اتاق بازرگانی صنایع و معادن و کشاورزی

ماشین نظریه‌پردازی

آینده نگر

 فرانسیس یسیدرو اِجورث، اقتصاددانی ایرلندی است که مانند بسیاری از دانشمندان بزرگ تاریخ توانایی این را به خوبی داشت که در زمینه‌های گوناگونی به بالاترین سطح برسد. اجورث هم در زمینه وکالت فعالیت می‌کرد، هم ادبیات و منطق تدریس می‌کرد و هم متخصص اقتصاد سیاسی بود و در زمینه آمار ریاضیاتی یکی از چهره‌های پیشروی جهان به حساب می‌آمد. تسلط اجورث به مباحثی که مطرح می‌کرد، باعث شده در زمینه اقتصادی بتوانیم به او لقب اقتصاددان اقتصاددان‌ها را بدهیم.
تقریبا همه آثار او اقتصاددانان را مخاطب قرار داده و موضوعات فنی گسترده‌ای مثل مالیات‌ها، انحصار و قیمت‌گذاری در انحصار دوجانبه، نظریه محض تجارت بین‌المللی و نظریه شاخص‌های قیمت را متعرض شده‌است. کار بزرگ دیگر او تالیف کتاب روحیات ریاضی در سال ۱۸۸۱ است که از اخلاق مطلوبیت‌گرایی در زندگی اقتصادی بهره می‌برد. نثر قدیمی و نصیحت‌گر آن که مملو از نقل قول از متون یونانی و اشاره به ادبیات کلاسیک است، مخاطبان وسیع‌تری دارد. با این حال، این کتاب عمیق و استعاری، حتی توجه هم‌قطاران او را نیز چندان جلب نکرد. فقط استفاده از منحنی‌های بی‌تفاوتی در این کتاب به‌طور جدی مورد توجه قرار گرفت و اشاره او به مفهوم ماهیت اقتصاد مبادله‌ای تنها اخیرا و در نتیجه توسعه نظریه بازی‌ها، مورد عنایت واقع شده‌است.
شرح و بسطی که اجورث در مورد مسائل می‌دهد، بسیار موجز است او از نظر شخصیتی نیز ترجیح می‌داد در پس پرده بماند. در نتیجه، غالب افکار او هنوز که هنوز است توسط دیگرانی که با این افکار برخورد می‌کنند، مجددا کشف می‌شود. برای نمونه، در حالی که آلفرد مارشال بی‌تردید تحت‌تاثیر پاره‌ای نکات فنی ارائه شده توسط اجورث بوده، ولی اجورث همواره مارشال را استادی قابل‌احترام می‌دانست که اجورث باید در پایین پای او بنشیند. در سال ۱۸۹۱ که مجله اقتصادی به عنوان ارگان انجمن اقتصاددانان سلطنتی انگلیس تاسیس شد، اجورث سردبیر آن شد و مدت ۳۵ سال در این سمت باقی‌ماند. او اگرچه در چاپ مقالات در مجله، جانب انصاف را مراعات می‌کرد، ولی در مواردی نیز از نشر مقالاتی که فکر می‌کرد به شهرت مکتب کمبریج، که تحت هدایت مارشال بود، لطمه خواهد زد، سر بازمی‌زد.
مرد اکتشافات
اجورث نخستین کسی است که قانون بازده نزولی را برحسب کاهش تولید نهایی یک عامل تولید بیان کرده‌است، در حالی که قبل از او دیگران همواره این قانون را برحسب کاهش تولید متوسط عامل تولید تعریف می‌کردند. او نخستین کسی است که «تابع مطلوبیت عمومی» را تعریف کرد، که مطابق آن مطلوبیت یک کالا فقط به مقدار مصرف آن توسط شخص بستگی ندارد، بلکه وابسته به مصرف دیگر کالاها توسط شخص نیز هست و بدین وسیله موضوع جایگزینی و مکمل بودن کالاها را به متن نظریه مطلوبیت آورد. او