تقلای سعودی

اکونومیست

در سال‌های گذشته مسائل دیگری هم وجود داشته که منجر به سرخوردگی نفت در بازارهای جهانی شده‌است، فراوانی تولید و مازاد عرضه، جنگ‌های تجاری و همچنین ترس و نگرانی بابت سقوط اقتصادهایی که نقش اساسی در وضعیت نفت دارند، همگی دست به دست هم داده‌اند و به باری اضافی بر دوش نفت تبدیل شده‌اند. همه این اتفاقات قیمت نفت را پایین کشانده و کشورهای تولیدکننده نفت را به فکر فروبرده‌است. سوم دسامبر سال ۲۰۱۹ بود که ناگهان قیمت نفت برنت حوزه دریای شمال به ۶۱ دلار در ازای هر بشکه سقوط کرد. این قیمت نسبت به قیمت نفت برنت در ماه آوریل، ۱۸ درصد کاهش پیدا کرده بود. اما در اواسط دسامبر، گروه‌های مختلف با هم متحد شدند تا راهی برای افزایش دوباره قیمت نفت پیدا کنند. ششم دسامبر بود که اعضای سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام (اوپک) و متحدانش با هم توافق کردند برای افزایش قیمت نفت، تولید خود را حدود ۲میلیون و ۱۰۰هزار بشکه در روز کاهش بدهند. 
علاوه بر این، مثبت‌اندیشی‌های دیگری هم فضای نفتی وجود داشت. آرامکوی سعودی به عنوان بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده نفت جهان ۱.۵درصد از سهام خود را برای فروش گذاشت. در روز ۱۲ دسامبر، ارزش سهام این شرکت در بازار به بیش از ۲تریلیون دلار افزایش پیدا کرد که رقمی شگفتی‌آور بود. در روز ۱۳دسامبر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، اعلام کرد که توافقی اولیه با چین رسیده و در نتیجه فعلا خبری از جنگ تجاری با این کشور نیست. همه این‌ها دست به دست هم دادند و قیمت نفت را بالا بردند. قیمت نفت برنت هم در این دوره به ۶۵دلار و ۷۴سنت در ازای هر بشکه رسید. 
تحلیل‌گران در مورگان و استنلی برآورد کرده‌اند که تولید نفت کشورهایی که عضو اوپک نیستند در سال ۲۰۲۰ حدود ۱میلیون و ۸۰۰هزار بشکه در روز افزایش پیدا کند. برای مثال کشورهای برزیل، گویان و نروژ جزو اصلی‌ترین کشورهای غیراوپکی‌ها هستند که وضعیت تولید نفت آن‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۰ هم نفت بیشتری تولید و روانه بازار نفت خواهند کرد. در ماه دسامبر وقتی اوپکی‌ها دوباره نشست خود را در وین برگزار کردند، کسی حتی تصور نمی‌کرد این کشورها دوباره توافق قبلی خود را تمدید کنند چه برسد به اینکه میزان آن را هم بیشتر کنند. اما در عمل دیدیم که کشورهای عضو اوپک، توافق کردند بیشتر از گذشته تولید نفت خود را کاهش بدهند تا بتوانند قیمت نفت را در بازار بالا ببرند. در واقع در بازار نفت، گاهی در مورد مسائلی تردید وجود دارد که آدم را شگفت‌زده می‌کند. این جریان در مورد اوپکی‌ها بارها اتفاق افتاده و اعضای این گروه، بارها به بازار نفت، شوک وارد کرده‌اند. 
*کار، کار سعودی‌هاست
در پایان از نگاه تحلیل‌گران، این عربستان سعودی است که با وزیر نفت جدید خود یعنی عبدالعزیز بن سلمان، توافقی تاثیرگذار و مهم را رقم می‌کند. قرار شد در ماه ژانویه، کاهش تولید نفت اوپکی‌ها از ۱میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز به ۱میلیون و ۷۰۰هزار بشکه در روز برسد. اگر هم قرار باشد کاهش تولید نفت بیشتری صورت بگیرد، عربستان که تولیدکننده بزرگ و برتر در اوپک است، باید آن را انجام بدهد. با این اقدامات، تولید نفت اوپکی‌ها نسبت به سطح آن در ماه نوامبر، حدود ۱.۳درصد کاهش را تجربه خواهد کرد. اما باید ببینیم چه اتفاقی در آینده رخ می‌دهد. در واقع همه چیز در عمل می‌تواند متفاوت باشد و نتایجی دور از ذهن را به ارمغان بیاورد. به هر حال، حتی همین اقدامات اوپکی‌ها هم فقط می‌تواند سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۰ را پوشش بدهد. برای ادامه سال، دوباره اعضای این گروه باید دور هم جمع شوند و تصمیم‌های جدیدی بگیرند تا بتوانند حضور خود را در بازار نفت حفظ کنند. اما یکی از مهم‌ترین بخش‌ها، روسیه است. کماکان روسیه این اجازه را دارد که تولید نفت خود را افزایش بدهد. در واقع این کشور هر وقت که بخواهد می‌تواند از سقف تعیین‌شده، عبور کند و کسی هم نمی‌تواند ایرادی به این کشور وارد کند. همچنین روسیه در تولید انواع دیگری از نفت هم دست به کار خواهد شد که نقشی تعیین‌کننده در بازار جهانی نفت ایفا خواهد کرد. برای مثال روسیه می‌تواند نفت سبک تولید کند که این هم می‌تواند بازار نفت را دستخوش تغییراتی بزرگ کند. 
عربستان سعودی همچنان مشتاق است تا از قیمت‌ها حمایت کند و در واقع تلاش دارد به نوعی قیمت نفت را بالا ببرد. بخشی از این کار به خاطر بودجه‌اش است که هنوز به نفت وابستگی دارد. اما بخشی از آن هم به شرکت نفت آرامکوی سعودی مربوط می‌شود. در واقع این کشور می‌خواهد با افزایش موقت قیمت نفت، ارزش سهام این شرکت را هم بالا ببرد و به این ترتیب به راحتی آن را به سرمایه‌گذاران بفروشد. در واقع این نوعی زیرکی هوشمندانه است که آن‌ها به خرج می‌دهند. البته قطعا افزایش ارزش سهام این شرکت در ماه‌های اخیر، موقتی خواهد بود و دوام چندانی نخواهد داشت. یعنی هیچ‌چیز پایدار نیست. بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل کاهش ارزش سهام این شرکت، از خرید آن اجتناب می‌کردند اما وقتی ارزش آن بالا برود، ممکن است این افراد هم گول بخورند. به هر حال سرمایه‌گذاران از نقاط مختلف با افزایش ارزش سهام این شرکت به آن هجوم می‌آورند چرا که تصور می‌کنند این افزایش ارزش، پایدار خواهد بود در حالی‌که در واقعیت اینطور نخواهد بود. اما اگر اعضای سازمان اوپک تا شش ماه دیگر به عهد خود پایدار نمانند، همه‌چیز به ضرر عربستان سعودی خواهد بود، این کشور یا ناچار می‌شود خودش تولید نفت را کاهش بدهد تا بتوانند دوباره قیمت نفت را بالا ببرد که به نفعش نیست، یا مجبور می‌شود، همینطور آن را رها کند. به هر حال هیچ‌یک از این‌ها برای سعودی‌ها جذاب نیست. به نظر می‌رسد بازنده بازی نفت، عربستان است. 
*ترجمه آینده نگر/ منبع: اکونومیست