خان به واشنگتن رفته

اکونومیست

 اگر یک هفته در دنیای سیاست زمان زیادی باشد، آن وقت هشت ماه می‌تواند یک عمر به حساب بیاید. نوامبر گذشته بود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری امریکا، پاکستان را مورد حمله قرار داد. او این کشور و مقاماتش را به دورویی، ریاکاری و عدم صداقت متهم کرد. کشوری که در حقیقت با امریکا متحد شده‌بود و یار این کشور به شمار می‌آمد چندین میلیارد کمک برای جنگ دریافت کرد اما در مقابل هیچ کاری نکرد. این‌ها حرف‌هایی بود که دونالد ترامپ می‌زد. او در حقیقت این حرف‌ها را می‌زد تا کمک‌های نظامی خود را به این کشور قطع کند. عمران خان نخست‌وزیر پاکستان هم گفته بود پاکستان از اینکه گاو پیشانی‌سفید باشد و به خاطر هر شکست امریکا مورد حمله و هجمه قرار گیرد خسته شده‌است. در واقع او می‌گفت امریکا بابت شکست‌هایش در افغانستان این کشور را بی‌جهت سرزنش می‌کند. آقای خان اعلام کرد پاکستان دیگر جنگ نمی‌کند. 
در حالی‌که ترامپ و عمران خان با هم به صورت غیرمستقیم دعوا کرده‌بودند همین چند وقت پیش ترامپ با آغوش باز مقابل نخست‌وزیر پاکستان ایستاد و او را به کاخ سفید برد. آن‌ها برای نخستین بار در کاخ سفید رو در روی یکدیگر صحبت کردند. خشم امریکایی ناگهان نرم شد. رئیس‌جمهوری امریکا حتی کسی را که در گذشته کریکت بازی می‌کرد و حالا نخست‌وزیر پاکستان شده تشویق و تحسین کرد و گفت او هم یک ورزشکار و هم یک رهبر خوب است. آینده به نظر درخشان می‌آید و معامله‌های تجاری بسیار خوبی در راه است. یکی به دیگری امداد می‌رساند و دیگری در جنگ کمک می‌کند. 
کمی بعد طی همان دیدار هم در یک نشست خبری ترامپ روبه‌روی همه نشست و اعلام کرد اگر بخواهد می‌تواند افغانستان را از صحنه روزگار محو کند. البته او این کار را با کمک پاکستان انجام خواهد داد. اما در حالی‌که او این‌طور عصبی درباره افغانستان حرف می‌زد، آقای خان با خونسردی به او نگاه می‌کرد طوری که به نظر می‌رسد هیچ دغدغه و نگرانی در این زمینه ندارد. ترامپ حتی به عمران خان گفت مشکل پاکستان با هند را در زمینه کشمیر حل خواهد کرد. اما به نظر می‌رسد که این‌ها نتیجه‌ای نخواهد داشت. پاکستان سال‌هاست که تلاش می‌کند مشکلش را با همسایه‌اش حل کند. هند معتقد است این دو کشور باید مشکل ۷۰ ساله‌شان را خودشان دو تا با هم حل کنند. پیشنهاد ترامپ احتمالا با استقبال هندی‌ها مواجه نخواهد شد. به هر حال به نظر می‌رسد که او گناه‌های پاکستان را بخشیده‌است. 
*چرا نگاه ترامپ تغییر کرد؟ 
اما چطور می‌توان تغییر رویه رئیس‌جمهوری امریکا در برابر پاکستان را توجیه کرد؟ اگر نگاهی به مسائلی میان افغانستان و امریکا بیندازیم متوجه خواهیم شد که چرا ترامپ ناگهان در برابر پاکستان نرمش به خرج می‌دهد. ترامپ معتقد است پاکستان می‌تواند این کشور را از مخمصه مربوط به پاکستان نجات بدهد. امریکا بیش از ۱۸ سال است که قدم به خاک‌ افغانستان گذاشته تا طالبان را سرنگون کند اما هنوز موفق نشده و حالا با سران این گروه مشغول مذاکره است. در نتیجه پاکستان شاید بتواند تغییری بزرگ در این جریان ایجاد کند. پاکستان در برابر طالبان صاحب قدرت و نفوذ است به همین خاطر است که امریکا امید دارد این کشور از قدرت و نفوذ خود در برابر طالبان بهره بگیرد تا این مسئله را حل کند. طالبان از امریکایی‌ها می‌خواهد که نیروهای خود را از خاک این کشور خارج کنند. اما هنوز وارد مذاکره رسمی با مقامات و دولت افغانستان نشده‌اند و همین امر می‌تواند مشکل‌ساز شود. البته در ماه‌های گذشته دیدارهای غیررسمی صورت گرفته اما هنوز خبری از دیدار رسمی نیست. 
حالا آقای خان به امریکا رفته و به رئیس‌جمهوری این کشور اطمینان داده که کشورش برای پیشرفت مذاکره و حل ماجرا تمام تلاشش را خواهد کرد. پاکستان تلاش می‌کند وارد ماجراهای پیچیده نشود و صرفا به عنوان میانجی این مشکلات را حل کند. این کشور در حقیقت قرار است طالبان را پای میز مذاکرات بکشاند. 
به هر حال امریکا در گذشته هم چنین وعده‌هایی گرفته که هیچ‌کدام عملی نشده‌است. این بار هم پاکستان دوباره وعده داده‌است. آیا باز هم امریکا ناامید خواهد شد؟ به هر حال همه‌چیز به عملکرد پاکستان در برابر طالبان بستگی دارد. مقامات با رویه به صورت کامل آشنا هستند و اصرار دارند که همه‌چیز از مسیر مذاکره پیش برود اما آیا این ماجراها موفقیت‌آمیز خواهد بود؟ 
*ترجمه نسیم بنایی/ آینده نگر