ارزش اضافی از کار می‌آید یا سرمایه؟
آینده نگر
اروپای جنوبی و سواحل مدیترانه اقتصاددان‌های بزرگی را به دنیا معرفی کرده‌اند اما عمده این اقتصاددان‌ها برای شناخته شدن مجبور بودند به کشورهای بزرگ دنیا بروند که در زمینه‌های علمی سرآمد جهان به حساب می‌آیند. پیِرو زِرافا یکی از همین اقتصاددان‌هاست که در ایتالیا به دنیا آمد و پس از پیدا کردن نامی برای تدریس اقتصاد به دانشگاه کمبریج رفت. امروزه در اقتصاد مکتبی به نام اقتصاد نئوریکاردویی داریم که یکی از مبانی اصلی پایه‌ریزی آن کتابی از زرافا با نام «تولید کالاها به وسیله کالاها» است.
او ابتدا در وطن خود بر روی مسائلی مانند تورم در دوران جنگ کار می‌کرد و در همین دوران با رهبران مشهور حزب کمونیست و سوسیالیست ایتالیا، یعنی به ترتیب آنتونیو گرامشی و فیلیپو توراتی، در ارتباط بود و به لحاظ سیاسی نزدیکی بسیار زیادی با گرامشی هم داشت. او در سال ۱۹۲۵، یعنی زمانی که تنها ۲۷ سال سن داشت، درباره عایدات مقیاسی و رقابت کامل، مطالبی نوشت و برخی از نقاط شک‌برانگیز نظریه بنگاهی آلفرد مارشال را برجسته کرد. این نوشته‌های او مورد توجه مخاطبان انگلیسی‌زبان قرار گرفت و کلشان در سال ۱۹۲۶ تحت عنوان «قوانین عایدات در شرایط رقابتی» منتشر شدند. زرافا که به دعوت جان مینارد کینز به انگلستان رفته‌بود در این کشور همراه با فرانک رمزی و لودویگ ویتگنشتاین، گروه معروف «کافه تریا» را تشکیل دادند که در آن درباره نظریه احتمال کینز و نظریه چرخه کسب و کار هایک بحث می‌کردند.
این دایره افراد پرشور و هیجان و جمعی از افراد قابل توجه که دور هم جمع شده‌بودند، در بسیاری از مباحث مهم شرکت می‌کردند. اگر قرار باشد از بین بحث‌های مهم اقتصادی بین آن‌ها یکی را انتخاب کنیم، باید به مباحثه زرافا و هایک در دهه ۳۰ میلادی اشاره کنیم. هایک در «تاملی درباره نظریه ناب آقای کینز» به نقد کتاب «جستاری درباره پول» (۱۹۳۰) کینز پرداخته‌بود، از یک سو مورد پاسخ کینز قرار گرفت و از سوی دیگر هم کتاب «قیمت‌ها و تولید» خود را مورد انتقاد جدی زرافا دید. زرافا درباره ناسازگاری‌های منطقی کتاب هایک بحث‌های بسیار زیادی کرده و برای مثال درباره تعریف نرخ بهره «طبیعی» در یک اقتصاد رو به رشد، هایک را به شدت به چالش کشیده. البته هایک هم پاسخ‌هایی داد که همه آن‌ها باعث شدند که فضای مباحثه در آن دهه بین این گروه بسیار داغ شود.
*اقتصاد زرافایی
زرافا تاثیر بسیار زیادی در شناخت مجدد از نظریات دیوید ریکاردو داشت. جان ایتوِل درباره این کار زرافا می‌گوید: «بازسازی نظریه ارزش اضافی ریکاردو توسط زرافا، در تعداد کمی صفحه منتشر شده اما صدها سال سوءتفاهم و اختلال را از بین برده و به منطقی روشن برای ساختار و محتوای نظریه ارزش اضافی رسیده‌است که می‌تواند در نقش تحلیلی نظریه ارزش کار هم به کار رود و بنابراین به عنوان بنیادی برای تحلیل انتقادی مارکس از شیوه تولید سرمایه‌داری به کار بیاید.»
