بازار داغ نقدهای غیرمنطقی

علیرضا کلاهی صمدی، عضو هیئت نمایندگان اتاق تهران/آینده نگر

رمز ارزها در کشور نه تنها تولید می‌شود بلکه عموم مردم به سمت خرید و فروش آن نیز گرایش پیدا کردند. اما دولت با تعلل در تدوین قوانین و مقررات مربوط به ارزها دیجیتال، در عمل  فعالیت‌ها در این حوزه از سوی کاربران این ارزها را به سمت فعالیت‌های زیرزمینی سوق داده‌است. چرا دولت چنین رویه ای را در رویارویی با ارزهای دیجیتال در پیش گرفته است؟ چه فرصت هایی در دل صنعت ماینینگ و ارزهای دیجیتال نهفته است؟ چرا فرصت سوزی؟
۲چالش عمده توسعه صنعت ماینینگ در ایران 
در توسعه صنعت استخراج رمزارز یا ماینینگ در ایران دو نکته چالش برانگیز وجود دارد که به طور تقریبی، در همه نشست هایی که با مسئولان دولتی برگزار کردیم، مطرح شده است. نکته اول، مسئله انرژی و قیمت گذاری برق مورد نیاز دستگاه های ماینر است و دیگری، بحث تبادل و استفاده از رمزارزهاست.
۳ دلیل که می گوید رمزارزها برای اقتصاد ایران فرصت است
ما به دو علت باور داریم توسعه رمزارزها برای اقتصاد ایران فرصت است و نباید از آن صرفه نظر کرد.
 نخست اینکه میزان مصرف برق در ساعات اوج، اختلاف فاحشی با ساعت های مصرف عادی برق در کشور دارد و این فرصتی برای استفاده از ظرفیت تولید برق در کشور برای توسعه یک صنعت درآمدزای دیگر است. صنعت ماینینگ تنها صنعتی است که به سرعت راه اندازی می شود، به سرعت خاموش یا روشن می شود و هیچ آلایندگی محیط زیستی براساس استانداردهای تعریف شده در کشور ندارد. استفاده سریع از این میزان اختلاف در تقاضا و مصرف برق در دیگر صنایع به آسانی صنعت ماینینگ نیست. بنابراین می توانیم با هموار کردن مسیر توسعه این صنعت، از ظرفیت های ایجاد شده برای تولید برق در کشور استفاده کنیم.
دوم، مسئله گشایش های تبادلات مالی برای ایرانیان در شرایط تحریمی است که با مسئله مقررات تبادل در کشور گره خورده است. متاسفانه اظهارنظرهای مقام های مالی و بانکی در ایران درباره قوانین مربوط به تبادل رمزارزها منطقی نیست. مسئولان در نشست ها به تامین مالی تروریسم اشاره میکنند و آن را به عنوان دلیل اصلی عدم مجاز شمردن تبادلات رمزارزها بارها تکرار کرده اند. به نظر من، این استدلال صرفا ناشی از رویکردی است که در نقطه آغاز برخورد با فناوری های نو، آن را یک تهدید می بیند تا فرصت و تلاش می کند به جای در نظر گرفتن منافع آن، به نکات منفی و زیان آور آن فکر کند.  هیچ کس این استدلال را که ارزهای دیجیتال قابل پیگرد قانونی و نظارتی نیست انکار نمی کند، اما نباید فراموش کرد که اقتصاد کشور ما تحریم شده است و باتوجه به ظرفیت های تولید برق در ایران، کشور ما می تواند به یکی از تولیدکنندگان اصلی رمزارز تبدیل شود. این به این معناست که ایران می تواند برای انجام بخش بزرگی از تبادلات مالی رمزارزها، از ابزارهای نظارتی استفاده کند. با این حال، این مزیت رمزارزها کمتر در نظر مسئولان بانک مرکزی ایران شده است. هرچند بسیاری از بانک های مرکزی در جهان، از جمله فدرال رزرو آمریکا، ارزهای دیجیتال را تهدیدی برای حاکمیت خود تلقی می کنند، اما نباید فراموش کرد که وضعیت کشور ما، با کشورهای دیگر متفاوت است. روابط بانکی و مالی ایران با دیگر کشورها، براساس سیاست های تحریمی آمریکا انجام می شود که اکنون به کمترین سطح نسبت به سال های گذشته رسیده است. بنابراین ارزهای دیجیتال را می توان فرصتی برای اقتصاد تحریمی ایران در نظر گرفت.
یک نکته دیگر که بارها به عنوان نقدی جدی به ارزهای دیجیتال مطرح شده، دلاریزه کردن اقتصاد و کمک به خروج سرمایه است. این درحالی است که دلاریزه شدن اقتصاد مسئله ای فارغ از توسعه رمزارزهاست و به نوسان روزمره قیمت ها و تورم های مدیریت نشده در اقتصاد مربوط است. زمانی که اقتصادهایی مثل کوبا و اتحاد جماهیر شوروی درگیر چنین معضلی شدند، خبری از ارزهای دیجیتال نبود. ضمن اینکه اگر شرایط خروج سرمایه مطرح شود، مردم می توانند هر کالایی را از کشور خارج کنند. ارزهای دیجیتال یک واقعیت در اقتصاد جهانی است که جنگیدن با آن،  فایده ای ندارد. به ویژه در اقتصادی مثل ایران که مورد شدیدترین تحریم های بین المللی قرار گرفته است.
سوم، با توسعه ارزهای دیجیتال، تقاصا برای اسکناس دلار در کشور کاهش پیدا می کند و یکی از چالش های جدی بانک مرکزی در تعادل بخشی به بازار ارز از بین می رود. استفاده گسترده مردم از کیف پول های الکترونیک، تقاضای ایرانیان برای اسکناس دلار را می کشند. رمزارزها می تواند به عنوان منبع تازه مردم برای حفظ سرمایه و برای واردات کالا از خارج مورد استفاده قرار بگیرد. تامین اسکناس چالش بزرگی برای بانک مرکزی است که با توسعه استفاده از ارزهای دیجیتال، حل و فصل می شود.
چرا فرصت سوزی؟
ترکیبی از کم اطلاعی و عدم جسارت در تصمیم گیری باعث شده در یک سال و نیم گذشته در حوزه رمزارزها فرصت های اقتصادی را بسوزانیم. جهان در حال تغییر است و ایران فرصتی برای نظاره گر ماندن ندارد. بنابراین باید تصمیم گرفت و اجرا کرد. فشار اشتباهات گذشته باعث شده در رویارویی با پدیده های جدید به جای تصمیم گیری فعالانه و برنامه ریزی، منفعلانه عمل کنیم و در نهایت به بگیر و ببند برسیم.