برنامه‌ریزی برای سهم یک درصد ایران در بازار جهانی جواهرات/ایجاد بازارچه‌های مرزی گوهرسنگ
فارس
گوهرسنگ یکی از قدیمی ترین صنایع به حساب می‌آید که با گذر زمان، توسعه یافته و با توجه به ویژگی‌های خاص خود، در حال حاضر به منبع درآمد بالایی برای بسیاری از کشورها تبدیل شده است.
در ایران نیز سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی برای رشد این صنعت ضمن ایجاد هماهنگی با سازمان های دولتی و بخش خصوصی با اجرای استراتژی های تعریف شده، اقدام به تهیه و اجرای برنامه های تدوین شده، کرده است.
در این مورد با خداداد غریب پور، معاون وزارت صنعت و رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
فارس: رهبر معظم انقلاب در جلسه با هیأت دولت بر جلوگیری از خام فروشی سنگ‌های قیمتی تاکید داشتند و طرح این موضوع از سوی ایشان حاکی از اهمیت این حوزه در ایجاد ارزش افزوده برای کشور است. ایمیدرو مدتی است از برنامه‌های خود برای توسعه این صنعت در کشور خبر داده است. در این زمینه تاکنون چه اقداماتی داشته اید؟
غریب پور: سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در راستای تحقق منویات رهبری و ذیل اهداف توسعه‌ای مبنی بر جلوگیری از خام فروشی، توسعه صنعت سنگ های قیمتی را با راه اندازی کارگروه بهینه سازی صنعت گوهرسنگ ها از دی ماه سال ۹۸ آغاز کرده است. در این راستا ستادی در ایمیدرو متشکل از کمیته های مختلف تشکیل شده تا برنامه ها را تا رسیدن به حصول نتیجه پایش کند.
رویکرد ایمیدرو، توسعه امور با کمک بخش خصوصی است. این موضوع مهم در حالی اجرا شده که صاحب نظران اقتصادی و نمایندگان انجمن های تخصصی و دانشگاهی حوزه گوهرسنگ ها در این ستاد حضور دارند. آموزش و پژوهش، استراتژی، تامین منابع مالی، بازار و تجارت، اصلاح قوانین، اکتشاف و استخراج و آزمایشگاه مرجع از جمله کمیته های تخصصی این ستاد است.
فارس: ایمیدرو برای رونق این حوزه تاکنون چه اقداماتی انجام داده است؟
غریب پور: ایمیدرو در نخستین گام، با همکاری استانداری و شهرداری اصفهان، در خرداد ماه امسال بازارچه تخصصی سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی را راه اندازی کرد. این بازارچه در ساختمان جهان نما شهر اصفهان راه اندازی شده و از سوی دیگر در سرای خیار واقع در میدان امام علی(ع) شهر اصفهان، بازارچه دیگری در حال احداث است. از سوی دیگر تفاهم نامه همکاری بین ایمیدرو و استانداری خراسان رضوی برای ایجاد بازارچه گوهر سنگ ها در شهر مشهد امضاء شد ه است. قرار است طرفین با عملیاتی کردن مفاد این تفاهم نامه، اقدام به بهینه سازی و توسعه بازار گوهرسنگ ها مبتنی بر اصول علمی و تجاری کنند.
موضوع اصلی تفاهم نامه فوق، افزایش مشارکت بخش خصوصی در حوزه گوهر سنگ ها و فراهم شدن توسعه آن در این استان به منظور ایجاد بازارچه گوهرسنگ ها در مشهد در راستای افزایش اشتغال و ارزش افزوده است.
فارس: با توجه به موقعیت استان خراسان رضوی، برنامه‌ای برای راه اندازی بازارچه های مرزی دارید؟
غریب پور: بله. از اهداف این سند علاوه بر شکل گیری بازارچه سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی در مشهد، می‌توان به تشویق فعالان بخش خصوصی برای سرمایه گذاری و هم افزایی و تسهیل ورود گوهرسنگ ها از افغانستان با فعال کردن پایانه مرزی دوغارون اشاره کرد.
فارس: در این تفاهم نامه، ایمیدرو متعهد به اجرای چه برنامه‌هایی است؟
غریب پور: ایمیدرو، تسهیل قوانین و مقررات را با هماهنگی دستگاه های اجرای و دولتی و نیز غربالگری و آنومالی اکتشافی گوهر سنگ ها را برعهده دارد. استانداری خراسان رضوی نیز اقدامات و هماهنگی لازم برای استقرار بازارچه مرزی را انجام خواهد داد.
فارس: علاوه بر اقداماتی که نام بردید، چه برنامه هایی در این حوزه برای سال ۹۹ هدفگذاری کرده‌اید؟
غریب پور: ارتقای مرکز ملی ارزیابی و اعتبارسنجی، راه اندازی ۵ بازارچه خرید و فروش سنگ های قیمتی، تراش خورده و جواهرات در اصفهان، مشهد، دوغارون، کرمان، همدان، راه اندازی ترمینال گوهرسنگ‌ها در مرز تایباد، غربالگری اطلاعات اکتشافی ۱۶ استان کشور و تدوین فرآیندهای واگذاری محدوده‌های مورد نظر به فعالان بخش خصوصی، آموزش ارزیابان گمرک، فعالان بخش خصوصی و تدوین فرآیندهای آموزشی و همچنین مطالعه و تامین زیرساخت های کشت مروارید از مهم ترین برنامه های ما در سال جاری است.
فارس: برآورد اعتبار مورد نیاز طرح برای اجرای برنامه های توسعه ای ایمیدرو در سال جاری چه میزان است؟
غریب پور: از الزامات توسعه این صنعت می توان به تعریف و اجرایی نمودن طرح گوهرسنگ ها، اکتشاف، آموزش، ارزیابان گمرک، فعالان بخش خصوصی انتخاب مشاور جهت تدوین طرح جامع گوهرسنگ ایران نام برد. اختصاص اعتباری بالغ بر ۴۰ میلیارد ریال برای اجرای برنامه ها در سال جاری مورد توجه است.
فارس: این اقدامات چه میزان اشتغال زایی به همراه خواهد داشت؟
غریب پور: میزان اشتغال فعلی حوزه گوهرسنگ ها هم اکنون ۱۵۰ هزار نفر است، اما با اجرای این برنامه ها تا سال ۱۴۰۵ برای ۵۰۰ هزار نفر در این حوزه شغل ایجاد می شود که ایجاد زمینه های شغلی جدید آن تا ۲۸۰ مورد خواهد بود. بخش زیادی از این اشتغال زایی از طریق اجرای برنامه های ما در رونق مشاغل خانگی، ایجاد کارگاه های کوچک، بازارچه های خرید و فروش تراش در استان ها محقق می‌شود.
فارس: چشم انداز این صنعت را چطور می بینید. ایران چه سهمی از این صنعت در تجارت جهانی خواهد داشت؟
غریب پور: دستیابی به سهم نیم درصدی از ارزش بازار جهانی جواهرات در سال ۱۴۰۵ به ارزش ۳.۸۳ میلیارد دلار و سهم یک درصدی تا سال ۱۴۱۰ به ارزش ۹.۷۷ میلیارد دلار، چشم اندازی است که برای این صنعت در آینده متصور هستیم.
