اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی

مناقصات دولتی شفاف است؟

مناقصات دولتی حجم بالایی از فعالیت های اقتصادی دولت را شامل می شود. از آنجا که تامین مالی  این مناقصات از بودجه عمومی انجام می شود، اصل شفافیت باید بر روند برگزاری و اجرای مناقصات حاکم شود. شفافیت ضامن برقراری رقابت، تضمین برابری و رفتار یکسان، پیشگیری از فساد و تحقق امنیت حقوقی است. بنابراین یکی از مهم ترین دلایل قانونگذاری در این حوزه شفاف ساختن فرایند بستن قراردادهای دولتی است. با این حال با وجود گذشت بیش از ۲ دهه  از تصویب قانون برگزاری مناقصات در ایران، بررسی این قانون و آیین نامه های آن در پرتو مقررات سازمان جهانی تجارت و اتحادیه اروپا،  نشان می دهد مناقصه های دولتی از نظر اصل شفافیت واجد ضعف های متعدد است.
هدف از بستن قراردادهای اداری و  به دنبال آن برگزاری مناقصات، ارائه خدمات عمومی است. بنابراین فرایند حاکم بر این قراردادها باید به اطلاع عموم مردم برسد. یک بررسی در ایران، مناقصات دولتی را از منظر رعایت اصل شفافیت بررسی کرده است. یافته ها نشان می دهد دروهله نخست، دستگاه های دولتی در انتشار فراخوان، الزامی در اعلام مبلغ برآورد معامله ندارند. علاوه بر این، معیار رروشنی برای کثیر الانتشار بودن روزنامه ها وجود ندارد.
دوم، دستگاه ها ملزم به اطلاع رسانی ارزیابی کیفی در مناقصات نیستند. بنابراین، معیارهای دستگاه ها برای رتبه بندی و امتیاز دهی مناقصه گران و ترجیح برنده بر سایر مناقصه گران برای عموم مشخص نمی شود.
سوم، مقررات و آرای مراجع قضایی و شبه قضایی درباره مناسبات دریافت نمی شود.
چهارم، در نظام حقوقی حاکم بر مناقصات در ایران، آگهی انعقاد قرارداد پیش بینی نشده است. انتشار این آگهی از آن جهت اهمیت دارد که سرنوشت مناقصات برگزار شده و چگونگی بستن قرارداد  برای مردم و پیمانکاران را روشن می کند و ابزار مناسبی برای حفظ سلامت مناقصات و پیشیگیری از فساد است.
باتوجه به این نکات، پژوهشگران اصلاح و تکمیل قوانین و مقرارت حاکم بر مناقصات در ایران را یک ضرورت می دانند. آن ها توصیه کردند  مناقصه گذاران به اعلام برآورد معامله در فراخوان ملزم شوند و  به جای انتشار آگهی مناقصه ها در روزنامه ها، همه آن ها در سامانه یا یک نشریه رسمی منتشر شود.  هم چنین اطلاعات راجع به مناقصات به تفکیک مراحل مختلف آن و به صورت دسته بندی شده در یک پایگاه جامع منتشر شود. برای مطالعه بیشتر، مقاله اصل شفافیت در مناقصات دولتی ایران در پرتو مقررات سازمان جهانی تجارت و اتحادیه اروپا را بخوانید. این مقاله در نشریه دانشنامه حقوق اقتصادی در زمستان سال ۹۹ منتشر شده است.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن