اثر متقابل متغیرها
آینده نگر
ریچارد فردیناند کان، یکی از اقتصاددان‌هایی است که در دسته کینزی‌های کمبریج قرار می‌گیرد. منظور از «کینزی‌های کمبریج» گروهی خاص از اقتصاددانان بریتانیایی است که نظریه عمومی جان مینارد کینز را به شکلی «بنیادگرایانه‌تر» از جریانی توسعه دادند، که به آن‌ها اقتصاددانان نئوکینزی دوران پس از جنگ می‌گوییم. ریشه این گروه ۵ نفری هستند که در محفل کینز در دانشگاه کمبریج فعالیت می‌کردند. این گروه در اوایل دهه ۳۰ میلادی متشکل از جوان و آستین رابینسون، پیرو زرافا، جیمز مید و ریچارد کان بود. این گروه در ابتدا شکلی از یک حلقه مطالعاتی داشت که روی «جستاری درباره پول» کینز کار می‌کردند و پس از آن هم نظرهای خود را درباره «نظریه عمومی» کینز که در سال ۱۹۳۶ منتشر شد ارائه دادند.
ریچارد کان که اقتصاددانی نسبتا کم‌کار بود و کم می‌نوشت بیشتر به خاطر ایده‌ای مشهور شد که در سن ۲۵ سالگی، یعنی سال ۱۹۳۱، صورت‌بندی کرد: مفهوم ضریب. این مفهوم به حدی مهم و تاثیرگذار بود که خود کینز هم از آن استقبال کرد و آن را در «نظریه عمومی» گنجاند که البته این مسئله می‌توانست اندکی مایه ناراحتی کان شود، ولی او نسبت به استادش چنین حسی پیدا نکرد و جوان رابینسون بیشتر در مطرح شدن نام او تاثیر گذاشت.
حال پرسش اصلی این می‌تواند باشد که «مفهوم ضریب» چیست؟ در اقتصاد کلان، ضریب فاکتوری است که نسبت و تناسب‌ها را مشخص می‌کند: میزان تغییری که در متغیرهای درون‌زا با تغییر متغیرهای برون‌زا ایجاد می‌شود. به عنوان مثالی ساده، اگر متغیر اول ما ۱ واحد تغییر کرده و باعث شود متغیر دوممان به اندازه M تغییر کند، ضریب همان M است. این مفهوم کاربردهای فراوانی در علم اقتصاد دارد که در ادامه با کلیت این کاربردها بیشتر آشنا شده و تغییراتی که این مفهوم در طول عمرش از سرگذرانده را با هم می‌خوانیم.
تغییر در تغییرسنجی
زمانی که اقتصاد کلان را در سطح مقدماتی مطالعه می‌کنیم با دو نوع ضریب متفاوت آشنا می‌شویم که بد نیست در اینجا کم و بیش با آن‌ها آشنا شویم.
بانک‌های بازرگانی پول خلق می‌کنند، مخصوصا تحت سیستم بانک‌داری ذخیره کسری که در سطح جهان استفاده می‌شود. در این سیستم، پول زمانی خلق می‌شود که بانک یک وام جدید صادر کند. دلیل این مسئله هم این است که با دریافت و خرج شدن وام، عمده این مبلغ نهایتا به شکل سپرده به خود سیستم بانک‌داری برگشته و به عنوان بخشی از عرضه پول در نظر گرفته می‌شود. پس از این‌که بخش‌هایی از این سپرده‌ها به عنوان ذخیره‌های بانکی اجباری کنار گذاشته شدند، ترازی برای ارائه وام‌های مجدد توسط بانک‌ها ایجاد می‌شود. این فرایند چندین بار ادامه پیدا کرده و با عنوان «اثر ضریب» شناخته می‌شود.
