سد بزرگ وزارت صمت برای فعالان اقتصادی / معطلی تولیدکنندگان پشت درهای متولی صنعت / صدور کارت بازرگانی در آستانه توقف؟

به گزارش تجارت‌نیوز، حاشیه‌های صدور یا تمدید کارت‌های بازرگانی موضوعی است که از نهمین دوره انتخابات اتاق بازرگانی آغاز شد. «صدور کارت بازرگانی برای مُردگان» در آستانه انتخابات اتاق بازرگانی از جمله اخباری بود که مقامات دولتی و بخش‌خصوصی نسبت به آن واکنش نشان دادند.

هر چند که بعدها برای برطرف‌سازی این شَک و شبهات بهمن عشقی، دبیر کل اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با تجارت‌نیوز اعلام کرد که «اتاق تهران مربوط به زندگان است و ربطی به مُردگان ندارد و صدور کارت‌ها ما به سیستم ثبت احوال متصل است.» اما منتقدان حذف کارت‌های بازرگانی در مسیر تجارت خارجی دست از کار نکشیدند و مداما با انتشار متن‌هایی در توییتر خواستار ورود حاکمیت و دولت در این بخش شدند.

در همین حال هرچند که روال گذشته در صدور کارت‌های بازرگانی باری به هر جهت و امری نسنجیده بود که در نهایت منجر به برخی رانت‌خواری‌ها و سودجویی‌ها شد اما از این پس تمدید یا صدور کارت‌های بازرگانی نیاز به اصلاحاتی داشت که در نهایت به بهبود کسب و کار کمک کند. اما حاصل آن اتفاقات ناخوشایند به نظر می‌‎رسد به اتفاقات ناخوشایند دیگری منجر شده و محدودیت‌های خاصی در صدور کارت‌های بازرگانی به وجود آمده است. به گفته تعدادی از فعالان اقتصادی، همین محدودیت‌ها باعث شده که برخی از فعالان اقتصادی تازه وارد یا از ادامه مسیر صرف نظر کنند یا در صفوف طولانی بروکراسی‌های اداری درجا بزنند.

هم از این لب بام افتادن و هم از آن لب بام افتادن

همان طور که طی یک سال گذشته صدور بی‌رویه کارت‌های بازرگانی به یک دردسر بزرگ برای فعالان اقتصادی شناسنامه‌دار بدل شده بود حالا هم کُند شدن صدور کارت بازرگانی توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان یک سرعت‌گیر بزرگ در مسیر تجارت تلقی می‌شود.

فعالان اقتصادی هم با تائید این موضوع می‌گویند که آنقدر بروکراسی‌های اداری در مسیر صدور کارت بازرگانی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بالا گرفته که سرمایه‎گذاران را برای ادامه راه بی‌رمق کرده است. برخی‌ دیگر معتقدند چنانچه این شیوه برخوردها از سوی وزارت صمت، سازمان امور دارایی و سازمان تامین اجتماعی ادامه‌دار باشد خیلی از سرمایه‌گذاران از ادامه مسیر در بخش واردات و صادرات رسمی صرف نظر خواهند کرد.

روند صدور کارت بازرگانی متوقف شده است؟

حال با توجه به صفوف طولانی تقاضا برای ثبت سفارش کارت‌های بازرگانی به نظر می‌رسد روند صدور این کارت‌ها از سوی وزارت صمت به شدت سخت شده است.

در همین زمینه یکی از مدیران استارتاپی از تعلل چندماهه در تمدید کارت‌ بازرگانی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت خبر می‌دهد و در این باره به تجارت‌نیوز می‌گوید: برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی درخواست تمدید کارت بازرگانی دادم اما مدت‌هاست که در مرحله بروکراسی‌های اداری و کاغذبازی‌ها دچار چالش شده‌ام.

او می‌افزاید: درباره درخواست تمدید کارت بازرگانی هر بار با پیامک‌های تکراری مواجه می‌شویم. به عنوان مثال بارها این پیامک آمده که «درخواست شما بررسی شده؛ اظهارنامه تغییر آدرس اسکن شود. گواهی ماده ۱۸۵ از دارایی ارسال نشده جهت دریافت فرم تعهدنامه احراز مکان دفتر کار به سایت اتاق بازرگانی مراجعه و تعهدنامه دریافت و با مدارک مالکیت با هم اسکن شود.» هر چند که این مدارک یک بار برای دستگاه‌های مربوطه اسکن شده اما این پیامک‌ها به طور سرسام‌آوری مجدد ارسال می‌شود.

