تصویر مبهم صادرات کشاورزی
آینده نگر
هرچند به نظر می‌رسد اقتصاد ایران می‌توانست از صادرات محصولات کشاورزی سود قابل توجهی به دست آورد اما این بخش نیز تحت تأثیر تحریم‌ها با افت مواجه شده است. هرچند آمار و ارقام مرتبط با صادرات محصولات کشاورزی چون بسیاری از بخش‌ها در دسترس رسانه‌ها قرار نگرفته است اما ارزیابی مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران نشان می‌دهد در نخستین ماه از سال ۱۳۹۸، بالغ بر ۵۱۷ هزار تن محصولات این بخش به ارزش ۳۵۵ میلیون دلار صادر شده که از نظر ارزش ۳/ ۱۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است و در مقایسه با میانگین مدت مشابه در ۶ سال گذشته (سال‌های ۹۱ تا ۹۷) نیز ۴/ ۹ درصد کاهش دارد. در این بین آمار از سایر ماه‌های سال جاری در دست نیست تا بتوان مقایسه مدونی میان آنها انجام داد. با این وجود مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران در گزارشی به بررسی آمار تجارت خارجی بخش کشاورزی و صنایع غذایی در نه ماهه نخست سال ۹۸ پرداخت. براساس این آمار در نه ماهه سال جاری مقدار صادرات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی ۵ میلیون و ۷ هزار تن و به ارزش ۴ میلیارد و ۹۹ میلیون دلار است که از نظر وزن ۶/۵ درصد و از نظر ارزش ۶/۱۶ درصد کل صادرات کالاهای غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است. ارزش صادرات نه ماهه نخست سال ۱۳۹۸ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱/۲۶ درصد کاهش داشته و در مقایسه با متوسط شش سال گذشته (سال‌های ۹۱ الی ۹۷) نیز ۷/۹ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
بنا به آمار این مرکز، مقدار واردات محصولات کشاورزی و صنایع غذایی در نه ماه نخست سال ۹۸، معادل ۱۷ میلیون و ۱۲۳ هزار تن با ارزش ۹ میلیارد و ۲۸۴ میلیون دلار بوده که به ترتیب از نظر وزن ۲/۷۵ درصد و از نظر ارزش ۷/۵۱ درصد کل واردات کشور را شامل می‌شود. ارزش واردات در این مدت ۳/۲۲ درصد بیشتر از سال قبل و در مجموع نیز ۶/۱۲ درصد بیشتر از میانگین شش سال گذشته (سال‌های ۹۱ الی ۹۷) بوده است.
پیش‌بینی ۹۹
تداوم مشکلات صادرات کشاورزی
بسیاری از فعالان حوزه کشاورزی معتقدند که اتخاذ سیاست‌های غیرمعقول دولت در بخش کشاورزی از موانع اصلی پیش روی صادرات در سال جاری بوده است. در این بین آنها با توجه به سیاست‌هایی که دولت در این بخش اتخاذ کرده است امیدی به سال ۹۹ نیز ندارند. بنا بر لایحه بودجه سال آینده وزارت جهاد کشاورزی در سال ۹۹، پنج هزار و ۵۳۷ میلیارد تومان اعتبار در اختیار خواهد داشت که در این میان ۲۹ میلیارد تومان یارانه برای بخش کشاورزی در نظر گرفته شده است؛ اما برخی از کارشناسان این حوزه بر این باورند که بودجه امسال با وجود شرایط تحریمی کشور، تفاوت چندانی با بودجه‌های سال‌های گذشته ندارد و در لابه‌لای ردیف‌های بودجه، تکلیف تأمین بودجه خریدهای تضمینی مشخص نیست و در مخلص کلام این بودجه به نفع بخش کشاورزی نیست چرا که سوبسیدها و یارانه‌ها آن‌طور که باید دیده نشده است که تولید و صادرات را با مشکلات مواجه می‌کند.