ضریب در کشورهای مختلف متفاوت بوده و تا حد زیادی هم وابسته به مقادیر پولی است که در نظر گرفته می‌شود. برای درک بهتر این مسئله در نظر بگیرید که M2 سنجه‌ای برای عرضه پول ایالات متحده و M0 سنجه‌ای برای مبنای پولی این کشور است. اگر ۱ دلار افزایش M0 توسط فدرال رزرو منجر به این شود که M2 به اندازه ۱۰ دلار افزایش پیدا کند، ضریب پول ۱۰ است.
ضرایب مختلفی داریم که بعضی از آن‌ها به منظور تحلیل تاثیر سیاست‌های مالی، یا دیگر تغییرات برون‌زای مربوط به مخارج، بر مجموع خروجی، انجام می‌شوند و جزئی از ضرایب مالی در نظر گرفته می‌شوند. از سوی دیگر دیگر یک ضریب کینزی داریم که معمولا توسط اقتصاددان‌های کینزی برای محاسبه تاثیری تغییرات بر تقاضا مجموع استفاده می‌شد. پل ساموئلسن و الوین هانسن البته نه در همکاری با یکدیگر، یک مدل ضریب-شتاب‌دهنده، توسعه دادند که ساموئلسن بر آن نام مدل هانسن-ساموئلسن را گذاشت، زیرا می‌گفت تحت تاثیر هانسن این مدل را توسعه داده‌است.
مفهوم ضریب به شکل ساده خود ابتدا در «جدول اقتصادی» فرانسوا کنه شکل پیدا کرده‌بود. در این اثر او می‌بینیم که چطور تغییرات یک متغیر در بازه زمانی مشخصی، باعث تغییرات در متغیرهای بازه زمانی دیگری می‌شود. با این حال نظریه امروزی ضریب در دهه ۳۰ میلیادی توسط کان، کینز، گیبلین و افرادی دیگر توسعه داده شد که در پس مطالعات یک اقتصاددان قدیمی‌تر به نام آلفرد دی‌لیزای استرالیایی که در دهه ۱۸۹۰ میلادی صورت گرفته‌بود، بیان شدند. با این‌حال دست کم همین یک نظریه نشان می‌دهد که ریچارد کان اقتصاددانی نیست که بتوان بهسادگی از کنار او گذشت.
ریچارد کان
ریچارد فردیناند کان که بعدها با لقب بارون هم شناخته شد، در تابستان ۱۹۰۵ میلادی در همپستد انگلستان به دنیا آمد. خانواده‌اش یهودیان ارتدکسی بودند که مشاغل فرهنگی داشتند و در زمینه آموزش فعالیت می‌کردند. کان به کینگز کالج کمبریج رفت و در آن‌جا در زمینه‌های ریاضی، فیزیک و علوم طبیعی دوره‌هایی را گذراند و در نهایت تحت تعلیم جرالد شاو و جان مینارد کینز، اقتصاد آموخت. دست‌آوردهای کان در زمینه علم اقتصاد باعث شد که در سال ۱۹۴۶ به درجه شوالیه‌ای برسد و از آن به بعد با لقب بارون شناخته شود. کان نهایتا در اواخر بهار ۱۹۸۹، در کمبریج انگلستان درگذشت.
شکل‌گیری نظریه عمومی کینز
۱۹۸۴
کان که از نزدیک تحت آموزش‌های کینز با فضای ذهنی او به خوبی آشنا بود در این اثر سعی کرده توضیح دهد کینز چه مسیری را طی کرد تا به اثر مشهور خود «نظریه عمومی اشتغال، بهره و پول» رسید. تحلیل کان از این وقایع بسیار مناسب است و مطالب بسیار زیادی به ما می‌دهد. کان ابتدا تصویری به ما ارائه می‌دهد از این‌که چه عواملی در ذهن کینز تاثیرگذار بودند و نظر او را به این سو کشاندند. پس از این توضیحات کان سراغ میزان اهمیت بخش‌های مختلف اندیشه کینز رفته و در نهایت چیزی تحویل ما می‌دهد که به این راحتی‌ها در جایی پیدا نمی‌شود.