شهرت اصلی زرافا به کتاب «تولید کالاها به وسیله کالاها» برمی‌گردد. او در این کتاب سعی کرد که نقایص اقتصاد کلاسیک و نظریه ارزش آن را که در ابتدا توسط ریکاردو و دیگران صورت‌بندی شده‌بود، رفع کند. او علاقه بسیار زیادی داشت که نقایص موجود در نظریه ارزش جریان اصلی نئوکلاسیک را نشان بدهد و تحلیلی جایگزین را به جایش ارائه دهد. تکنیک زرافا که مربوط به تجمیع سرمایه به عنوان «ورودی‌های تاریخ‌دار کار» بود منجر شد که مباحثات و جنجال بسیار معروفی در دانشگاه کمبریج راه بیفتد که به آن نام «جنجال سرمایه کمبریج» دادند و نام‌های بسیاری از خود زرافا گرفته تا ساموئلسون و سولو و رابینسون را به خود مشغول کرد.
نظریات او به شدت مورد استفاده اقتصاددان‌های پساکینزی بود و از دهه ۶۰ میلادی که کتاب مشهور خود را نوشت، خیلی از افراد او را به عنوان بنیان‌گذار اقتصاد نئوریکاردویی می‌شناسند که گرچه هنوز برای همه میزان مشخصی ندارد، اما به درجات مختلف یکی از دشمن‌های اصلی اقتصاد نئوکلاسیک به حساب می‌آید. البته مطالعاتی که پس از مرگ او شدت بیشتری پیدا کردند تا حدی هم نزدیکی‌هایی بین نظریات او و والراس پیدا می‌کردند که قابلیت انطباق او با اقتصاد نئوکلاسیک را بیشتر می‌کرد.
بیوگرافی
پیرو زرافا
زرافا در روز پنجم آگوست ۱۸۹۸ در قلب صنعتی کشور ایتالیا، یعنی شهر تورین به دنیا آمد. پدر و مادر او یک زوج بسیار ثروتمند بودند که جدای از این ثروت جایگاه بسیار بالایی به لحاظ علمی و فرهنگی هم داشتند. در واقع پدر او استاد حقوق تجاری در دانشگاه بود که بعدها به ریاست دانشگاه بوکانی میلان هم انتخاب شد. او که در سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۲۲ در مدرسه اقتصادی لندن تحصیل کرد، پس از آن به ایتالیا برگشت و سمت‌های علمی و اجرایی مختلفی را بر عهده گرفت تا دوباره به انگلستان بازگردد. از دوست‌های مشهور او می‌توان به آنتونیو گرامشی و لودویگ ویتگنشتاین اشاره کرد. زرافا نهایتا در سال ۱۹۸۳ درگذشت.
تولید کالاها به وسیله کالاها
سال: ۱۹۶۰
آثار زرافا، به ویژه تفسیری که از ریکاردو ارائه می‌دهد و کتاب «تولید کالاها به وسیله کالاها»، امروزه به عنوان نقطه آغازینی برای اقتصاد نئوریکاردویی در دهه ۶۰ میلادی در نظر گرفته می‌شوند. درباره این آثار، نظرات بسیار زیادی داده‌اند، که تقریبا می‌توان مهم‌ترین آن‌ها را این‌طور بیان کرد: رویکرد زرافا، در خدمت این مسئله است که بتوانیم قضاوت درست‌تری از ریکاردو به دست بیاوریم، و جدای از آن، در ابتدا وحدت علمی بیشتری در نوشته‌های ریکاردو ایجاد کنیم؛ زرافا این رویکرد را از همان سال ۱۹۲۶ تا سال ۱۹۸۳ به خوبی حفظ کرد. این کتاب تقریبا مهم‌ترین اثر زرافا است و کلیت این توصیف را در خود دارد.