همچنین اولین کسی است که «منحنی بی‌تفاوتی» را معرفی کرد. این منحنی ترکیبات مختلف دو کالا را نشان می‌دهد که برای شخص مطلوبیت یکسانی دارند. جدای از آن «منحنی قرارداد» هم توسط او معرفی شده‌است که نقاط مشترک منحنی‌های بی‌تفاوتی را برای افراد مختلف نشان می‌دهد. اما مهم‌ترین خدمت اجورث به علم اقتصاد، ارائه نظریه هسته‌ در اقتصاد مبادله‌ای است. این نظریه از نظر طرفداران نظریه بازی‌ها در اثبات وجود تعادل عمومی به روش والراس اهمیت فراوانی دارد. 
یکی دیگر از دست‌آوردهای اجورث در علم اقتصاد را امروزه به عنوان قضیه محدودیت اجورث می‌شناسند. این قضیه مربوط به تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار آزاد است. این قضیه بازه خروجی‌های ممکنی را که امکان دارد از مبادلات بازار آزاد یا تهاتر بین گروه افراد به دست بیایند، مورد بررسی خود قرار می‌دهد. در این قضیه می‌بینیم که گرچه جایگاه دقیق آخرین محل، یعنی آخرین تقسیم کالاها، بین گروه‌های مختلف روشن نیست و تعیین نشده‌است، می‌توان بازه‌ای از نتیجه‌های ممکن را در نظر گرفت که با بالا رفتن تعداد معامله‌گرها کوچک‌تر شده و دقت بیشتری هم پیدا می‌کند.
به طور کلی در این نکته شکی نیست که اجورث یکی از نوابغ تاریخ علم اقتصاد است و شاید به تنهایی به اندازه چند اقتصاددان برجسته هوش در سر خود جا داده‌است، اما در عین حال خیلی مورد استقبال هم‌عصران خود قرار نگرفت. دلیل اصلی این مسئله هم این بود که معاصران اجورث می‌گفتند او از کلماتی پیچیده و مبهم استفاده می‌کند و همین مسئله باعث می‌شود اندیشه و ایده‌های عمیق و تازه او به چشم نیایند.
فرانسیس اجورث
فرانسیس یسیدرو اجورث در زمستان ۱۸۴۵ به دنیا آمد و در همان زمستان ۱۹۲۶، یعنی زمانی که تنها ۵ روز از تولد ۸۱سالگی‌اش گذشته‌بود، فوت کرد. طی این ۸۱ سال، یعنی از ایرلند به آکسفوردشایر انگلستان که محل تولد و دفن او را نشان می‌دهند، سرنوشت جذابی برای این مرد فرهیخته ایرلندی رقم خورده‌است. اجورث در شهر اجورث‌تاون به دنیا آمد، پس از این‌که از ترینیتی کالج دوبلین فارغ‌التحصیل شد به آکسفورد رفت و در آن‌جا بود که به بالاترین سطوح رسید. این اقتصاددان برجسته در سال ۱۸۹۱ به سردبیری نشریه مشهور اکانمیک ژورنال رسید. 
فیزیک ریاضیاتی
سال: ۱۹۰۳
برای این‌که به خوبی با فرانسیس اجورث آشنا شویم تنها کافی است به عنوان این اثر نگاهی بیندازیم: مقاله‌ای درباره کاربرد ریاضیات در علوم اخلاقی. اجورث در این کتاب مانند بسیاری از آثار خود به خوبی نشان می‌دهد که تا چه حد زیادی بر علوم مختلف تسلط دارد. در ضمن با خواندن متن این کتاب به راحتی متوجه می‌شوید که او به هیچ‌وجه اهل ساده و روشن‌نویسی نیست و اتفاقا این کتاب یکی از اصلی‌ترین نقاط ابهام در آثار اوست.

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا
بستن