ایران نباید به پناهگاه آلودگی تبدیل شود

جهانی شدن پدیده ای پیچیده با آثار ترکیبی است است. انتشار هرچه بیشتر گاز دی اکسید کربن یکی از پیامدهای منفی جهانی شدن است. تجارت آزاد از یک طرف می تواند به رشد اقتصادی کمک کند و از سوی دیگر، افزایش آلودگی، خسارت فرامرزی و مصرف ناپایدار منابع طبیعی را در پی دارد. یک فرضیه با اسم پناهگاه آلودگی پیش بینی می کند با عنوان تجارت آزاد، شرکت های چندملیتی تولید کالاهای آلاینده را به کشورهای درحال توسعه منتقل می کنند، چراکه نظارت زیست محیطی در این کشورها پایین تر است.
پژوهشگران در یک بررسی درباره اثرات پویای جهانی شدن و مصرف انرژی بر تخریب محیط زیست ایران، داده های صنعتی و اقتصادی کشور را از سال ۵۷ تا ۹۵ بررسی کرده اند. نتایج نشان می دهد جهانی شدن، بدون توجه به کاهش یا افزایش رشد اقتصادی، به افزایش تخریب محیط زیست می انجامد و اثر مقیاس در ایران غالب است.
یافته ها نشان می دهد جهانی سازی باعث افزایش انتشار دی اکسید کربن در کوتاه مدت و بلند مدت می شود و فرضیه پناهگاه آلودگی مانند سایر کشورهای درحال توسعه در ایران هم تایید می شود. این یعنی با افزایش جهانی سازی صنایع آلاینده بیشتری از کشورهای پیشرفته به ایران منتقل و باعث افزایش بیشتر میزان گازهای گلخانه ای می شود. پژوهشگران باتوجه به تایید فرضیه پناهگاه آلودگی در ارتباط بین جهانی سازی و انتشار آلودگی،  پیشنهاد می کنند مقررات زیست محیطی سختگیرانه تری در ایران وضع شود. مقرراتی که به طور مشخص انتقال صنایع آلاینده به ایران را مانع می شود. هم چنین باتوجه به اینکه درآمد سرانه در ایران به نقطه عطف نرسیده است، افزایش رشد اقتصادی با تخریب محیط زیست بیشتری همراه بوده و بنابراین، به کارگیری فناوری های پاک برای افزایش تولید ضروری است. نظارت بر روش های تولیدی می تواند از افزایش انتشار دی اکسید کربن جلوگیری کند.
از آنجایی که در ایران، رشد اقتصادی با افزایش مصرف انرژی و جهانی سازی با تخریب بیشتر محیط زیست همراه است، رسیدن به رشد اقتصادی بدون صدمه زدن به محیط زیست پیشنهاد می شود. این امید وجود دارد که ایران با تشدید نظارت های زیست محیطی و بهره وری بیشتر در استفاده از انرژی و هدایت انرژی به سمت فعالیت های مولد، از جنبه های منفی رشد اقتصادی برای محیط زیست بکاهد.
برای مطالعه بیشتر مقاله «جهانی سازی، مصرف انرژی و تخریب محیط زیست در ایران: شواهد تجربی از آزمون هم انباشتگی مکی» را بخوانید. این مقاله در فصلنامه پژوش های اقتصادی در تابستان ۱۴۰۰ منتشر شده است.