کنترل تورم و نرخ ارز در دقیقه ۹۰

رفتار دولت ها، پیش و پس از هر انتخابات متفاوت است. سیاست های اقتصادی دولت ها پیش از انتخابات به طور معمول انبساطی است. دولت ها در این دوره تلاش می کنند نرخ مالیات ها را کاهش دهند و از بیکاری بکاهند. هم چنین افزایش مصرف سرانه و رشد یارانه های پرداختی از دیگر سیاست های دولت ها در آستانه برگزاری انتخابات است. پس از هر انتخاباتی، دوباره سیاست های محدود کننده و انقباضی دولت ها برقرار می شود. این حرف هایی نیست که مردم در کوچه و بازار بگویند. رفتار دولت ها پیش و پس از انتخابات در نظریه سیکل های تجاری-سیاسی مطرح و مطالعه شده است.
پژوهشگران ایرانی در یک بررسی با عنوان «تاثیر وقوع ادوار انتخاباتی بر فضای کلان اقتصاد: مطالعه موردی ایران» تلاش کردند اثر ادوار انتخاباتی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران را از سال ۵۸ تا ۹۴ بررسی کنند. یافته های آن ها نشان می دهد در اقتصاد ایران، تورم و نرخ ارز از متغیرهایی در اقتصاد کلان است که در ادوار نزدیک به انتخابات، از انتخابات اثر می پذیرد. درواقع متغیر کنترلی دولت ها در اقتصاد ایران برای رسیدن به هدف مورد نظرشان، متغیر تورم و نرخ ارز است. دولت ها در ایران، بیشتر با در نظر گرفتن حافظه کوتاه مدت مردم تلاش می کنند با کنترل تورم و نرخ ارز در یک سال پیش از انتخابات، احتمال انتخاب دوباره خود را افزایش دهند. از آنجایی که کاهش نرخ بیکاری به برنامه ریزی بلند مدت و ایجاد رشد اقتصادی نیاز دارد، دولت ها در ایران کمتر سراغ این متغیر می روند. آن ها به خوبی می دانند جامعه به افزایش قیمت حساس است بنابراین، تورم هم از متغیرهای مورد نظر دولت ها در سال های انتخابات است.
در ایران به طور معمول، انتخابات ریاست جمهوری در خردادماه یا تیرماه انجام می شود و دولت منتخب در شهریورماه کار خود را آغاز می کند. بررسی روند متغیرهای اقتصادی در ادوار انتخاباتی نشان می دهد دولت هایی که احتمال انتخاب دوباره آن ها در دوره چهارساله وجود دارد، در سال آخر از چهارسال نخست مدیریت کشور، بر کاهش تورم بیش از کاهش نرخ بیکاری و افزایش رشد اقتصادی تمرکز می کنند. باتوجه به اینکه درآمدهای صادراتی حاصل از فروش نفت برای دولت، به انحصار در عرضه ارز انجامیده، دولت ها با کنترل نرخ ارز به راحتی تورم را در بازه مورد نظر خود نگه می دارند. به این ترتیب، امور اقتصادی مثل تسهیل فضای کسب وکار، اصلاح نظام پاداش دهی به نفع تولید و بالا بردن هزینه فعالیت های غیر مولد در کشور در سیاست دولت ها، به ویژه در دوره دوم آن ها جایی ندارد. افت سطح کیفی زندگی مردم و تنزل وضعیت اقتصادی خانوارها در پایان دوره دوم همه دولت ها ثبت شده است.
برای مطالعه بیشتر مقاله «تاثیر وقوع ادوار انتخاباتی بر فضای کلان اقتصاد: مطالعه موردی ایران» را بخوانید. این مقاله در نشریه برنامه ریزی و بودجه در تابستان سال ۹۹ چاپ شده است.