تحقق شعار جهش تولید با کمک شرکت‌های کوچک و متوسط
نایب‌رئیس کمیسیون «حمایت قضایی و مبارزه با فساد» اتاق بازرگانی تهران مطرح کرد
مهراد عباد
با توجه به اینکه شعار اقتصادی امسال «جهش تولید» اعلام شده است، اقتصاددانان و فعالان حوزه تولید و تجارت الزامات و موانع تحقق این شعار را مطرح کرده‌اند. موانع فراوانی که در برابر تحقق جهش تولید رخ نشان می‌دهد، شامل کمبود مواد اولیه، مشکلات واردات ماشین‌آلات، کمبود نقدینگی، عدم سرمایه‌گذاری خارجی، مشکلات تحریم‌های داخلی و خارجی، دخالت دولت در بخش خصوصی، مشکلات روابط بین‌المللی و …. است. در این مدت کمتر یادداشت و مقاله‌ای را یافته‌ایم که راهکار ارائه دهد. البته این موضوع در اکثر زمینه‌ها دیده می‌شود و اصولاً ما منتقدان خوبی هستیم اما در اکثر نقدها راهکاری برای حل مسئله ارائه نمی‌کنیم.
همان‌طور که از شعار پیداست، جهش تولید نیاز به افزایش تیراژ تولید دارد و برای این امر چند راه وجود دارد:
- تولیدکنندگان موجود، ظرفیت تولید خود را افزایش دهند.
- سرمایه‌گذار داخلی با سرمایه زیاد، سرمایه‌گذاری کرده و کارخانه بزرگی راه‌اندازی کند.
- سرمایه‌گذار خارجی با سرمایه زیاد، سرمایه‌گذاری کرده و کارخانه بزرگی را تاسیس کند.
- سرمایه‌گذار داخلی با سرمایه کم سرمایه‌گذاری کند و کارخانه و کارگاه کوچکی راه‌اندازی کند.
- سرمایه‌گذار خارجی با سرمایه کم سرمایه‌گذاری کند و کارخانه و کارگاه کوچکی راه‌اندازی کند.
تقریبا می‌توان گفت که تحقق گزینه یک ممکن نیست یا اگر محقق شود در حجم گسترده اتفاق نخواهد افتاد. زیرا مشکلات موجود بر سر راه تولیدکننده بزرگ داخلی مانع گسترش فعالیت آنها خواهد بود. مشکلات آنها شامل افزایش حقوق کارمندان و کارگران، افزایش قیمت مواد اولیه، کاهش تقاضا به علت گران شدن بهای کالا، قوانین دست و پاگیر، عدم حمایت کافی دولت، مشکلات بیمه و مالیات، مشکلات تحریم و سخت شدن واردات ماشین‌آلات، فنآوری و مواد اولیه و … خواهد بود که این مشکلات باعث خواهد شد تولیدات آنها کاهش یابد و در بهترین حالت همسان با سال قبل باشد. البته ممکن است در برخی صنایع که تقاضای آن رو به افزایش است، مانند بعضی از صنایع دارویی و پزشکی و خوراکی، افزایش تولید وجود داشته باشد.
در مورد گزینه ۲ که در آن اشاره شده است سرمایه‌گذار داخلی با سرمایه زیاد اقدام به سرمایه‌گذاری در حوزه تولید کند، به نظر می‌رسد احتمال اینکه تعداد زیادی از این نوع سرمایه‌گذاران، امسال وارد حوزه تولید شوند بسیار اندک است. این قبیل سرمایه‌داران یا سرمایه خود را از مملکت خارج کرده و سرمایه خود را به کشورهایی چون کانادا و ترکیه و ارمنستان و …. برده یا سرمایه خود را در جایی غیر از تولید که آورده بیشتری برای آنها دارد سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اصولا اگر کسی سرمایه زیادی داشته باشد قبلا آن را سرمایه‌گذاری کرده و سرمایه جدیدی از این ناحیه وارد این بخش از بازار نخواهد شد. احتمالا در سال جدید بخشی از این سرمایه‌گذاران سرمایه خود را در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند که در اصل باید منجر به افزایش تولید شود اما این سرمایه برای صاحب سهام هزینه در برخواهد شد و باعث افزایش تولید نمی‌شود.
در خصوص گزینه‌های ۳و۵ یعنی سرمایه‌گذاری خارجی باید گفت که با توجه به شرایط موجود از قبیل تحریم‌های بین‌المللی، رتبه کسب و کار ایران، رتبه ریسک سرمایه‌گذاری در ایران، شرایط ایجادی دولت برای سرمایه‌گذاری و شرایط اقامت و … عملا سرمایه‌گذار خارجی زیادی وارد ایران نخواهند شد در اصل می‌توان گفت که احتمالا فعلا تا انتهای سال ۹۹ هیچ سرمایه‌گذاری وارد ایران نمی‌شود و همین سرمایه‌گذارهای باقی مانده هم مانند چند سال اخیر از ایران خارج خواهند شد.
در نتیجه تنها گزینه‌ای که باقی می‌ماند سرمایه‌گذاران داخلی با سرمایه‌های اندک یا همان شرکت‌های متوسط و کوچک (SMEها) هستند که در صورت حمایت اندک دولت می‌توانند کارگاه‌های کوچکی راه‌اندازی کنند که شغل‌های با تعداد پایین ایجاد کنند تا طبق ضرب‌المثل معروف قطره قطره جمع شود وانگهی دریا شود، تولید افزایش یابد.
حمایت از این شرکت‌ها کار ساده‌تر و قابل انجامی برای دولت خواهد بود و تولیدات اندک آنها باعث خواهد شد میزان تولید ناخالص ملی افزایش یابد. برای حمایت از این کسب و کارها پیشنهاد‌های زیر ارائه می‌شود:
- ارائه تسهیلات به آنها بدون ضمانت ملکی و به نوعی وام حواله
- تسهیل صدور جواز تاسیس و پروانه تولید برای شرکت‌های کوچک و متوسط
- ارائه تسهیلاتی برای آنها از قبیل عدم دریافت مالیات و بیمه پرسنل تا چند سال و یا ارائه تخفیف به آنها
- ارائه زمین با قیمت ارزان جهت راه‌اندازی کارخانه به صورت اجاره به شرط تملیک
- حمایت از صادرات محصولات این شرکت‌ها
- حمایت معنوی و قضایی از آنها
- ارائه تخفیف‌های ویژه جهت تبلیغ تلویزیونی محصولات این شرکت‌ها.
