راه بدون بن بست

آینده نگر

 فناوری اطلاعات و ارتباطات  سهمی ۶.۵ درصدی از تولید ناخالص داخلی کشور یافته است. دولت برنامه ریزی کرده تا سال ۱۴۰۴، این سهم به ۱۰ درصد برسد. استفاده حداکثری شرکت های بزرگ از خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات و توسعه هرچه بیشتر زیرساخت های مخابراتی در کشور، از مهم ترین اقداماتی است که باید برای تحقق این هدف انجام داد. تلاش ها در این زمینه آغاز شده است بااین حال سهم شرکت های فناوری محور در ایران از تولید ناخالص داخلی به یک درصد می رسد درحالیکه در کشورهای پیشرفته شرکت های کوچک فناوری محور ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده اند. این درحالی است که فعالیت شرکت های فناوری محور کوچک در فضای کسب وکار، شاه کلید حرکت سریع تر اقتصاد ایران در مسیر دیجیتالی شدن است. در سال ۹۹ همه گیری کرونا در توسعه اقتصاد دیجیتال نقش یک اهرم و شتاب دهنده را ایفا کرده است با این حال آخرین گزارش ها می گوید ایران هنوز راه طولانی در توسعه اقتصاد دیجیتال و هسته آن یعنی مخابرات دارد. بررسی روند توسعه اقتصاد دیجیتال از سال ۹۲ تا ۹۸ نشان می دهد که تا پایان سال ۹۸ میانگین نرخ رشد کاربران اینترنت به ۲۹ درصد رسیده است. نرخ رشد کاربران موبایلی شبکه‌های اجتماعی ۲.۵ درصد و نرخ رشد کاربران فعال رسانه‌های اجتماعی نیز ۱۸ درصد عنوان شده است. میانگین نرخ رشد کاربران موبایل در کشور ۲.۴ درصد و میزان رشد سالانه دسترسی به پهن‌باند موبایل نیز تا پایان سال ۹۸ حدود ۷۵ درصد برآورد می شود. هم چنین بر اساس واگذاری ۱۸۷ میلیون خط در کشور، ضریب نفوذ ۱۴۲ درصدی موبایل و ضریب نفوذ ۸۹ درصدی اینترنت با بیش از ۷۸ میلیون نفر کاربر، سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص داخلی ۶.۵ درصد اعلام شده و روند رشد اقتصاد دیجیتال به عنوان یکی از ارزش های افزوده در اقتصاد کشور، ۴۵۷.۴ هزار میلیارد ریال است. اما با توجه عدم اجرای طرح سنجش اقتصاد دیجیتال در سال ۹۹، آمار دقیقی از این سال استثنایی برای فناوری اطلاعات و ارتباطات اعلام نشده است.
پیش بینی ۱۴۰۰
 سالی بدون ترامپ
باور به فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات آن به بشر یکی از مهم ترین دستاوردهای اقتصاد دیجیتال در سال ۹۹ بود. با درک اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات و هم چنین پیشرفت جهان در حوزه توسعه اینترنت، تلاش های ایران برای توسعه اینترنت و نفوذ تلفن های هوشمند، می توان سال ۱۴۰۰ و سال های بعد را برای صاحبان مشاغل در فناوری اطلاعات و ارتباطات، خوب ارزیابی کرد. با این حال نکته چالش برانگیز برای شرکت های فناوری محور در کشور،  بزرگی دولت و دخالت نهادهای غیردولتی و عمومی در فناوری اطلاعات و ارتباطات و فراتر رفتن نقش دولت از تنظیم کننده در این فضاست. هم چنین بهبود روابط اقتصادی بین المللی ایران، یکی از امیدهای شرکت های فعال خصوصی در این زمینه در سال ۱۴۰۰ است. سالی که شاید بتوان در غیاب ترامپ و همکاران ضد ایرانی اش، انتقال دانش فنی و توسعه صادرات را دنبال کرد.
کامنت
مسعود شنتیایی، کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران: حوزه آی سی تی و به طور کلی الکترونیک از حوزه های مرتبط با همه بخش های اقتصادی در کشور است. در جهان، نفوذ الکترونیک در همه کشورها رو به افزایش است و در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه جهان به عنوان یک موضوع مهم مورد توجه قرار گرفته است. بخش آی سی تی در ایران در سال ۹۹ چالش های بی سابقه ای را از سر گذرانده که به ناامیدی فعالان این بخش دامن زده است. همه گیری کرونا و رکود فعالیت های اقتصادی، تعطیلی واحدها، تشدید تحریم های بین المللی علیه ایران، نوسانات ارزی و کاهش ارزش پول ملی، تغییر مکرر قوانین و مقررات مربوط به کسب وکار، محدودیت های ارزی ایجاد شده توسط بانک مرکزی و محدودیت های بانکی در دسترسی فعالان به تسهیلات و تامین سرمایه در گردش و نقدینگی از چالش هایی بود که کسب وکار شرکت های آی سی تی را متاثر کرد. متاسفانه با وجود تشدید تحریم ها، مسئولان در داخل به جای تقویت و حمایت بیشتر از فعالان اقتصادی با تغییر مقررات به تضعیف جبهه ایران در بازارهای بین المللی دامن زدند. هم چنین سقف تسهیلات بانکی مصوب برای شرکت ها با توجه به کاهش ارزش پول ملی، هیچ تناسبی با تقاضای آن ها ندارد و بانک ها هم در این زمینه با کسب وکارها همکاری نکردند. می توان گفت تنها خبر امیدوارکننده برای کسب وکارها عدم انتخاب ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و خروج تیم ضد ایرانی او از کاخ سفید بود که امیدها به بهبود وضعیت بین المللی را برای ایران تقویت کرد. اما شرایط داخلی اقتصاد به گونه ای بود که باید به صاحبان بنگاه هایی که کسب وکار خود را حفظ کردند جایزه داد. این کسب وکارها با عبور از سال بحران زده ۹۹، ضد ضربه شدند و اگر دولت از آن ها حمایت کند، اهل انجام کارهای بزرگند.