معاملات آتی پسته همه مشکلات را حل نمی کند

احمدرضا فرشچیان

صادرات پسته ایرانی مثل دیگر اقلام کشاورزی و صنعتی ایران درگیر مسائل تحریم است. بیشتر مشتریان پسته ایرانی به دلیل محدودیت های پرداخت با مشکل رو به رو شده اند. آرامش بازار پسته صادراتی ایران، نتیجه احتیاط طرف های خارجی خریدار به دلیل مسائل تحریم هاست. درصد کمی از پسته در کشورهای مختلف پس از فرآوری صادر می شود چراکه مشتریان بیشتر طالب خرید فله پسته هستند بنابراین ایران هم مثل دیگر فروشندگان بزرگ پسته در جهان از جمله ترکیه و آمریکا محصول خود را به طور فله صادر می کند. 
در سال گذشته شرایط اقلیمی به کشت پسته صدمه زد و محصول کم بود. در سال جاری به دلیل بارندگی های خوب آغاز سال انتظار از برداشت بیشتر محصول قوت گرفته است با این حال به دلیل بعضی تغییرات آب و هوایی، تولید پسته ایرانی در سال جاری ۱۰ تا ۲۰ درصد افت خواهد کرد و بعید است به بیش از ۱۷۰ تا ۱۸۰ هزار تن برسد.
رشد قابل توجه قیمت پسته در سال ۹۷، علاوه بر کاهش کشت، ناشی از افزایش قیمت ارز بر روند عرضه و تقاضای این محصول هم بود. پسته یک کالای صادراتی است و نوسان قیمت ارز بر قیمت این محصول در بازار داخل اثر گذار است. ضمانتی برای عرضه ارزان، نه در مورد پسته و نه در مورد دیگر خشکبار مثل خرما و کشمش وجود ندارد.
راه اندازی معاملات آتی پسته در بورس کالا نمی تواند همه مشکلات عرضه و صادرات پسته را حل کند اما یک گزینه در کنار دیگر روش ها برای فروش پسته است. پسته یک کالای صادراتی و تخصصی است و شرایط تولید و عرضه آن با توجه به عوامل متعدد در زمان های مختلف متغیر است. عرضه پسته در بورس کالا بی ضرر است اما بعید به نظر می رسد که بتواند تغییر قابل توجهی در شرایط تولید و عرضه ایجاد کند.