اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی

پاسخ به ۳ ابهام درباره آینده انرژی و ایران

رضاپدیدار

اوپک در روند شکل گیری تصمیم های اخیر دچار نوسانات بسیار شده و افت و خیزهایی را تجربه کرده است. پرسش نخست، آیا می توان گفت با توجه به حضور پررنگ اوپک پلاسی ها، اوپک اثر کمتری در بازار نفت دارد؟
از سه سال پیش، اوپکی ها به این نتیجه رسیدند که برای اثرگذاری بیشتر باید اتحاد درونی شان را تقویت کنند. این مسئله در نشست ۱۷۳ اوپک در الجزایر مطرح شد. در این نشست اوپکی ها تصمیم گرفتند با کشورهایی که در عرصه تولید و صادرات نفت اثرگذارند، اتحاد تازه ای ایجاد کنند. در نشست ۱۷۴ اوپک، کشورهای خارج از این سازمان که روسیه، مکزیک و نیجریه در راس آن ها بودند، این پیشنهاد اوپک را پذیرفته و اوپک پلاس را شکل دادند. تشکیل اوپک پلاس با وجود همه فراز و فرودها، به تقویت اتحاد و انسجام بیشتر اوپک کمک کرده است. رخداد دیگری که به انسجام بیشتر این کشورها دامن زد، عارضه همه گیری کرونا بود که مصرف انرژی های هیدروکربوری را در سراسر جهان کاهش داد.
پیش از کرونا، تزریق منابع مازاد نفت آمریکا و بی تعادلی ها در عرضه، زمینه کاهش قیمت نفت را فراهم کرد. به همین دلیل کشورهای عضو اوپک و اوپک پلاسی ها تصمیم به کاهش عرضه نفت گرفتند و اینکه درباره آینده عرضه و مصرف نفت تجدید نظر کنند. در مجموع ۲۹ کشور در جهان نفت تولید می کنند که ۲۳ کشور در اوپک و اوپک پلاس حضور دارند. این ۲۳ کشور سطح تولید را برای تعادل در قیمت کاهش دادند. برای مثال حجم تولید در اوپک در روز به ۳۲ میلیون بشکه می رسید که آن را به ۲۳ میلیون بشکه در روز رساند و ۱۰ میلیون بشکه نفت را از عرضه خود کاست. در تولیدکنندگان غیراوپکی هم میزان عرضه نفت نزدیک به ۱۰ میلیون بشکه کاهش یافت. درواقع پیش از همه گیری کرونا  میزان عرضه نهایی به ۹۳ تا ۹۴ میلیون بشکه رسید که در نهایت در عددی بین ۷۹ تا ۸۰ میلیون بشکه در روز بسته شد. پس از همه گیری کرونا همکاری کشورهای عضو اوپک و اوپک پلاس به تعادل قیمت در بازار نفت کمک کرد.  
پرسش دوم، آیا سال های آینده، سال های دشوارتری برای تولیدکنندگان نفت در جهان باتوجه به تمایل بیشتر کشورها به استفاده از سوخت پاک است؟  
تحلیل گران بین المللی دو مقطع زمانی را برای جایگزینی سوخت های تجدیدپذیر با سوخت های هیدروکربوری در نظر گرفته اند. مقطع اول، سال ۲۰۳۵ و مقطع دوم، سال ۲۰۵۰ است. اکنون میزان مصرف انرژی های تجدیدپذیر در سراسر جهان، سهمی ۷ درصدی از سبد انرژی کشورها را به خود اختصاص داده و سهم سوخت های فسیلی به ۹۳ درصد می رسد. براساس آخرین مطالعات در دبیرخانه اوپک و سازمان جهانی انرژی و دیگر مراکز تحلیلی جهان، سال ۲۰۳۵، زمان اوج مصرف فرآورده های هیدروکربوری است و پس از این سال، مصرف این فرآورده ها به شدت کاهش پیدا می کند. نکته قابل توجه در این بین، تحلیل های مخالف درباره تولید باتری های ذخیره انرژی است که تردیدها درباره توسعه سوخت تجدیدپذیر را افزایش داده است. این باتری ها که در خودروها استفاده می شود یا انرژی خورشیدی را ذخیره می کند، عمر مشخصی دارد. برآوردها می گوید عمر این باتری ها ۱۰ سال است و پس از آن به عنوان ضایعات و پسماند به جا مانده و برای محیط زیست سیاره خاکی زیان آور است. باتوجه به  همین مسئله، پیش بینی ها درباره سال آغاز روند کاهش پرشتاب مصرف سوخت فسیلی مورد تجدید نظر قرار گرفته است و اگر قرار به کاهش مصرف سوخت فسیلی است، در سال ۲۰۳۵ این روند به احتمال زیاد رخ دهد و تا پیش از این سال روند افزایشی در مصرف سوخت های فسیلی پیش بینی می شود. هم چنین با فروکش کردن بیماری کرونا در جهان مصرف فرآورده های نفتی هم افزایش پیدا می کند. پیش بینی شده که کرونا در تابستان سال ۲۰۲۱ کاهش پیدا کند و پس از این، جهان افزایش مصرف سوخت های هیدروکربوری را شاهد است، به طوری که میزان مصرف که اکنون در دامنه ۸۰ تا ۸۵ میلیون بشکه نفت خام قرار دارد، به دامنه ۱۰۰ تا ۱۰۵ میلیون بشکه در روز می رسد.
پرسش سوم، باتوجه به پیش بینی ها درباره میزان مصرف و تولید نفت در آینده و وضعیت اوپک و اوپک پلاسی ها، آینده برای ایران در عرصه بین المللی انرژی چگونه است؟
ایران برای اثرگذاری بیشتر در بازار نفت باید فعالانه تر در اوپک حاضر شود. اقتصاد کشور و روند توسعه آن مبتنی بر نفت است و هم چنان در چرخه اقتصاد کشور به انرژی به عنوان پایه توسعه نیاز داریم. بنابراین باید برای حضور پررنگ تر ایران در اوپک تلاش کرد. در آخرین نشست کمیسیون انرژی اتاق تهران مطرح کردیم که نماینده بخش خصوصی باید در کنار نماینده دولت در نشست های اوپک شرکت کند تا پایگاه ایران در این سازمان حفظ و تقویت شود. باتوجه به طرح های توسعه ای و اسناد همکاری که برای عملی کردن آن در آینده با دیگر کشورهای جهان برنامه داریم، سطح تولید منابع انرژی کشور باید افزایش پیدا کند. ایران در کشف میادین نفتی در سال ۲۰۱۹ در جهان رتبه نخست را یافت.  با کشف منابعی به وسعت ۴.۹ میلیارد بشکه فرآورده های هیدروکربوری، فرصت خوبی برای توسعه منابع انرژی در کشور در اختیار داریم که علاوه بر رشد خالص تولید ملی و افزایش درآمد سرانه ملی، به تحکیم پایگاه ایران در نظام اقتصادی منطقه هم کمک می کند.

برچسب ها

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن