفه شده بود. دلایلی که برای این موضوع در آن زمان مطرح می شد، توجیهات اقتصادی بودند. حتی در آن برهه، بسیاری از متخصصان، بر اقتصادی نبودن هر گونه تعریض و یا ساخت کانال میانبر تاکید می کردند.
قصه دراز
اما شاید در این میان پای یک علاقه تاریخی در میان باشد. رهبران مصر در طول تاریخ همیشه میل شدیدی برای پروژههای زیرساختی و البته ساختمانی بزرگ داشتهاند. برای نمونه میتوان به پروژههای جمال عبدالناصر رهبر فقید مصر اشاره کرد. در سال ۱۹۵۰ میلادی، او دستور داد تا سد بلند آسوان را بر روی نیل برپا کنند تا بتوانند سیلابهای فصلی این رود همیشه وحشی را کنترل کنند و البته جریان الکتریسیته روستاها و مناطق اطراف را فراهم کنند. مطالعات تاریخی و داخلی بر این گفته مهر تایید میزنند که او برج قاهره را ساخته بود تا روی آمریکایی ها را کم کند. جالب است بدانید که این برج باشکوه و عظیم از اهرام ثلاثه هم بلندتر است. بر اساس روایت های شفاهی و البته تایید نشده، پس از آنکه سازمان سیا به کمک رشوه و البته تهدید توانسته بود جمال را وادار کند تا سیاست دوستانهتری را نسبت به آمریکا و متحدانش در منطقه پیش بگیرد، جمال این برج را در نزدیکی سفارت آمریکا ساخته بود تا آنها هر روز عظمت مصر را در پیش روی خود داشته باشند. جالب است بدانید که به لحاظ کارایی، این برج تا حدودی بیمصرف است و تنها برای منظوری از پیش طراحی شده ساخته شده است. هردوی این بناهای عظیم نمادهای مصر مستقل و جدید هستند.
اما، در چند دهه اخیر تمام پروژه های عظیم در مصر نمادی از بی برنامگی بوده اند. حسنی مبارک در سال ۱۹۹۷، پروژه توشکا را آغاز کرد. این پروژه کانالی بود به طول ۳۱۰ کیلومتر که به منظور آبیاری بیابانهای غربی طراحی شده بود. آنها تمایل داشتند تا یک پنجم جمعیت بخشهای متراکم نیل را به این قسمت منتقل کنند. حالا پس از دو دهه پروژه هنوز تمام نشده و تنها یک درصد از جمعیت انتقال یافته است.
ژنرال السیسی هم مسیری مشابه را در پیش گرفته است. در آغاز پیشنهاد هدیه مصر به دنیا و تعریض کانال سوئز مطرح شد. مقامات دولتی معتقد بودند که این تعریض، درآمد مصر از این کانال تاریخی را دو برابر خواهد نمود و به رقم ۱۳ میلیارد دلار خواهد رساند. جالب است بدانیم که درآمدها در طی این سالیان ثابت بوده است و بسیاری از کشتی ها ترجیح می دهند که آفریقا را دور بزنند. حالا او پیشنهاد می کند تا یک پایتخت در نواحی مرکزی مصر بنا کند. این پروژه در حدود ۲۵۴ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت. در این منطقه آب کم است و قیمت زمین برای مردم معلومی بسیار گرانتر از نقاط دیگر مصر است. مردم مصر شاید تمایل داشته باشند تا این مبالغ برای ترمیم و بازسازی زیرساختهای فرسوده شهر قاهره هزینه شود، پروژهای که شاید عظمت و شکوه ساخت یک پایتخت جدید را نداشته باشد.
