توافق ترجیحی با ترکیه، اهرمی برای رشد صنعت ایران

موافقت نامه های تجارت ترجیحی، توافقی بین دو یا چند کشور است که در آن، تعرفه اهی وضع شده بر کالاهای تولید شده در کشورهای عضو، کمتر از تعرفه های وضع شده بر کالاهای تولید شده در کشورهای غیرعضو است. در دهه اخیر که مناسبات تجاری ایران با اروپا دچار نوسان شده و تحریم های بین المللی مسیرهای صادرات را محدود کرده، انعقاد توافق نامه های تجارت ترجیحی در دستور کار مسئولان سیاسی و اقتصادی ایران قرار گرفته است. اما اثربخشی این توافقنامه ها بر تولید بخش های مختلف اقتصاد کشور تا چه اندازه است؟
بنابر آمار سازمان توسعه تجارت، حجم واردات ترکیه در سال ۲۰۱۸، ۲۲۳ میلیارد دلار بوده که این رقم از پویای اقتصاد این کشور حکایت دارد. ترکیه در طول زمان دارای رابطه تجاری مطلوبی با ایران بوده تا حدی که در سال ۹۶، حجم واردات ترکیه از ایران ۴۰ میلیون دلار بوده است.
می توان گفت ترکیه در سال های اخیر بازار مطلوبی برای صادرکنندگان ایرانی بوده و یکی از مهم ترین شرکای تجاری ایران است.
باتوجه به این ظرفیت، یک پزوهش  تلاش کرده اثر توافق نامه های تجارت ترجیحی با ترکیه بر میزان تولید بخش های مختلف اقتصاد ایران را بررسی کند.  پژوهشگران به این نکته پرداختند که اگر توافق ترجیحی بین ایران و ترکیه برقرار شود و تعرفه ها بین این دو شریک تجاری کاهش پیدا کند، این کاهش تعرفه و تسهیل فرصت صادرات بیشتر به ترکیه، چه اثری بر تولید بخش های مختلف اقتصاد ایران دارد.  مطالعه این پژوهشگران نشان می دهد اثر چنین توافق نامه ای بر تغییرات تولید در ایران قابل توجه است. کاهش تعرفه های وارداتی کالاهای ایرانی در ترکیه باعث افزایش تقاضا برای محصولات ایرانی می شود. پژوهشگران پیش بینی کردند رشد تولید با تقسیم بندی اقتصاد به بسه بخش کشاورزی، صنعت و خدمات به طور متوسط در بخش صنعت بیشتر می شود، سپس بخش خدمات و در نهایت بخش کشاورزی رشد می کنند.
پژوهشگران می گویند انتظار این است تا سال ۲۰۲۵، با اجرای توافق نامه ترجیحی، بخش صنعت در ایران به رشد مثبتی برسد. تقویت توافق نامه تجارت ترجیحی توسط هر دو کشور می تواند موجبات افزایش سطح تولیدات  را فراهم کند. به این ترتیب حضور ایران در یک توافق ترجیحی با ترکیه توسط پژوهشگران توصیه شده است.
برای مطالعه بیشتر مقاله «بررسی تاثیر موافقت نامه تجارت ترجیحی بین ایران و ترکیه بر تولید بخش های مختلف اقتصادی ایران» را بخوانید. این مقاله در نشریه نظریه های کاربردی اقتصاد در تابستان سال ۱۴۰۰ منتشر شده است.