کار برای صادرکنندگان سخت تر می شود؟
سامانه نیما در روز گذشته با تجمع بعضی متقاضیان ارز از این سامانه خبرساز شد. جمع دیروز در اعتراض به بی تعهدی بعضی صادرکنندگان حاضر در نیما به تعهدات ارزی شان تشکیل شده بود و از بانک مرکزی می خواست اقدامات لازم را برای برخورد متخلفان در نیما انجام دهد. گزارش ها حاکی از پیگیری قضایی متخلفان از سوی بانک مرکزی است.
سامانه نیما در سال ۹۷ و پس از تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومان برای دلار از سوی دولت در فروردین ماه همان سال شکل گرفت. نیما بستری برای تامین ارز از محل صادرات غیرنفتی و فروش آن از سوی صادرکنندگان به واردکنندگان است. از آغاز سال تا ۲۳ خردادماه ۹۹، صادرکنندگان بیش از ۲.۵ میلیارد یورو ارز به سامانه نیما عرضه کرده اند. در شش ماه اول سال گذشته ۹ میلیارد یورو ارز صادراتی به سامانه نیما عرضه شد و ۷.۷ میلیارد یورو ارز هم به واردات از این سامانه تخصیص داده شده است. از آغاز سال جاری حجم تقاضا برای واردات در سامانه نیما ۶۲ درصد کاهش یافته و میزان فروش ارزش صادراتی هم ۵۰ درصد پایین آمده است اما قیمت در بازه زمانی یک ساله گذشته در سامانه نیما ۴۷ درصد رشد کرده است.
قیمت دلار در سامانه نیما در دو سال اخیر بارها به ارز بازار آزاد نزدیک شده است با این حال این بستر تبادل ارز به دلیل ایجاد شفافیت در عملکرد ارزی صادرکنندگان و واردکنندگان حفظ شده است. امروز هر صادرکننده ای یک حساب شخصی در سامانه بانک مرکزی موسوم به نیما دارد که به طور دقیق میزان ارز ناشی از صادرات کالا و میزان بازگشت آن، واگذاری آن به واردکننده و عرضه آن در سامانه را مشخص کرده است و مشخص است که هر بازرگان چقدر ارز نیمایی و یا ۴۲۰۰ تومانی گرفته و چقدر ارز از صادرکننده خریداری کرده است. با این حال سهم بالای نیما در رفع تعهد ارزی صادرکنندگان بارها مورد مذاکره این فعالان اقتصادی با بانک مرکزی بوده است. براساس دستورالعمل بانک مرکزی صادرکنندگان برای رفع تعهد ارزی باید ۵۰ درصد از ارز صادراتی خود را در نیما عرضه کنند که این الزام با توجه به مشکلات ناشی از تحریم در بازگشت ارز به کشور، کار را برای صادرکنندگان سخت کرده است. واردات در قبال صادرات را ۳۰ درصد و عرضه اسکناس ۲۰ درصد از رفع تعهد ارزی سهم دارد. صادرکنندگان می گویند در سال گذشته بانک مرکزی درباره این الزامات در رفع تعهد ارزی سخت گیری نکرده است اما در سال جاری با توجه به همه گیری کرونا در جهان، به همکاری بیشتری برای بازگشت ارز حاصل از صادرات نیاز است.
