علامت خفاشی
ترجمه: نسیم بنایی، آینده نگر/ اکونومیست
یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پرسش‌هایی که از شش ماه پیش تاکنون یعنی از ابتدای شیوع کرونا، ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده این است که منشا ویروس کووید-۱۹ چه بود؟ اصلا این ویروس از کجا آمد؟ بسیاری از افراد معتقدند پاسخ این پرسش تا حدودی با خفاش ارتباط دارد. آن‌ها می‌گویند خفاش‌ها عموما منشا بسیاری از ویروس‌ها در جهان هستند. به همین دلیل است که احتمال می‌دهند منشا این ویروس هم خفاش باشد. در حال حاضر یکی از شهرهای چین که در آن خفاش‌ها شکار می‌شوند به کانون توجه دانشمندان تبدیل شده‌است. این منطقه، یکی از نزدیک‌ترین مناطق به جایی بوده که ویروس کرونا در آن کشف شده‌است. اما برخی از دانشمندان معتقدند اصلا نباید در چین به دنبال منشا این ویروس بود. آن‌ها می‌گویند این ویروس در مرز میانمار، لائوس یا ویتنام وجود دارد.
یک مرکز سلامت در حوزه ویروس‌هایی که از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شوند، مطالعاتی را انجام می‌دهد. در این مرکز، تمامیِ بیماری‌هایی که از حیوانات به انسان‌ها منتقل می‌شود، مورد مطالعه قرار می‌گیرند. دلیل شکل‌گیری این مرکز مطالعاتی هم به همه‌گیریِ سارس در سال ۲۰۰۳ بازمی‌گردد. این ویروس یعنی سارس با کووید که در حال حاضر در جهان شایع شده، هم‌خانواده است. یکی از کسانی‌که در این مرکز مشغول مطالعه است، دکتر داسزاک نام دارد. این پزشک می‌گوید حدود ۱۶هزار خفاش در جهان نمونه‌برداری شده‌اند و حدود ۱۰۰ ویروس مشابه سارس هم شناسایی شده‌است. برخی از خفاش‌هایی که در چین مورد بررسی قرار گرفته‌اند، ناقل این ویروس یعنی کرونا هستند. این‌ها می‌توانند ویروس را به انسان‌ها منتقل کنند. در بدن آن‌ها نوعی پروتئین وجود دارد که ویروس سارس از آن به عنوان نقطه آغاز برای پیدایش و حضور در سلول‌های بدن، استفاده می‌کند.
این شکل از ویروس فقط در چین یافت شده. دلیلش هم این است که افراد کمی فراتر از مرزهای چین این مسئله را بررسی کرده‌اند. به هر حال این مناطق می‌توانند نقطه آغاز تکامل ویروس کرونا باشند. یکی از انواع خفاش‌هایی که می‌تواند این ویروس را با خود منتقل کند در مناطقی از همان شهر چینی که در آن خفاش شکار می‌شود، یافته شده‌است. به این ترتیب می‌توان گفت دیگر کشورها هم می‌توانند این خفاش را داشته باشند اما به نوعی راه را برای این حیوان سد کرده‌اند. برخی از پزشکان مرکزی که خفاش‌ها را بررسی کرده‌اند می‌گویند آن خفاشی که ناقل ویروس کروناست در میانمار، ویتنام و لائوس هم وجود دارند. آن‌ها می‌گویند احتمالا در این کشورها، انواع مختلفی از خفاش‌ها وجود دارند که هر کدام می‌توانند نوعی از ویروس کرونا را منتقل کنند.
قصه ناگفته خفاش‌ها
اما هیچ‌یک از مواردی که گفته شد به ما توضیح نمی‌دهد چطور ویروسی که در خفاش‌ها بوده به یک همه‌گیری در مرکز چین تبدیل شده‌است. دولت چین موافقت کرده که تیمی از سازمان بهداشت جهانی، اواخر امسال (سال ۲۰۲۰) به چین بروند و این مناطق را بررسی کنند تا به نتیجه برسند و پاسخی برای این پرسش پیدا کنند. البته باید نمونه‌گیری‌ها به صورت دقیق انجام شود. از بازار ووهان گرفته تا مزارع کشاورزی و مراکز تجاری، از همه‌جا باید این نمونه‌گیری‌ها انجام شود. آن وقت شاید نتایج به دست آمده تا حدودی صحت داشته باشد.
یکی از پزشکان که مدت‌هاست در زمینه ویروس کرونا مشغول مطالعه است می‌گوید احتمالا انواع ویروس کرونا سال‌هاست در میان مردم در مناطقی مثل جنوب شرق آسیا و جنوب چین رواج دارد. او می‌گوید احتمالا هنوز گونه‌های اصلی شناسایی و کشف نشده‌اند. این پزشک ۱۸سال از عمر خود را در ویتنام سپری کرده و روی ویروس‌های مختلف مطالعه داشته‌است. او که عضو تیم تحقیقاتی دانشگاه آکسفورد است، می‌گوید مردم در این مناطق خفاش را برای خوراک روزانه خود شکار می‌کنند. این در حالی است که خفاش منشا بسیاری از ویروس‌هاست و می‌تواند بیماری‌های لاعلاجی را ایجاد کند. خفاش‌ها در گروه‌های بزرگ زندگی می‌کنند و به همین دلیل می‌توانند به هر نوعی ویروسی مبتلا شوند و آن ویروس را به انسان‌ها منتقل کنند.
به هر حال همه اکنون در انتظار عملیاتی هستند که سازمان بهداشت جهانی در دستور کار خود قرار داده‌است. احتمالا این ماموریت در ماه آگوست صورت می‌گیرد. تنها آن زمان است که می‌فهمیم چه اتفاقاتی افتاده‌است. البته باز هم بستگی به این دارد که نمونه‌گیری‌ها درست و دقیق صورت بگیرد. به هر حال قدم‌های اولیه برداشته شده و حالا باید در انتظار قدم‌های بعدی باشیم. قصه خفاش‌ها در انتظار دانشمندان است تا آن را کشف و برای بقیه بازگو کنند.