به عنوان مثال بار دیگر یک پیامکی با این محتوا «درخواست شما بررسی شد، مدارک مالکیتی جهت بازدید ارسال شد؛ اجاره‌نامه فاقد مُهر و امضا موجر و مستاجر است؛ پرونده خود را تکمیل کنید.» ارسال شد. همچنین محتوای دیگری با این مضمون که «در خواست شما بررسی شده، گواهی مالیاتی به آدرس منزل می‌باشد. در سابقه هم پلاک با کدپستی برای گواهی مالیاتی قابل قبول نمی‌باشد و باید اصلاح شود.» نیز ارسال شده بود. اما این پیامک‌ها در حالی است که تمام اقدامات براساس قانون رعایت شده و پس از انجام درخواست‌های آنها مجددا اعلام می‌کنند که از ابتدا روند درخواست را آغاز کنم و بدین ترتیب چهار ماه است که تمدید کارت بازرگانی مورد اشاره به تعویق افتاده است.

به گفته این فعال بخش خصوصی واحد اقتصادی وی در این مدت چهار ماهه به واسطه همین تعلل متحمل ضررهایی شده است.

اخذ کارت بازرگانی به طور ۲۴ ساعته!

در مقابل اما عده‌ای هستند که به جای طی کردن مسیرهای قانونی راه‌های دیگر را انتخاب می‌کنند.

در حقیقت محدودیت و سخت‌گیری در حوزه اعطای کارت بازرگانی آنقدر زیاد شده که برخی‌ با راه‌اندازی سایت در فضای مجازی کاسبی جدیدی را برای خود دست و پا کرده‌اند. خرید و فروش کارت بازرگانی این روزها به یک پدیده رایج اقتصاد ایران تبدیل شده است. چنانچه کلمه «کارت بازرگانی» را در گوگل تایپ کنید صدها سایت به کاربران، موضوع اخذ کارت بازرگانی بدون دردسر و به طور ۲۴ ساعته را پیشنهاد می‌دهند.

عده‌ای از دلالان و واسطه‌گران هم هستند که با لابی‌گری‌ها این کارت‌ها را با شیوه‌های مختلفی از دستگاه‌های مربوطه اخذ و مورد سوءاستفاده قرار می‌دهند. همچنین سختگیری‌های مشابه این اقدام وزارت صمت در اعطای کارت‌های بازرگانی باعث شده هر روز روند فعالیت‌های غیررسمی در کشور بیشتر شود.

در اعطای کارت بازرگانی وقت‌کُشی نکنید

در همین رابطه یک عضو اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به این پرسش که آیا صدور کارت بازرگانی از سوی وزارت صمت متوقف شده است؟ به تجارت‌نیوز می‌گوید: متاسفانه صدور کارت بازرگانی از سوی وزارت صمت با برخی بوروکراسی‌های اداری همراه است و همین موضوع روند کار را کُندتر از گذشته کرده است و هماهنگی بین دستگاهی وجود ندارد. به همین دلیل در این بازه زمانی برخی موسسه‌ها هستند که کارت بازرگانی را یک روزه به فعالان اقتصادی تازه وارد واگذار می‌کنند.

علی شریعتی می‌افزاید: با توجه به مطرح شدن برخی موضوعات در نهمین دوره انتخابات اتاق بازرگانی صدور کارت بازرگانی مثل ادوار گذشته نیست اما دولت هم برای افراد شناسنامه‌دار که قصد اشتغالزایی دارند نباید در اعطای این کارت‌ها وقت‌کُشی کند. امیدواریم وزارت صمت با تمهیدات جدید بتواند از این مرحله گذار عبور کند.

چرا پروسه تمدید یا اخذ کارت بازرگانی زمان‌بر شده است؟

از سوی دیگر عضو هیات مدیره انجمن کارآفرینان تهران در پاسخ به این پرسش که چرا روند صدور کارت‌های بازرگانی از سوی وزارت صمت کُند شده است؟ به تجارت‌نیوز می‌گوید: این روزها هم روند صدور کارت‌های بازرگانی و هم تمدید کارت‌های عضویت با کُندی رو به رو شده است. در اتاق ایران افراد به آیین نامه ۱۳۷۴ بازگشتند که مراحل اخذ کارت بازرگانی را سخت‌تر کرده است.

