زمینه حضور و فعالیت استارت آپ ها و دانش بنیان ها در صنعت گردشگری تقویت شد /// به نگاه نوآورانه در صنعت گردشگری نیاز داریم
کسب و کار نیوز - کشورها در حالی برای جذب گردشگر با هم رقابت دارند که در کشور ما از این حوزه غفلت شده است؛ اما میتوان با طراحی و تدوین یک اکوسیستم کسبوکار در حوزه گردشگری برای فعالیت استارتآپها و بنگاههای دانشبنیان با هدف توسعه هرچه بیشتر این صنعت و درآمدزایی از آن از ظرفیت کسبوکارهای نوپا استفاده کرد.
مینا حسینی
به گزارش کسب و کار نیوز، در همین زمینه اعضای کمیسیون گردشگری اتاق تهران در دوازدهمین گردهمایی خود به بررسی «چگونگی طراحی و استقرار اکوسیستم کسب وکارهای حوزه گردشگری» پرداختند. مجید حسینینژاد، رئیس کمیسیون گردشگری اتاق تهران در ابتدای سخنان خود با اشاره به اینکه صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین و متنوعترین صنعت و به عنوان هدفی قابل حصول در فرآیند توسعه پایدار مورد توجه بسیاری از کشورها قرار گرفته است، گفت: گفته شده است گردشگری تا انتهای سال ۲۰۲۰ به صنعت شماره یک جهان تبدیل میشود. همچنین براساس پیشبینیهای سازمان جهانی جهانگردی در سال۲۰۲۰ بالغ بر ۷۱۷ میلیون و در سال ۲۰۳۰ بالغ بر ۱۰۳۷ میلیون نفر گردشگر به کشورهای درحال توسعه سفر خواهند کرد. این آمار از ظهور بازاری گسترده پیش روی ایران خبر میدهد که با برنامهریزی و تمهیدات گسترده میتوان از آن استفاده فراوان کرد.
حسینینژاد در ادامه راهبری، ایجاد مشوق، دولت، نهادها و اجتماعیسازی را به عنوان ارکان اکوسیستم نوآوری برشمرد و چند پیشنهاد اجرایی در راستای بازآفرینی اکوسیستم گردشگری در ایران با تکیه بر ارکان مورد اشاره ارائه کرد. او گفت: جذب و حمایت از کارآفرینان موفق در صنعت گردشگری و تمرکز بر صنعت گردشگری، ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری خصوصی در این حوزه و جذب مشارکت سرمایهگذاران خصوصی از جمله پیشنهادات در بعد راهبری و ایجاد مشوق است و دولت نیز باید حمایت از بخشهای مختلف سرمایهگذاری و مدیریت و تسهیل روابط و قوانین را برعهده گیرد. رکن دیگری این اکوسیستم نهادها هستند که باید حمایت از تشکیل و توسعه انکوباتورها، شتابدهندهها و ارائه امکانات متنوعی اعم از فضای کاری، فضای آموزشی و آزمایشگاهها را بر عهده گیرند. در بعد اجتماعیسازی نیز خلق رسانهای برای اکوسیستم و حمایت از آن باید در دستورکار قرار گیرد.
در ادامه «کسب و کار» در گفتگو با کارشناسان این حوزه، نقش کسبوکارهای نوپا و بازیگران جدید این حوزه را واکاوی می کند.
