غفلت از فناوری در اصلاح قیمت ها

آرش نجفی

پیش از اینکه بنزین با نرخ ۱۵۰۰ و یا ۳ هزار تومان در هر لیتر عرضه شود، قیمت آن نسبت به چهاردهه گذشته یک هزار برابر شده بود. اکنون قیمت بنزین سه هزار برابر شده است، با این حال این رشد قیمت نه بر شدت مصرف و نه در بهینه سازی مصرف اثرگذار نخواهد بود. سازمان صداوسیما در روزهای اخیر از کاهش مصرف بنزین می گوید اما این درواقع، واکنش آنی جامعه به یک افزایش قیمت است نه چیزی بیشتر.
بزرگترین دغدغه در کشور ما همیشه این بوده که نسبت قیمت ارز و سوخت، زمینه قاچاق معکوس سوخت از کشور را فراهم کرده است. این درحالی است که قیمت بنزین، از عوامل موثر بر افزایش قیمت، ایجاد تورم و به دنبال آن رشد قیمت دلار است. در سه هفته گذشته که قیمت بنزین افزایش یافت، بازار ارز هم دچار نوسان شد و این مسئله به نوبه خود، مسیر حرکت اقتصاد به سمت تورم بیش از ۴۰ درصد را هموار می کند و در ادامه باز هم، نسبت قیمت دلار و بنزین به گونه ای است که مزیت قاچاق معکوس آن حفظ می شود.
هرگونه اصلاح قیمتی در بنزین با شناسایی عوامل اقتصادی در کشور و تعریف روابط اثرگذاری و اثرپذیری این عوامل انجام شود. در قرن حاضر به کمک هوش مصنوعی امکان رصد نقطه به نقطه پارامترهای اقتصادی در کشور فراهم شده است. مشکل این نیست که بنزین گران شده است. مسئله در اثر گرانی بنزین بر تورم و تشدید گرانی است. به این تعبیر که اگر بنزین در وهله اول، ۷ تا ۸ درصد اثر بر تورم دارد، گردش این اثر در روند اثرگذاری واثرپذیری عوامل مختلف اقتصاد، به رشد بیشتر تورم منجر می شود. در نهایت بازار در نقطه می ایستد و این ایستایی نه از بابت نظارت و کنترل بلکه به دلیل بروز پدیده رکود تورمی است.
متاسفانه در شرایطی که دانش روز امکان تصمیم گیری آگاهانه را فراهم کرده، با غفلت از امکاناتی که فناوری برای انسان به همراه داشته، تصمیم هایی به اجرا در می آید که به آزردگی خاطر جامعه منجر می شود.  اصلاح قیمت ها بدون استفاده از روش های فنی و شناسایی همه عوامل دخیل، آثار خوبی در پی ندارد.