ماجرای برق رایگان هنوز مبهم است

حمیدرضا صالحی

 طرح برق امید برای ۸.۵ میلیون خانوار ایرانی، حرکتی مثبت برای بهبود الگوی مصرف است اما در شرایطی که وزارت نیرو، این طرح را به عنوان یکی از گام های حرکت به سمت واقعی سازی قیمت انرژی در کشور در نظر گرفته و ابهامات آن را در برنامه خود رفع کند. باتوجه به شکنندگی اقتصاد انرژی در کشور و واقعی نبودن قیمت ها، نگرانی های طرح شده درباره برق رایگان قابل تامل است و وزارت نیرو به عنوان متولی صنعت برق کشور باید به آن توجه کند.
پس از گذشته بیش از یک هفته از اشاره رییس جمهور به برق رایگان برای خانوارهای کم مصرف، نقدهای بسیاری به این طرح وارد شده است. آیا دولت برای افزایش توان صادراتی و کسب درآمد بیشتر  به دنبال کاهش مصرف با تشویقی برق رایگان است؟ آیا در شرایطی که نیروگاه ها و پیمانکاران بخش خصوصی با مطالبات معوق دست و پنجه نرم می کنند، شایسته است که وزارت نیرو به مشترکان برق مجانی  عرضه کند؟ همه نگرانی ها و نقدهای مطرح شده تا زمانی که وزارت نیرو برنامه روشن خود را برای حرکت به سمت واقعی سازی قیمت ها اعلام نکند، رواست و باید به آن توجه کرد.
براساس قوانین بالادستی صنعت برق که در مجلس شورای اسلامی تصویب شده، وزارت نیرو باید سالانه اعلام کند که مابه التفاوت برق قیمت تعیینی و تکلیفی چه بوده و به عبارت ساده تر، باید بگوید چقدر به هر کیلووات ساعت برق یارانه داده است با این حال این ارقام هیچ گاه به طور شفاف اعلام نشده است. باوجود چنین ابهاماتی، حرکت های وزارت نیرو ناشناخته ارزیابی شده و به نگرانی بیشتر فعالان صنعت برق دامن می زند، وگرنه برق رایگان برای مشترکان کم مصرف، تنها در ایران انجام نمی شود بلکه کشوری مثل ترکیه سال هاست برای دهک های آسیب پذیر و کم مصرف برق رایگان در نظر گرفته است.
شفاف سازی، ابهام زدایی و واقعی سازی قیمت ها مسیری است که چاره ای جز عبور از آن نداریم. این دوره گذار را باید طی کرد چراکه دیگر خبری از درآمدهای نفتی سرشار نیست که سیاست های گذشته را پوشش بدهد. دولت در همه حرکت های اقتصادی اش باید ابهام زدایی کند تا مردم بدانند ارزش افزوده ناشی از اجرای سیاست ها به توسعه اقتصادی کشور و بهبود شرایط زندگی آن ها منجر شده است. تنها با شفاف سازی و ابهام زدایی است که مردم با سیاست های اقتصادی دولت ها همراهی می کنند. مردم زمانی که بدانند فواید ناشی از این سیاست ها به جیب آن ها باز می گردد، به بهترین همراه دولت در مرحله عملیاتی شدن سیاست ها تبدیل می شوند. طی یک سال گذشته، همراهی مردم به نازل ترین سطح رسیده و اعتماد آن ها به کنش های دولت از بین رفته است. سیاست های دولت مورد نقد مردم است درحالیکه دولت ما نخستین دولت مجری این سیاست ها نیست. باید با گفت وگوی مستقیم با مردم این اعتماد را بازسازی کرد و از برنامه های شفاف و روشن گفت. امروز در مورد همه حرکت های اقتصادی و اجرایی برای همه اقشار مردم، اعم از فارغ التحصیلان دانشگاهی و نخبگان، تا کسبه کوچه و بازار پرسش هایی ایجاد شده و بلاتکلیفی در جامعه موج می زند. رفع ابهام ها از سوی مسئولان دولتی می تواند با کاستن از این بلاتکلیفی، به بازسازی اعتماد مردم و سرمایه اجتماعی هم کمک کند.