چطور از شر ترکیب آلودگی هوا و کرونا خلاص شویم؟

آلودگی هوا را محصول توسعه اقتصادی کشورها می دانید یا آن را معضلی برای توسعه اقتصادی کشورها در نظر می گیرید؟ آلودگی هوا از چه منظری بر اقتصادها اثر می گذارد و سرعت توسعه کشورها را کند می کند؟ پژوهشگران حوزه اقتصاد برای سال های متوالی معضل آلودگی هوا و آثار آن بر اقتصادها را بررسی کرده اند. در بعضی از این بررسی ها آلودگی هوا از منظر اثرگذاری مستقیم بر سلامت انسان ها به عنوان مهم ترین عوامل تولید در اقتصادها مورد نظر قرار گرفته است.
یک پژوهش در آمریکا نشان می دهد که آلودگی هوا بر وزن کودکان تازه متولد شده اثر قابل توجهی دارد. یافته های این پژوهش نشان داده است که گاز مونواکسید کربن، چه قبل و چه، پس از تولد بر روی شاخص های سلامت اثر منفی دارد و هم چنین این اثر برای مادران سیگاری و پیر بیش از دیگران است.
پژوهش دیگری در چین نشان می دهد که حضور بلند مدت افراد در محیطی که ذرات معلق بیشتری دارد، امید به زندگی را سه سال کمتر می کند. پژوهشگران در بررسی خود، با نقد به سیاست دولت چین برای تضمین گرمایش رایگان در زمستان برای بخش های شمالی رودخانه هوآی در چین در سال های ۱۹۵۰ تا ۱۹۸۰، ارتباط بین میزان ذرات معلق در هوا و میزان مرگ و میرهای ناشی از مشکلات قلبی و تنفسی را در سال های ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ بررسی کرده اند.
پژوهش دیگری در آمریکا نشان می دهد که که زندگی افراد بالای ۷۵ سال در پایین دست بزرگراه ها به مرگ و میر بیشتر آن ها دامن می زند و اگر زمانی که این افراد در این اماکن می گذرانند، ۲ برابر شود، مرگ و میر آن ها ۳.۶ تا ۶.۸ درصد بیشتر می شود.  
گزارش های بین المللی نشان می دهد ۹۲ درصد از جمعیت کره زمین در محیط هایی زندگی می کنند که آلودگی هوا در آن از میزان مجاز، فراتر رفته است. اما در ایران چه خبر است؟
 در ایران سالانه با نزدیک شدن به روزهای پاییز و زمستان، معضل آلودگی هوا تشدید شده و جان انسان ها را تهدید می کند. در آذرماه سال گذشته، معاون وزیر بهداشت میزان مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوای تهران در سال ۹۷ را، ۳ هزار نفر اعلام کرد که سن بیشتر از ۳۰ سال داشتند. در سال ۹۷،  از بین قربانیان آلودگی هوا، ۸۵ نفر به بیماری های مزمن تنفسی و  ۹۶ نفر به سرطان ریه مبتلا بودند و ۱۰۵۸ نفر با بیماری قلبی و ۵۲۶ نفر از سکته مغزی دچار مرگ شدند. مسئولان تعداد کل قربانیان آلودگی هوا در کشور در هر سال را بیش از ۳۳ هزار نفر تخمین زده اند. هم چنین هزینه های ناشی از آلودگی هوا در ایران ۳۰ میلیارد دلار و برابر با ۲.۴۸ درصد از تولید ناخالص ملی کشور اعلام شده است.
هم چنین یک پژوهش در ایران نشان می دهد که افزایش مونواکسید کربن اثر قابل توجهی بر مرگ و میرهای کشور دارد. پژوهشگران در این بررسی میزان مرگ و میرها در شش کلان شهر کشور را در فاصله سال های ۹۰ تا ۹۴ بررسی کرده اند. آن ها در پژوهش خود  داده های روزانه از میزان آلاینده ها مثل ذرات معلق، مونوکسیدکربن، دی اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ازن را در شهرهای اصفهان، تهران، اهواز، تبریز، مشهد و شیراز بررسی کردند تا به تحلیل درستی از اثر کوتاه مدت آلودگی هوا بر میزان مرگ و میر انسان ها برسند. یافته های آنان در نهایت نشان داد که افزایش میانگین میزان گازهای مونواکسید کربن در دو هفته پیش از هر روز، اثر معنا داری بر میزان مجموع مرگ و میرها دارد.
*چه کنیم؟
تجربه دیگر کشورها از جمله کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که ارتقاء سطح آگاهی آحاد مردم در مورد آثار و تبعات آلودگی هوا و تخریب محیط زیست، به شکل گیری باورهای اجتماعی، تشکل ها و نهادهای اجتماعی کمک می کند و همین نهادها می توانند به کیفیت محیط زیست کمک کنند. در مقابل تجربه کشورهای درحال توسعه ای که برای اجرای سیاست های خود به سرمایه اجتماعی بی اعتنا بوده اند، تکرار سالانه خسارت های ناشی از آلودگی هوا را نشان می دهد. یک بررسی در مورد اثر سرمایه اجتماعی و آلودگی هوا در استان های ایران می گوید سرمایه اجتماعی اثر منفی و معنی داری بر آلودگی هوا داشته است. یافته های پژوهشگران در این تحقیق می گوید ضریب منفی ۰.۰۶- درصد برای سرمایه اجتماعی در بعضی استان ها نشان دهنده ارتباط معکوس بین سرمایه اجتماعی و آلودگی هواست به این  معنا که با تقویت سرمایه اجتماعی میزان آلودگی هوا هم کاهش پیدا می کند.
باتوجه به تشدید آلودگی هوا در فصول سرد سال و همه گیری کرونا در سال جاری، بهتر است سیاستگذاران به همراهی مردم برای عبور از این روزهای دشوار بیشتر توجه کنند. آموزش، آگاهی بخشی، استفاده از کمک رسانه ها و ظرفیت فضای مجازی برای همراهی هرچه بیشتر مردم در این روزها ضروری است.
برای مطالعه بیشتر مقاله های «تاثیر سرمایه اجتماعی و انسانی بر آلودگی هوا در استان های ایران»، «بررسی اثر کوتاه مدت آلودگی هوا بر مرگ و میر در شش کلان شهر در ایران» و «اثر اندازه دولت بر آلایندگی محیط زیست در ایران» را بخوانید.