اقتصاد مصر تعطیلی خود را تعطیل کرد

اکونومیست

 هرگز فرصتی برای فاصله‌گذاری اجتماعی در قاهره پدید نیامد؛ قاهره‌ای که از بسیاری از کشورهای جهان پرجمعیت‌تر است. اتوبوس‌ها تا سقف پر مسافرانی می‌شوند که نیمی از بدنشان از در بیرون قرار دارد. میلیون‌ها نفر در بخش‌هایی غیررسمی زندگی می‌کنند و خیابان‌ها آن‌قدر تنگ هستند که یک ماشین به سختی از آن‌ها عبور می‌کند. البته مصر برخلاف بسیاری از دیگر کشورهای عرب به دنبال این هم نبود که یک تعطیلی بسیار سفت و سخت اعمال کند. شکلی از حکومت نظامی در شب وجود دارد و اماکن شلوغی چون رستوران‌ها و کافه‌ها تعطیل شده‌اند. با این‌حال حمل و نقل عمومی فعال است و کارخانه‌ها کار می‌کنند و مغازه‌ها هم دست‏کم در ساعات محدودی باز هستند.
تا این‌جای کار که مصر از این بیماری تا حدی فرار کرده. بیش از ۲۰ هزار نفر در این کشور ۱۰۰ میلیون نفری به بیماری مبتلا شده‌اند که نسبت به بسیاری از کشورهای جهان اصلا وضعیت بدی به حساب نمی‌آید. داده‌ها به ما می‌گویند که دولت این کشور تنها از چیزی در حدود ۳۰ هزار نفر در طول هفته آزمایش می‌گیرد. به بعضی از مصری‌ها که تستشان مثبت شده، گفته‌اند که خویشاوندانشان مورد تست قرار نمی‌گیرند مگر علایم بیماری را از خود نشان دهند. نرخ مرگ‌ومیر این کشور به ازای جمعیت هم پایین‌تر از بسیاری کشورهای عرب ثروتمند حاشیه خلیج فارس است و در این بین کشورهایی چون بحرین هم حضور دارند که آمار بسیار بدتری دارند.
اقتصاد یقه را ول نمی‌کند
البته این‌که مصر خیلی تعطیلی را جدی نگرفته، باعث نشده که این کشور بحران اقتصادی تجربه نکند. برای مثال، بخش خصوصی این کشور در حال سقوط آزاد است: شاخص خرید مدیران از ۴۴.۲ در ماه مارس به ۲۹.۷ در ماه آوریل رسید و این در حالی است که شاخص هر عددی زیر ۵۰ باشد نشان دهنده افت اقتصادی است. سفارش صادرات با سرعت بیشتری افت کرده. منابع بزرگ ارز خارجی به طور مشخص آسیب بیشتری از این کسادی اقتصادی می‌بینند. شهروندان این کشور که سال‌ها تجربه فرازونشیب سیاسی و دوران ریاضت داشته‌اند حالا وضعیت بدتری هم پیدا کرده‌اند. دولت مصر منابع کافی برای رسیدگی به این مسئله را نداشته و به دنبال کمک‌های بین‌المللی است. شاید مصر اولین کشور باشد، ولی جهان عربی که نفت ندارد، دیر یا زود این مسائل را تجربه می‌کند.
اولین صنعتی که در مصر آسیب دید توریسمی بود که از هر ۱۰ مصری ۱ نفر را به استخدام خود درآورده. توریست‌های خارجی سال گذشته ۱۳ میلیارد دلار را وارد این کشور کردند که چیزی در حدود ۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌داد. حالا که فرودگاه‌ها از ماه مارس تعطیل شده‌اند، این درآمد به حدود صفر رسیده. شرکت هوایی ملی این کشور، ایجیپت‌ایر، امید داشت که از ماه ژوئن پروازها را از سر بگیرد، اما دولت این کشور تعطیلی فرودگاه‌ها را تمدید کرد. هتل‌هایی که به شدت نیازمند پول هستند، فضای خود را بازگشایی کرده‌اند و حداکثر ۲۵ درصد فضای خود را با توریست‌های داخلی می‌توانند پر کنند، که البته این توریست‌ها خیلی کمتر از خارجی‌ها خرج می‌کنند.
نگرانی اصلی البته مربوط به ۳.۴ میلیون مصری است که خارج از این کشور کار می‌کنند. پول‌هایی که این افراد به مصر می‌فرستند باعث شد که این کشور از این حیث در سال ۲۰۱۹ در رتبه پنجم قرار بگیرد و با دریافت ۲۷ میلیارد دلار پول از این منابع، ۹ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را تامین کند. البته هنوز نمی‌توان به شکلی دقیق گفت اما بانک جهانی تخمین زده که چنین پول‌هایی در سطح جهان در سال جاری افتی ۲۰ درصدی بکنند. بیش از نیمی از مصری‌هایی که در خارج از این کشور کار می‌کنند در دولت‌های نفتی خلیج فارس حضور دارند و این کشورها هم به خاطر پایین آمدن قیمت نفت، به شدت درگیر کاهش دستمزد و تعدیل نیرو هستند. به طور کل مصر به دنبال کمکِ صندوق بین‌المللی پول است و همسایه‌های این کشور هم در صف هستند.
*اکونومیست/ آینده نگر