مرتضی آقامیری می‌افزاید: برای اخذ کارت بازرگانی باید دو نفر معرف مدارک مورد نیاز را امضا کنند. اصل گواهی سوءپیشینه و تعیین موقعیت اداری یا تجاری هم از دیگر الزامات است که برای پایش (تعیین موقعیت اداری یا تجاری) افراد باید در صف طولانی بازرسی قرار گیرند، همین موضوع روند اعطای کارت بازرگانی را برای افراد تازه وارد یا کهنه‌کار (که قصد تمدید کارت‌هایشان را دارند) با کُندی مواجه کرده است.

او به مزایای سخت شدن صدور کارت‌های بازرگانی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: فرایندهایی از جمله اخذ گواهی سوءپیشینه خود دو هفته کاری زمان می‌برد در این زمینه نیز اتاق ایران فرم تعهدنامه‌هایی را طراحی کرده که با پُر کردن این فرم تا حدودی زمان اخذ کارت بازرگانی به جلو می‌افتد.

این فعال بخش‌خصوصی در ادامه می‌گوید: وسواس درباره سختگیری اخذ کارت بازرگانی از زمان نهمین دوره انتخابات اتاق بازرگانی شروع شد. سازمان امور مالیاتی هم در راستای اعطای مفاصا حساب مالیاتی سخت‌گیرتر از گذشته شده است. سازمان تامین اجتماعی نیز از دیگر ارگان‌های دولتی است که با فعالان اقتصادی شناسنامه‌دار همکاری لازم را ندارد. همه این‌ها دست به دست می‌دهد تا پروسه تمدید یا اخذ کارت بازرگانی زمان‌بُر شود.

آقامیری اظهار می‌کند: فرآیند اتاق بازرگانی در زمینه صدور کارت بازرگانی یا تمدید آن سه روز کاری است اما فرایند دولتی‌ها در صدور کارت بیش از چندین ماه است.

او در توصیه‌ای به دولتمردان اظهار می‌کند: چندی پیش دادستان کل کشور در بخشنامه‌ای تاکید کرد، ورود کالا با کارت بازرگانی افراد دیگر مشمول مقررات بند یک ماده یک قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز بوده وجرم قاچاق تلقی می‌شود. ما هم در توصیه‌ای به قوه قضاییه و مدیران دولتی می‌گوییم که فضای کار در بخش بازرگانی فضای اعتباری است؛ چنانچه این کارت‌ها در بازه زمانی طولانی تمدید یا صادر شود قطعا به اعتبار تجار و فعالان اقتصادی لطمه خواهد زد.

اتاق بازرگانی مقصر نیست

همچنین دبیر کل اتاق بازرگانی تهران هم با صحه‌گذاری بر صدور سه روز کارت‌های بازرگانی در پارلمان بخش‌خصوصی به تجارت‌نیوز می‌گوید: اتاق‌های بازرگانی در آنچه که مربوط به فرآیند صدور کارت بازرگانی‌ فعالان اقتصادی است، وقت‌کُشی نمی‌کنند و امور را حداکثر در سه روز کاری برای تجار انجام می‌دهند؛ اینکه چرا مدیران دولتی در زمینه صدور کارت بازرگانی کار را متوقف یا کُند کرده‌اند، موضوعی است که دستگاه‌های مربوطه باید نسبت به آن پاسخگو باشند.

بهمن عشقی در ادامه می‌افزاید: در حال حاضر حدود ۱۹ هزار و ۲۰۰ کارت بازرگانی صادر شده است.امسال حدود چهار هزار و ۶۳۵ کارت بازرگانی حقوقی تمدید شده است. همچنین تمدید کارت‌های بازرگانی حقیقی نیز به ۷۹۱ عدد می‌رسد. در عین حال از ابتدای سال ۹۸ تاکنون هزار و ۱۶۹ کارت بازرگانی حقوقی صادر شده و تعداد صدور کارت‌های بازرگانی حقیقی نیز به ۲۳۴ عدد می‌رسد.

او اظهار می‌کند: مجموعا از ابتدای امسال تا اواسط آبان ماه شش هزار و ۸۲۹ کارت بازرگانی صادر و تمدید شده است.

از نگاه بازرگانان کارت بازرگانی به منزله پروانه کار هر بازرگان بوده و حذف آن تاثیر مطلوبی بر اقتصاد کشور ندارد. از آن سو محدودیت‌ها بر سر اعطا یا تمدید کار بازرگانی باعث شده تا عده‌ای در دالان‌ها، کسب و کارهای پنهان و دلالی شکل دهند. این درحالیست که تجار و تولیدکنندگان نیازمند به مواد اولیه وارداتی به واسطه از دست زمان‌، امکان دارد از نظر مالی هم متحمل ضرر شوند.