استفاده از اصول حسابداری بین المللی الزامی است؟

شرکت های کوچک و متوسط مهم ترین و حیاتی ترین بخش در اقتصاد کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه اند. از این شرکت ها با عنوان ستون اصلی توسعه و رشد اقتصادی یاد می کنند که به ترویج روحیه کارآفرینی، نوسازی، نوآوری و خلاقیت کمک می کند. این نوع شرکت ها مسئول بیش از نیمی از تولید ناخالص داخلی در جهان اند و به طور محسوسی با رشد اقتصادی کشورها در ارتباطند.
با این وجود، کمبود زیادی در فعالیت های حسابداری و مالی شرکت های کوچک و متوسط دیده می شود و اطلاعات کمی درباره فعالیت های حسابداری و مالی آن ها وجود دارد. این شرکت ها به طور معمول در بورس اوراق بهادار پذیرفته نمی شوند و شیوه های گزارشگری مالی آن ها منظم نیست. از آنجایی که استفاده کنندگان از اطلاعات مالی این شرکت ها محدودند، و آن ها نیاز به پاسخگویی عمومی ندارند، تنها اطلاعاتی از داده های مالی آن ها به دست می آید که در تصمیم گیری مدیران در مورد اهداف مالی کاربرد دارد. نکته دیگر اینکه، شرکت های کوچک و متوسط، فاقد سیستم های اطلاعاتی حسابداری و کنترل داخلی کافی و مناسب برای رعایت الزامات افشای اطلاعات و گزارشگری مالی اند و از دانش، مهارت و تخصص کافی برای استفاده موثر از اطلاعات تهیه شده بر مبنای اصول پذیرفته شده حسابداری برخوردار نیستند.
گزارشگری مالی و تهیه صورت های مالی سالانه به دلیل صرف منابع و زمان، از گزینه های مدیران این شرکت ها نیست، درحالیکه تعادل بین هزینه و منافع برای مالکان واحدهای تجاری کوچک بسیار مهم است. به دلیل نقش شرکت های کوچک و متوسط در اقتصادها، هیئت های استانداردهای بین المللی حسابداری یک مجموعه کامل از استانداردها را به طور ویژه برای شرکت های کوچک و متوسط با عنوان استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی طراحی کردند که در جولای سال ۲۰۰۹ منتشر شده است. از اهداف ارائه و استفاده چنین استانداردهایی، برآوردن نیازهای کاربران و استفاده کنندگان صورت های مالی شرکت های کوچک و متوسط با توجه به ملاحظات خاص این نوع شرکت هاست.
در ایران هنوز بحثی در ارتباط با ارائه یک استاندارد متفاوت برای شرکت های کوچک و متوسط نشده است اما با توجه به تفاوت های موجود میان واحدهای تجاری کوچک و متوسط با واحدهای بزرگ در اقتصاد ایران، و با توجه به جایگاه آن ها و توان این واحدها در تجزیه و تحلیل اطلاعات، این پرسش ایجاد می شود که آیا واحدهای تجاری کوچک و متوسط در ایران به حسابداری و گزارشگری مالی با استانداردهای خاص نیاز دارند؟ آیا حسابداری و گزارشگری مالی براساس استانداردهای موجود برای واحدهای تجاری کوچک و متوسط مناسب است؟ اگر پاسخ این پرسش منفی است، آیا می توان از استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی برای شرکت های کوچک و متوسط استفاده کرد؟
در ایران بنگاه های خصوصی که تصمیم به اجرای استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی برای شرکت های کوچک و متوسط می گیرند، لازم است این موضوع را درک کنند که چگونه استانداردهای جدید گزارش های مالی را تغییر می دهد. یک پژوهش ایرانی که در گفت وگو با نخبگان این حوزه تهیه شده می گوید مشکل بزرگ این است که هیچ عزم راسخی برای درک تاثیر تغییر از استانداردهای پذیرفته شده در ایران به استانداردهای گزارشگری مالی بین المللی برای شرکت های کوچک و متوسط وجود ندارد. پژوهشگران می گویند از آنجایی که در پذیرش استانداردهای حسابرسی و گزارشگی بین المللی بهبود شفافیت در اطلاعات است، بهتر است دولت در کنار استفاده کنندگان از صورت های مالی، زمینه را برای پذیرش این استانداردها برای ایجاد یک ثبات رویه، فراهم کند.
برای مطالعه بیشتر «بررسی ضرورت پذیرش و بکارگیری استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی برای واحدهای اقتصادی متوسط در ایران» را بخوانید. این مقاله در نشریه پژوهش های تجربی حسابداری در پاییز سال جاری منتشر شده است.