کرونا چطور چشم‌انداز نفت را تغییر داد؟

سؤال بزرگی که به دلیل شیوع کرونا مطرح می‌شود، این است که آیا سرعت تغییر سوخت جهان از نفت افزایش می‌یابد؟ زندگی در محدودیت‌های رفت‌وآمد، طعم دنیایی را می‌دهد که بنزین کمتری می‌سوزاند، با مصرفی که حدود یک‌چهارم کاهش پیداکرده است، ساکنان شهرها از لس‌آنجلس تا دهلی از هوای پاک لذت می‌برند. البته با کم شدن محدودیت‌ها همه‌چیز به حالت عادی برنمی‌گردد. بسیاری از کارگران از مسافرت کردن منصرف شده‌اند و صحبت‌هایی مطرح می‌شود که سفر هوایی هرگز بهبود نمی‌یابد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد مردم ترجیخ می‌دهند به‌جای پرواز از سفرهای جاده‌ای استفاده کنند. بلومبرگ گزارشی درباره اینکه چطور کرونا چشم‌انداز جهانی نفت را تغییر داد، منتشر کرده است.

1. آیا تقاضای نفت به اوج خود رسیده است؟

احتمالاً. وقتی شیوع کرونا قطارها، هواپیماها و اتومبیل را متوقف کرد، حتی روسای شرکت‌های بزرگ انرژی اظهار داشتند که این‌یک نقطه عطف در تقاضای نفت جهان است. قبل از این ماجرا، مدیران شرکت‌ها پیش‌بینی می‌کردند اوج تقاضای نفت در اواخر سال ۲۰۲۰ به وقوع می‌پیوندد، درحالی‌که دیگران پیش‌بینی‌شان برای دهه‌های آینده است.

در حال حاضر مشخص نیست اشتهای نفت و قیمت‌هایی که با آن همراه بود، برخواهد گشت یا خیر. به نظر می‌رسد خیلی امیدی به تقاضا وجود ندارد.

2. حق با چه کسی است؟

بخشی از تقاضای نفت به این بستگی دارد که همه‌گیری کرونا مانع تحرک و تجارت در ماه‌ها و سال‌های آینده می‌شود چراکه بیش از ۶۰ درصد نفت برای حمل‌ونقل و ترابری استفاده می‌شود. البته در این دوره سؤال‌های جالبی درباره تغییر عادت‌ها و بروز عادت‌های جدید مطرح می‌شود.

بیشتر پیش‌بینی می‌شد که با ثروتمند شدن مردم و تمایلشان به پرواز بیشتر، تقاضای نفت رشد می‌کند، اما بحران کووید ۱۹ تقاضای سوخت جت را بیشتر از سایر محصولات نفتی کاهش‌ داده است.

دیو کالهون، مدیرعامل شرکت بوئینگ، انتظار سه‌ساله برای بازگشت مسافران را مطرح کرده است. هم‌زمان شرکت تسلا، جایگزین شرکت تویوتا به‌عنوان باارزش‌ترین خودروساز جهان در سال ۲۰۲۰ شده است، چراکه اشتیاق به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که وسایل نقلیه الکتریکی تولید می‌کنند، بیشتر شده است.

3. چه چیزهایی تغییر کرده است؟

شیوع بیماری، زنجیره تأمین وابسته به کامیون‌هایی با سوخت دیزل و کشتی‌ها را مختل کرده است. سازمان تجارت جهانی پیش‌بینی کرده است که در سال ۲۰۲۰، حمل‌ونقل و حمل بار در مسافت‌های طولانی حداقل ۱۳ درصد کاهش خواهد یافت.

پیش از شیوع ویروس، فشار به صنعت نفت با توافق‌نامه تغییرات اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ و رشد سرمایه‌گذاری در پروژه‌های سبز افزایش‌یافته بود. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرده است که به‌احتمال‌زیاد انتشار دی‌اکسید کربن امسال کاهش می‌یابد، اما کاهش محدودیت‌ها رفت‌وآمد می‌تواند دوباره آن را با رشد همراه کند.

ازآنجایی‌که مردم ترجیح می‌دهند به‌جای استفاده از اتوبوس و قطار و مترو از خودروی شخصی خود استفاده کنند و متقاضیان سفرهای خارجی هم در کشورشان باقی‌مانده‌اند، اتومبیل‌ها میزان انتشار را بالا خواهند برد.

از طرفی هم نفت ارزان می‌تواند تغییر به سمت وسایل نقلیه برقی را آهسته کند، کاهش رشد اقتصادی هم به این معناست که پول کمتری برای فناوری‌های جدید وجود خواهد داشت.

4. قیمت نفت چطور است؟

دقیقاً درحالی‌که بحران فعالیت‌های اقتصاد بروز پیدا می‌کند، جنگ قیمتی هم در ماه مارس به راه افتاد. با شروع سال، قیمت نفت نزدیک به ۷۰ دلار در هر بشکه بود که بعد به زیر ۲۵ دلار رسید. قیمت معاملات آتی نفت ایالات‌متحده حتی به زیر صفر دلار سقوط کرد.

این آشفتگی با دعوای مسکو و ریاض و فروپاشی اتحاد تولیدکنندگان نفت اوپک و روسیه رخ داد. پیمانی که سه سال از بازارهای نفت جهانی حمایت کرده بود.

5. این برای تولیدکنندگان نفت چه معنی دارد؟

شرکت‌های انرژی در حال تنظیم مجدد دیدگاه‌های خود هستند. شیل برای اولین بار از زمان جنگ جهانی دوم سود سهام خود را کاهش داد.

به گفته کارشناسان بازار نفت، ممکن است ایالات‌متحده دیگر هرگز به رکورد ۱۳ میلیون بشکه نفت در روز که اوایل سال ۲۰۲۰ تولید می‌کرد، برنگردد. اعضای اوپک می‌توانند نفت خام را یک‌سوم هزینه نفت شیل تولید کنند.

برای کشورهایی که بیشتر درآمد دولتشان به نفت وابسته است، مانند نیجریه و ونزوئلا، قیمت‌های نفت پایین، فلج‌کننده است. اما سایر کشورهای وابسته به نفت ازجمله عربستان و روسیه، ذخایر ارزی قابل‌توجهی برای کمک به این کاهش قیمت‌ها دارند.