مشکل فراموش‌شده
اکونومیست/ آینده نگر
از میان تمامی مشکلاتی که جهان با آن مواجه است، مسئله شیوع روزافزونِ زوال عقل و فراموشی، به نظر چندان مهم و اضطراری نمی‌آید. در واقع جهان کمتر در این زمینه خودش را تحت فشار می‌بیند. اما دلیلِ پشت پرده آن، یعنی افزایش طول عمر، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. قطعا زوال عقل با سرعتِ ویروسی عفونی در حال گسترش نیست اما با تغییرات جمعیتی که شاهد آن هستیم و وقوع آن در سنین بالا، می‌توان انتظار داشت که در آینده‌ای نهچندان دور، جمعیت زیادی در جهان به زوال عقل و فراموشی دچار شوند. اثرات این مشکل هم زمانی به صورت کامل لمس خواهد شد که همه‌گیری آن را شاهد باشیم و این اتفاق حتما در آینده رخ خواهد داد. اما واقعیت امری متفاوت است. بیماری فراموشی همین حالا هم به یک مسئله اضطراری در جهان تبدیل شده‌است. در حال حاضر تعداد زیادی از مردم زمین با این پدیده همراه هستند و تلاش می‌کنند با آن زندگی کنند. نکته مهم این است که هیچ درمانی دست‌کم تا چشم‌اندازِ قابل ملاحظه، برای این مسئله وجود ندارد. هیچ جامعه‌ای نتوانسته راهی پایدار برای درمان و بهبود وضعیت افرادی پیدا کند که به فراموشی و زوال عقل مبتلا هستند.
زوال عقل یا فراموشی به مجموعه‌ای از شرایط گفته می‌شود که دلایل مختلفی آن‌ها را ایجاد کرده‌است. یکی از شرایطی که با زوال عقل ایجاد می‌شود، آلزایمر است. این نامی است که حتما آن را شنیده‌اید، و می‌دانید که همه از آن می‌ترسند. بدترین نوع زوال عقل همین آلزایمر است. ۶۰ تا ۸۰درصد از مواردی که به زوال عقل دچار می‌شوند در حقیقت به آلزایمر مبتلا خواهند شد. این بیماری ابتدا با فراموشی شروع می‌شود. معمولا در ابتدا، قوای ادراکی و شناختی با مشکلاتی در عملکرد خود مواجه می‌شوند. اما وقتی این بیماری پیشرفت می‌کند، فرد دیگر نمی‌تواند حتی از خودش مراقبت کند. بسیاری از افراد به مراقبت‌های ۲۴ساعته نیاز پیدا می‌کنند. یعنی کسی باید به صورت شبانه‌روزی از این افراد نگه‌داری کند. البته این مسئله فقط مختص افراد سالمند نیست اما می‌توان گفت شیوع آلزایمر در سالمندان بیشتر است. امید به زندگی در میان مردم از ۳۰ سال به ۷۰ و ۸۰سال رسیده و این می‌تواند برای برخی از کشورها یک زنگ خطر هم باشد. براساس برخی برآوردها، تقریبا ۱.۷درصد از افرادی که بین ۶۵ تا ۶۹ساله هستند، به زوال عقل دچار می‌شوند. در این افراد، خطر زیادی برای گسترش بیماری هم وجود دارد. در حال حاضر ۵۰میلیون نفر از مردمی که روی زمین زندگی می‌کنند دچار زوال عقل هستند. انتظار می‌رود تعداد این افراد تا سال ۲۰۳۰ به ۸۲میلیون نفر برسد. در سال ۲۰۵۰ هم ۱۵۰میلیون نفر از مردم زمین به زوال عقل مبتلا خواهند بود. دلیل عمده آن هم افزایش جمعیت و افزایش امید به زندگی است.
چه باید کرد؟
مشکلاتی که این آمار و ارقام ایجاد خواهند کرد، همین حالا هم قابل مشاهده است. به‌ویژه این روزها در شرایط کرونایی، نگه‌داری از این افراد دشوارتر هم شده‌است. کوچک شدن خانواده‌ها هم به مشکلی بزرگ تبدیل شده‌است. بسیاری از افراد نمی‌دانند باید با سالمندانی که در خانه دارند چه کار کنند. نگه‌داری از آن‌ها اغلب هزینه‌بر و بسیار دشوار است. زوال عقل، خدمت‌رسانی به دیگر بیماری‌ها را هم با اختلالاتی مواجه می‌کند. برای مثال در بریتانیا تا پیش از شیوع کرونا، یک‌چهارمِ تخت‌های بیمارستانی در اختیار بیمارانی بود که به زوال عقل مبتلا هستند. واقعیت این است که این افراد جایی برای رفتن نداشتند در نتیجه در بیمارستان از آن‌ها نگه‌داری می‌کردند. اما حالا به دلیل شیوع کرونا، به خانه رفته‌اند و کسی نیست که از آن‌ها مراقبت کند.
البته اجازه بدهید فقط خبر بد به شما ندهیم. به همان میزان که تعداد مبتلایان به زوال عقل افزایش پیدا کرده، پژوهش‌ها در این زمینه هم بیشتر شده‌است. مثلا برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهد افزایش و کاهش مداومِ وزن یکی از مسائلی است که منجر به بروز زوال عقل خواهد شد. داروهایی هم برای افزایش قدرت ادراک و شناخت کشف شده که می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد. به هر حال دولت‌ها تلاش دارند مطالعات در این زمینه را افزایش دهند. بررسی‌ها نشان می‌دهد می‌توان ۴۰درصد از مبتلایان به زوال عقل را به نوعی درمان کرد یا این بیماری را در آن‌ها کنترل کرد. به هر حال، اکنون هیچ روشی برای درمان فراموشی وجود ندارد. در عین‌حال نباید مسئله فراموشی را فراموش کرد. زوال عقل بحرانی جدی است که باید به صورت دقیق به آن پرداخته شود. در غیراین صورت، این بحران مانند سایر بحران‌های جهانی، همه را به دردسر خواهند انداخت. همین حالا هم دلیل کافی برای اینکه در این زمینه کار و فعالیت‌هایی صورت بگیرد، وجود دارد. شاید دولت‌ها در انتظار دلایل قانع‌کننده‌ای هستند تا به صورت جدی در این زمینه کار کنند. اما آمار و ارقام به خوبی نشان می‌دهد که همین حالا هم وضعیت بحرانی است و باید در این زمینه دست به کار شد. نباید یک دهه دیگر صبر کرد، فراموشیِ معضل زوال عقل و فراموشی تا یک دهه بعد، می‌تواند آن را به مشکلی بزرگ تبدیل کند.
