پیرها هدف بعدی بنگاه‌های فن‌آوری چین

اکونومیست

 پس از این‌که ساعت شام می‌گذرد، پارک شیانگ‌یانگ مرکز شانگهای مانند سالن یک مهمانی شلوغ می‌شود. بلندگوهای قوی آهنگ‌های پاپ قدیمی را پخش می‌کنند و افراد سالمند زیر درختان پیچ و تاب می‌خورند. این تصویری ناب از نوستالژی دوران پیری است. تا زمانی که خانم شی و آقای ژو را می‌بینید. زوجی که با هفتاد و خُرده‌ای سال سن، که همان‌قدر که به این آهنگ والس علاقه دارند، به گوشی‌های هوشمند همراهشان هم علاقه نشان می‌دهند. ژو رمان‌هایی را به صورت آنلاین مطالعه می‌کند. شی هم از سویی تماشا می‌کند که پارک‌های سرتاسر چین زنده می‌شوند و گروه خودشان با هوشان می‌رقصند، که یک اپلیکیشن ویدئوهای کوتاه برای نوجوان‌هاست. هر دو نفر عاشق اپلیکیشن «وی‌چت» هستند که برای پیام‌رسانی استفاده می‌شود. شی صادقانه می‌گوید: «می‌توانم بدون غذا دوام بیاورم اما بدون گوشی هوشمندم نه.»
البته شی و شوهرش تقریبا استثنا به حساب می‌آیند. گزارش‌ها نشان می‌دهند که کمتر از یک نفر از هر سه نفر چینی بالای ۵۰ سال در سال ۲۰۱۶ گوشی همراه داشتند. سال ۲۰۱۶ آخرین سالی است که مرکز پژوهشی پیو از آن داده‌ای دارد، اما این آمار تقریبا نصف آمار مربوط به کشور آمریکاست. پیمایشی که توسط آکادمی علوم اجتماعی چین و شرکت تنسنت، مالک وی‌چت، انجام گرفته نشان می‌دهد که تنها ۱۷ درصد مردم از گوشی‌های همراه به شکلی متداول برای خرید استفاده می‌کنند و تقریبا نیمی از آن‌ها هرگز این کار را انجام نداده‌اند.
کمپانی‌های فن‌آوری می‌خواهند تعداد آدم‌های بیشتری را مانند شی و ژو به فضای آنلاین جلب کنند. آن‌ها از این طریق می‌توانند سهم بیشتری از ۷ تریلیون یوانی (۱ تریلیون دلار) را جذب خود کنند که قرار است سالمندان چینی در سال ۲۰۲۰ برای کالاهای مصرفی هزینه کنند. برای بنگاه‌های فن‌آوری، متصل نبودن ۲۵۰ میلیون نفر سالمندی که ۱۸ درصد جمعیت چین را تشکیل می‌دهند، یک فرصت به حساب می‌آید. برخلاف جوانان که توجه بخش‌بندی‌شده‌شان به میدان نزاعی برای هزاران اپ تبدیل شده‌است، بازنشسته‌ها حاضر و آماده بهره‌برداری هستند. این سالمندان وقتی وارد اینترنت می‌شوند به راحتی و بدون هیچ دغدغه‌ای پول خرج می‌کنند. بنگاه تجارت الکترونیک بزرگ JD.com در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد که سالمندان ۲.۳ برابر یک کاربر میانگین هزینه می‌کنند. انبار اصلی پول آن‌ها یک برنامه مدیریت آنلاین پول است که تحت کنترل علی‌بابا قرار دارد که یکی از غول‌های اصلی اینترنتی است. پس‌انداز آن‌ها به طور میانگین ۷ هزار یوان است اما باقی گروه‌های سنی میانگین ۴ هزار یوان دارند.
شهر فرنگ سالمندان
همین حالا هم در چین بسیاری از فروشگاه‌ها دیگر پول نقد قبول نمی‌کنند. هرچه سریع‌تر کار کردن با برنامه‌های گوناگون را یاد بگیرید می‌توانید راحت‌تر در این شرایط خودتان را مدیریت کنید، به همین خاطر است که هنوز بسیاری از سالمندان در مواجهه با چنین شرایطی به مشکل برمی‌خورند. بعضی از استارت‌آپ‌ها خیلی زود بازار را پیدا کرده‌اند و برداشت محصول خوبی هم دارند. مثلا برنامه‌ای که برای قرار گذاشتن استفاده می‌شود و «من یک شریک دارم» نام دارد سال پیش وارد بازار شد و آن‌قدر هوشمند بود که از فونت‌های درشت و ارسال پیام صوتی استفاده کند، تا آن دسته از افرادی که هنوز نمی‌توانند با سرعت مناسب تایپ کنند، به مشکل نخورند. یک برنامه دیگر که ویدئوهایی از رقص پست می‌کند، تبدیل به فروشگاهی دائمی برای سالمندان شده‌است. این برنامه گزارش داده که از سال ۲۰۱۵، یعنی آغازش، تا امروز بیش از ۲۰۰ میلیون بار ویدئوهایش دانلود شده‌اند.
شرکت‌های بزرگی که اپلیکیشن‌های چندکاربردی تولید می‌کنند می‌خواهند هرچه سریع‌تر قلاب خود را برای سالمندان پرتاب کنند. مطالعات نشان می‌دهند که افراد بالای ۶۰ سال، چهارپنجم از حجم اینترنتی خود را روی وی‌چت مصرف می‌کنند، در صورتی که افراد بین ۱۸ تا ۳۵ سال تنها ۷ درصد از حجم اینترنت خود را صرف این اپلیکیشن می‌کنند. شرکت تنسنت در سال ۲۰۱۷ ویدئویی را منتشر کرد که در آن سالمندان در حال خواندن موسیقی رپ بودند و از این‌که مسائل فن‌آوری روز گیجشان می‌کند شکایت داشتند. این ویدئو در نهایت فرزندان این افراد را ترغیب می‌کرد که روی گوشی آن‌ها اپلیکیشن همراه وی‌چت هلپر را نصب کنند تا این اپلیکیشن پدر و مادرهای پیر را به خوبی راهنمایی کند. افراد بالای ۵۵ سال در حال حاضر اصلی‌ترین پایگاه رشد وی‌چت هستند. سال گذشته فروشگاه آنلاین تائوبائو که تحت مالکیت علی‌بابا قرار دارد، یک گزینه «پولم را بپرداز» برای خریداران مسن ایجاد کرد که به آن‌ها این امکان را می‌دهد که آن را برای اعضای خانواده استفاده کنند. وب‌سایت این گروه روزانه بیش از ۱۰۰۰ ویدئوی لایو پخش می‌کرد که آن‌ها را هدف گرفته بودند. یک اپلیکیشن دلیوری غذا به نام اِل هم که سال گذشته توسط علی‌بابا خریداری شد، در حال حاضر غذا و دارو برای افراد مسن ارسال می‌کند و هر از گاهی در کارهای عجیبی مانند تعویض لامپ هم به آن‌ها کمک می‌کند. از آنجا که جمعیت افراد بالای ۶۰ سال تا سال ۲۰۵۰ دوبرابر می‌شود، این استراتژی خیلی هوشمندانه به نظر می‌رسد.
*ترجمه: نسیم بنایی/ آینده نگر