فرصتهای طلایی پیشروی گردشگری
فرزین فردیس، نایبرئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق تهران
ما در صنعت گردشگری هنوز که هنوز است، خیلی از فعالیتها را به شکل بسیار سنتی انجام میدهیم بهخصوص در بحث استفاده از زیرساختهایی مثل امکانات و اماکن اقامتی، وسایل حملونقل و در بحثهایی مانند بازاریابی و فروش و… در حال حاضر اگر به تفکیک زنجیره ارزش به آن نگاه کنیم این ادعای من که ما بسیار در صنعت گردشگری بسیار سنتی عمل میکنیم شاید راحتتر قابل مشاهده و لمس باشد. ما هنوز که هنوز است چنین نگاهی داریم که باید هتل بسازیم و زیرساختهای اقامتیمان را توسعه بدهیم تا گردشگری رشد پیدا کند. نمیخواهم بگویم هتل به اندازه کافی داریم؛ ولی با یک عده از فعالان صنعت گردشگری که صحبت میکنیم، میگویند که مراکز اقامتی ما کم است؛ ولی دنیا مساله مراکز اقامتی را بهواسطه نگاههای نوآورانه (به جای استارتآپ از کسبوکارهای نوآور و نوپا استفاده میکنم زیرا اصل ماجرای آنها نوآوری است وگرنه لفظ استارتآپ کلمهای نیست که همه جا بتوان از آن استفاده کرد) کسبوکارهای نوپا این مساله را در دنیا حل کردند. خیلی جاها دیگر سرمایهگذاری زیرساختهای اقامتی با بهاشتراک گذاشتن زمانی و یا مقطعی زیرساختهای موجود رفع شده یا استفاده بهینه از وسایل حملونقل برای تردد توریستها باز یک پارامتری است که در دنیا خیلی راحت حل شده؛ ولی از همه اینها بیشتر ما در جذب توریستهای خارجی نیاز به نگاه نوآورانه داریم. هنوز که هنوز است خیلی از کسبوکارهای سنتی ما که آژانسهای ما هستند و متصدی این بودند که برای کشور توریست خارجی جذب کنند به روشهای کاملا سنتی مثل شرکت در نمایشگاه و بروشور و… میخواهند این کار را انجام دهند؛ در حالی که مکانیسمهای این کار در دنیا عوض شده و در حال حاضر شرکت کردن در نمایشگاه برای جذب مشتری یکی از قدیمیترین و سنتیترین روشها محسوب میشود. امروز شما باید در فضای مجازی، کشور را درست معرفی کنید و جاذبههای گردشگری را به مردم بشناسانید و آنجا بتوانید پکیجهایتان را ارائه کنید. بتوانید کاری کنید که کسانی که در فضای مجازی تاثیری در دیگران دارند (اینفلوئنسرها) و به شکلی حرفشان میتواند ورق را برگرداند و خیلیها را با یک جاذبه جدید یا با یک مقصد جدید گردشگری آگاه کند، در مورد شما حرف بزنند؛ ولی هنوز که نگاه میکنیم، میبینیم خیلی از آژانسهای بزرگ و فعالان بزرگ و قدیمی ما در حوزه گردشگری هنوز بهدنبال روشهای قبلی هستند و رقابت میکنند که از منابع نصفهنیمه کشور استفاده کنند که در فلان نمایشگاه صنعت گردشگری در غرفه ایران به آنها جا داده شود و در آنجا بروند و چند مقصد تکراری گردشگری ما را باز آنجا پرزنت و کار کنند. ما بیشتر از هر چیزی به آن نگاه نوآورانه در صنعت گردشگری نیاز داریم بهخصوص در حوزه جذب تا بتوانیم افراد را با این جاذبهها آشنا کنیم و به داخل کشور بیاوریم. من بهطور مشخص دو کد خیلی معلوم بدهم که فرصتهای طلایی گردشگری پیشروی ما هستند؛ سال ۲۰۲۲ در قطر مسابقات جام جهانی برگزار خواهد شد. صدها هزار نفر قرار است به قطر بیایند و مسابقات را ببینند. افرادی که از کشورهای مختلف میآیند، برای چند روز در قطر خواهند بود تا چندین بازی را تماشا کند. تجربههای قبلی میگوید که این افراد بین بازیها ترجیح میدهند گشتوگذار کنند؛ ولی قطر مگر چقدر پتانسیل دارد برای اینکه افراد در آنجا گشتوگذار کنند؟ امارات یکی از گزینههاست که در این فرصت احتمالا به آنجا سفر خواهند کرد؛ ولی با توجه به موقعیت زمانی و جغرافیایی که ما داریم، سواحل جنوبیمان مانند کیش، قشم، بندرعباس، بوشهر و شهرهایی مثل شیراز و خیلی از مقاصد از همین حالا میشود روی آنها کار شود. چه کسی میخواهد روی اینها کار کند؟ بعد به شکل خلاقانه و نوآورانهای ما به آن فکر کنیم و بتوانیم یک بخشی از آن نیروها و پتانسیلهایی را که برای جام جهانی به وجود میآید به آن بپردازیم یا فرصت طلایی دیگری که برخی از استارتآپها بهخوبی استفاده میکنند و فوقالعاده در آن دارند کار میکنند سگمنتها یا بخشهای کوچک گردشگری است. مثلا گردشگرهایی که برای بحث پزشکی به ایران میآیند. خیلی از افراد خیلی نوآورانه توانستهاند در این حوزه موفق شوند، راه چندین و چند ده ساله خیلی از آژانسهای سنتی ما را توانستهاند در مدت بسیار کوتاهی بروند و باید این سرعت باز هم ادامه داشته باشد. این نگاه نوآورانه و استفاده از ابزارهای دنیای جدید است که کمک میکند. اگر میخواهیم توریست قرن بیست و یکم را جذب کنیم جایی که باید او را پیدا کنیم اتفاقا در فضای مجازی است زیرا انسانها بیش از ۹۰ درصد وقتشان را در فضای مجازی میگذرانند. بنابراین این نوآوریها باید در فضای مجازی صورت بگیرد و من فکر میکنم به همین دلیل است که اگر ما بتوانیم کسبوکارهای نوپای حوزه گردشگری را رشد دهیم و این اکوسیستم را راه بیندازیم، کمک میکند به اینکه در حوزه گردشگری رونق و درآمد بیشتری برای کشور ایجاد شود.
استارتآپهای گردشگری برای گرفتن مجوز متولی مشخصی ندارند
علیاکبر عبدالملکی، رئیس کمیسیون گردشگری و کسبوکارهای وابسته اتاق ایران
صنعت گردشگری در سال ۲۰۳۰ قطعاً یکی از صنایع برتر دنیا خواهد بود و ما باید این را قبول کنیم که صنعت گردشگری رتبه اول را دارد و یکی از صنایعی است که ارزآوری و اشتغالزایی زیادی دارد. موضوع اساسی این است که در صنعت گردشگری بحث ارزآوری بسیار مهم است. من در مراسم روز ملی صادرات که صادرکنندگان نمونه معرفی شدند، مطرح کردم که یکی از صنایع نامرئی، صنعت گردشگری است. تمامی وسایلی که به عنوان صادرات از آن استفاده میشود؛ از محصولات کشاورزی یا چیزی که تولید میکنیم، از کشور خارج و به ازای آن ارز به کشور وارد میشود و با توجه به تحریمها، بسیار دشوار است که پول کالای صادرشده بهراحتی به کشور برگردد؛ اما در صنعت گردشگری برخلاف آنچه چیزی را صادر کنیم و بدون اینکه چیزی از کشورمان خارج شود خود گردشگر با خودش ارزهایی مثل دلار، یورو و… میآورد و ما باید در این زمینه خیلی کار کنیم که در این زمینه خیلی هم کوتاهی کردهایم. به هر حال خیلی راحتتر از اینها میتوانیم صنعت گردشگری را توسعه بدهیم. من از دولتمردان خواهشمندم که روابط بینالمللی و سیاسی کشور را توسعه دهند. رایزنهای اقتصادی و رایزنهای فرهنگی میتوانند رایزنهای گردشگری در کشورهای هدف باشند. سفرا میتوانند در جذب گردشگر بینهایت تاثیرگذار باشند، حداقل ۵۰ سفیر از کشورهای دیگر در ایران حضور دارند، بنابراین به عناوین مختلف این سفیران را دعوت کنیم، هفتههای فرهنگی مشترک بگذاریم و فرهنگمان را که فرهنگی غنی است به سفرای خارجی در هفتههای فرهنگی بشناسانیم و از وزارت گردشگری آن کشورها دعوت کنیم که در ایران حضور داشته باشند و بالتبع این مراودات بر جذب گردشگر تاثیر میگذارد و در کنار آن از بحث گردشگری الکترونیک نیز نباید غافل شویم. هیچ میدانید با قطع شدن اینترنت یک هفتهای چه ضرری به صنعت گردشگری وارد شد؟ خیلی از مسافران ما که بهصورت آنلاین خرید میکردند و بهصورت آنلاین سایتهای گردشگری و سایتهای آژانسهای هواپیمایی و هتلها را میدیدند با قطع اینترنت زده شدند و گفتند مگر امکان دارد در کشوری اینترنت قطع شود؟ یعنی در مخیله آنها نمیگنجد که اینترنت کشوری قطع شود. بنابراین ما باید این موانع را رفع کنیم. اگر این موانع را رفع نکنیم در گردشگری الکترونیک و شناساندن کشورمان به مشکل برمیخوریم. در کنار اینها رویدادهای مهم ورزشی و فرهنگی را داریم که نباید از این فرصتها غافل شویم. در حال حاضر قطر جام جهانی ۲۰۲۲ را آورده و در کنار این، تمام هم و غم این کشور این است که گردشگر جذب کند. اصلا این رویداد ورزشی مهم نیست و هدف این کشور این است که در کنار این رویداد بتواند گردشگر جذب کند. ما چه کار میتوانیم بکنیم در کنار اینکه قطر این کار را انجام میدهد و گردشگر جذب میکند؟ ما بهراحتی میتوانیم کیش، قشم و چابهار را به افرادی بشناسانیم که در این رویداد حضور دارند، پکیجهایی از همین الان آماده داشته باشیم، ما اکسپوی ۲۰۲۰ دوبی را در پیشرو داریم؛ یک نمایشگاه بینالمللی که از ۱۷۰ کشور به مدت ۶ ماه در این کشور حضور دارند. چه برنامهای میتوانیم داشته باشیم؟ باید از همین حالا به فکر این باشیم که ما چطور میتوانیم جزیرههای کیش، قشم و چابهار را بشناسانیم و پکیجها و رویدادهای فرهنگی را داشته باشیم و بتوانیم یک رویداد فرهنگی برگزار کنیم مثل برگزاری فیلمهای اصغر فرهادی و (کارگردان معروف که تمام دنیا او را میشناسند)، ما آنجا جشنواره فیلمهای اصغر فرهادی بگذاریم. از ۲۵ میلیون نفر جمعیتی که قرار است سال آینده به مدت ۶ ماه در دوبی جهت بازدید از نمایشگاه حضور داشته باشند ما بتوانیم یک درصد از این جمعیت را یعنی ۲۵۰ هزار نفر را جذب کنیم و پکیجهای ویژه به آنها بدهیم. اینگونه درآمدزایی فوقالعادهای خواهیم داشت. در حال حاضر تمام دنیا به سمت تکنولوژی و استفاده کردن از استارتآپهاست. چندی پیش در جلسهای یک نفر فعال در حوزه گردشگری مطرح کرد که ۲۰ نفر پرسنل دارد؛ ولی نتوانسته بود از وزارت میراث فرهنگی مجوز بگیرد. استارتآپها برای گرفتن مجوز فعالیت در این حوزه متولی مشخصی ندارند. مثلا یک نفر میخواهد به صورت آنلاین مسافر خارجی جذب کند و او را برای دیدن تور عشایر ببرد. فردی در زمینه تورهای کشاورزی، کویرنوردی، غارنوردی و تورهای ورزشی به صورت آنلاین فروش داشته و مسافر جذب میکرده است، او مجوز نداشته است. این نداشتن مجوز برای او مشکلساز شده است. او را گرفتند و مسافران او را اذیت کردند؛ اما ما باید از همین حالا به فکر این باشیم که این شتابدهندهها تاثیر بسزایی در جذب گردشگر دارند. بنابراین متولی مشخصی برای آنها در نظر بگیریم که بتوانند بهراحتی مجوز بگیرند. سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی میگوید من مجوز بند «ب» به آژانسها میدهم که بتوانند فعالیت کنند؛ اما آن آژانس که نمیخواهد تور بفرستد و قصدش این است که تور آن هم بهصورت آنلاین بیاورد و این امکانات برای او فراهم نیست که بتواند آن مجوزها را دریافت کند؛ ولی بهراحتی میتواند با ثبت یک برند و یکسری لوگو و شناساندن خودش در فضای مجازی خیلی از کارها را انجام بدهد. پس اینها هم باید حمایت شوند و هم بهراحتی بتوانند مجوز بگیرند و کسبوکارهای نوین را راه بیندازند.