کارفرمای اصلی در کشور پول ندارد

توسعه شرکت های دانش بنیان و کسب وکارهای فناوری محور، مسیری است که گریزی از پیمودن آن نیست. در ایران در یک دهه گذشته، روند شکل گیری و رشد این شرکت ها سرعت گرفته است. براساس آخرین آمارهای ارائه شده از تعداد شرکت های دانش بنیان، بیش از پنج هزار و ۴۰۰ شرکت در ایران فعالیت می کنند و در این بین شرکت های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و نرم افزارهای رایانه ای، با بیش از یک هزار و ۳۰۰ شرکت، در صدر آمار شرکت های دانش بنیان قرار گرفته است و مخابرات و ماشین آلات در رتبه های بعدی است. باتوجه به شعار اصلی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درباره اقتصاد بدون نفت، به نظر می رسد جای حوزه نفت، گاز و پتروشیمی در فضای شرکت های دانش بنیان کشور خالی است.
ادموند میرزاخانیان رئیس کمیته دانش بنیان انجمن نفت، گاز و پتروشیمی، با بیان اینکه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی یکی از سنتی ترین بخش های صنعت ماست، گفت:«شرکت های دانش بنیان در بخش های مختلف این صنعت ورود کرده اند و از مته حفاری، پمپ و غیره تا تکنولوژی ساخت با لایسنس داخلی فعالیت می کنند. شرکت ها یا پیمانکار هستند یا مشاور. گروه اول در زمره دانش بنیان ها قرار می گیرند ولی مشاورها از جنس خدمات هستند و متاسفانه از فرصت دانش بنیانی محرومند. در حالیکه کالا و خدمات این حوزه به خوبی می توانند در قالب دانش بنیان قرار بگیرند و بازار خوبی هم برای آن وجود دارد».
میرزاخانیان از رویکرد معاونت علمی و فناوری در خصوص شعارهای اقتصاد بدون نفت انتقاد کرد و با تاکید بر اینکه تا زمانی که نفت و گاز هست و در دنیا مشتری دارد باید بفروشیم، افزود: «ولی نباید نادیده گرفت با ورود جریان دانش بنیان به این عرصه می توانیم سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنیم یا حتی بلندپروازی کرده و بر محوریت دانش، جایگاه کشور را در زمره بازیگران اصلی که تعیین کننده باید و نبایدهای اقتصاد نفت در دنیا هستند، تعریف کنیم».
میرزاخانیان هم چنین درباره وضعیت شرکت های دانش بنیان در شرایط اقتصادی امروز، از محدودیت و تعطیلی بخشی از این شرکت ها خبر داد و گفت:«در حال حاضر تنها شرکت هایی موفق هستند که بازار اصلی محصولات و خدمات خود را بر مردم متمرکز کرده اند. این گروه درصد بسیار کوچکی از شرکت ها هستند که اغلب تعاملات بین المللی دارند و درآمدهای دلاری، آنها را سرپا نگاه داشته است. این در شرایطی است که بیشتر از ۸۵ درصد اقتصاد ما دولتی است و اغلب بخش خصوصی ناگزیر است با دولت کار کنند چون کارفرمای اصلی است در وضعیت فعلی به دلیل کاهش درآمدهای نفتی دولت هم پولی برای اجرای پروژه ها ندارد، بنابراین شرکت ها با بدهی های سنگینی به کارکنان، بیمه، مالیات و غیره مواجه هستند».
او با بیان اینکه تغییر سیاست داخلی و استفاده از فرصت های بین المللی راهکار برون رفت از وضعیت فعلی اقتصاد است، گفت:«شرکت ها چشم انداز روشنی در پیش ندارند. اکثر شرکت ها دچار روزمرگی شدند و این آفت اقتصاد است، زیرا شرکت ها نمی توانند برای آینده برنامه ریزی کنند فقط هستند که باشند».
گفتنی است در بهمن ماه سال گذشته بیژن زنگنه از نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های صنعت نفت بازدید کرد. وزیر نفت، در این بازدید از تلاش برای تضمین خرید کالا از شرکت های دانش بنیان خبر داده بود.